Песок

Според гранулометријата што ја користат геолозите, зрната песок можат да имаат пречник од 0,0625 мм (¹⁄₁₆ мм) до 2 мм. За „зрно песок“ се смета сето она што е покрупно од чакал (2-64 мм), а поситно од мил (0,062-0,004 мм).

Стандардот ISO 14688 го дели песокот на ситен, среден и крупен, во опсег од 0,063 мм - 0,2 мм - 0,63 мм - 2.0 мм. Оваа класификација ја следи Крумбајновата Φ-скала, каде Φ = -log_{2D; D е пречникот на зрното во милиметри. Според оваа скала, вредноста на Φ се движи од −1 до +4, со поткатегории помеѓу целите броеви.}

Составот на песокот е различен на различни места. Покрај силициум диоксидот во облик на кварц, тропските и суптропските брегови се одликуваат со светлобели песоци, кои се составени од сронет варовник и може да содржи парченца од корали и школки, покрај други органски или органски изведени материјали, што значи дека образувањето на песокот може да зависи од живите колку и од неживите материи.^[2] Споменикот на природата „Бели Песоци“ во Ново Мексико (САД) е познат по својата силна белина, поради тоа што е составен од гипс. Аркозата е песок или песочен камен со значителни примеси на фелдспат, добиени со абење или ерозија на блиските гранитни карпести изданоци. Некои песоци содржат магнетит, хлорит, глауконит и гипс. Песоците кои се богати со магнетит имаат темна до црна боја, а истото важи и за песоците добиени од вулкански базалт и опсидијан. Со карактеристична зелена боја се одликуваат хлоритно-глауконосните песоци со базалтно потекло (од лава), кои се богати со оливин. Многу видови песоци, особено оние во јужна Европа имаат кварцните кристали со примеси од железо и силна темножолта боја. Песочните наноси во некои подрачја содржат отпорни материјали, вклучувајќи и извесни драги камења.

Песокот се носи со ветерот и водата и налегнува во облик на плажи, дини, спрудови, насипи и слични образби. Во проточните средини како ситнокаменестите корита на реките и ледничките морени, песокот е присутен заедно со разни други поедри зрнести материјали. Постојат и реки чиишто корита имаа само песок, кога реката нема други покрупе материјал за разнесување. Во пустините се обликуваат дини бидејќи единствено песокот е доволно ситен за да се движи со ветерот, натрупувајќи се врз другите неподвижни релјефни елементи. Песокот се среќава и како составен дел од почвата.

• аквариуми: како дно наместо камчиња, и како неопходност кај оние со солена вода.
• анимација во песок: изедбена ликовна уметност каде уметникот црта во песок.
• бетон: песокот е главна состојка на оваа значајна градежна смеса.
• вештачки гребени: песок ставен во вреќи од геоткаенини како основа за создавање на нов гребен.
• експлоатација на земен гас: по еден од методите, земјиштето се расцепува со хидраулични направи и де потура округол песок за да ги држи процепите отворени
• земјоделство: песокливите почви се најпогодни за растителни култури како лубеницата, праската и кикириките, како и за интензивно испаша.
• леарство: на посебниот леарски песок му се додава вода или масло и од него се обликуваат калапи во кои се тура течен материјал за леење. Овој вид на песок е издржлив на висока температура и притисок, ги испушта гасовите, и има еднообразни мали зрнца и реагира на метали.
• малтер: песокот се меша со цемент и, понекогаш вар.
• молерисување и бојадисување: песокот се меша со бои за да се добие текстура на ѕидовите и таваните, како и за нелизгавост на подовите.
• наполнети вреќи: песок во вреќи се користи како заштита од поплави и огнено оружје. Вреќите се носат празни онаму кајшто има потреба, и можат набрзина да се наполнат со локалниот песок.
• одржување на плажите - кога водата и временските прилики го носат песокот и ги соголуваат бреговите.
• патишта: песокот се фрла на патиштата за да се спречи лизгање на возилата кога ќе се јават голомразици.
• пејзажно уредување: ритчиња и косини (на пр. кај терените за голф).
• песочни замоци: обликувањето на замоци и други градби е популарна разонода на плажа.
• пруги: железничарите ставаат песок на шините за да го подобрат фатот на тркалата.
• стакло: песокот е главна состојка на стаклото.
• филтрирање на водата: песокот се користи како филтер за пречистување и добивање на питка вода
• цигли: се изработуваат со додавање на песок во глина и други материјали.
• шмирлање и пескарење: зрна песок во разни големини се користат како абразив во чистењето, рамнењето и мазнењето на материјалите. Кај шмирглите, песокот има еднообразна големина и рамномерно се налепува на хартија.

Понекогаш, песокот се јавува како тема во дела од уметноста и популарната култура, како:

• „Песокот и свети Петар“ (Пијесак и свети Петар) - српска народна приказна.^[3]
• „Книга од песок“ - збирка раскази на аргентинскиот писател Хорхе Луис Борхес од 1975 година.^[4]
• „Плажа песок сонце плажа“ - кус расказ на македонскиот писател Драган Георгиевски од 2013 година.^[5]
• „Зборови на песокот“ - песна на францускиот поет Виктор Иго.^[6]
• „Збирка од песок“ - книга на италијанскиот писател Итало Калвино од 1984 година.^[7]
• „Тажен цвет во песокот“ - американски документарен филм за Џон Фанте.^[8]
• „Загатката на песоците“ - книга на писателот Ерскин Чајлдерс.^[9]
• „Песокот и пената“ - песна на либанскиот поет Халил Џубран.^[10]
• „Предел со зрнце песок“ - песна на полската поетеса Вислава Шимборска.^[11]
• „At the End of the Sand“ - песна од истоимениот албум на македонската поп-рок група „Bei The Fish“ од 2012 година.^[12]
• „Песок“ (Sand) - песна на американското дуо Ненси Синатра (Nancy Sinatra) и Ли Хејзелвуд (Lee Hazlewood) од 1968 година.^[13]
• „Замоци направени од песок“ (Castles Made of Sand) - песна на рок-групата „Џими Хендрикс Експириенс“ (The Jimi Hendrix Experience).^[14]

• Плажа
• Пустина
• Дина
• Песочна бура
• Гранулометрија
• Жив песок
• Песочен камен

• ISO-стандард за песок (англиски)