Spanische Sproch

Der Artikl is im Dialekt Owaöstareichisch gschriem worn.

Spanisch is a romanische Sproch, de in Spanien entschaundn is, zu de iberoromanischn Sprochn ghead, in 23 Lenda ofizieje Aumtssproch is, oane fu de sechs Sprochn fu da UNO is und umarah fu 570 Milliona Leit auf da Wöd ois Muadasproch und nu ziaka fu 88 Milliona ois Zwoat- oda Fremdsproch (gschätzt) beheascht wiad. Spanisch wiad haptsechlich in Spanien und Lateinamerika gret, owa a fü in de USA und a weng auf de Philippinen und in Equatorialguinea in Afrika.

Spanisch is noch Mandarin-Kinäsisch de Sproch auf da Wöd mid de zwoatmaistn muadasprochlichn Schbrecha, nu mea wia Englisch (wai fia de maistn Inda, wo Englisch a ofiziele Amtssproch is, des ned eana Muadasproch is). Waun ma ole muadasprochlichn Sprecha und Leit, de a Sproch ois Zwoat- oda Fremdsproch kinan, zamzöd, dann is Spanisch de drittgresde Sproch auf da Wöd, noch Mandarin-Kinäsisch und Englisch. Spanisch wiad a gean ois Fremdsproch gleant.

Des Woat Spanisch spricht ma auf Boarisch mid SCH und woachn B aus, egal wia ma's schreibt. Boarisch hoast auf Spanisch "el idioma bávaro" oda oafoch "bávaro". Minga hoast auf Spanisch fei ned "Monaco di Baviera" wia auf italienisch sondan "Múnich" (Munitsch). Wean hoast "Viena" und Soizburg "Salzburgo". Sunst gibt's koane Exdra-Nama fia Oatschoftn bai uns. Sidtiroula Oate wean auf spanisch mid de italienischn Nama ausgsprocha.

Spanisch oda Kastilisch

Des Woat Spanisch kimt fum lateinischn Nam fia de Provinz Hispania, de im Zwoatn Punischn Kriag 206 v. Kr. fu de Rema eaowat woan is und seitdem schdoak romanisiad woan is. As Latein mid seina hispanischn Feabung is de Grundlog woan fia de heitige Sproch. Oladings is des, was mia auf Boarisch ois Spanisch bezaichnan, ned de oanzige romanische Sproch, de aus'n Latein auf da iberischn Hoibinsl entschdandn is, sondan es gibt a nu Portugiesisch, Katalanisch, Galizisch und a boa andare, de ma entweda ois Dialekt oda ois kloane Sprochn bezaichnan ko.

Spanisch is eigentlich de Sproch fu da noadspanischn Region Kastilien, de am Rond zu de beagign Gebite fu Kantabrien, Rioja (Aussproch: Riocha), Ávala und Burgos entschdandn is. In Spanien söwa sogt ma desweng oft Kastilisch schdod Spanisch, damid ma woas, wos genau gmoand is.

Im Zug fu da "Reconquista", baim Zrukeaowan fu dem Land, wos länge Zeid im Bsiz fu de islamischn Mauren woa, hod si dea kastilische Dialekt oiwai waida in Sidn ausbroat, und de Heascha fu Kastilien san a de mechtigstn auf da iberischn Hoibinsl worn. So is des Kastilische de gresde Sproch in Spanien worn und quasi zu am Sinonim fia Spanisch iwahaupt. Duach de Eaowarung fu Amerika noch'n Christoph Kolumbus hod si des Kastilische a noch Amerika ausbroat und is so oane fu de gresdn Sprochn auf da Wöd worn. Obwoi koana fu de ondan spanischn Dialekte si noch Amerika ausbroat hod (wan ma Portugiesisch do ned dazuazöd), song a fui Leit in Lateinamarika zu eanara Sproch "castellano", oiso Kastilisch.

Es is oiso in Amerika relatif egal, ob ma "español" - oiso Spanisch, oda "castellano" - oiso Kastilisch, sogt. In Spanien söwa soitad ma owa scho an Untaschiad mocha, wai sunst de Sprecha fu de ondan spanischn Sprochn grandig wean kintadn.

Sprochn und Dialekte in Spanien

De Schbrochn und Dialekte in Spanien heit. Lila und violet is Kastilisch (Noad- und Sidvariantn und Andalusien), oarausch is Katalanisch, dunkiblau is Galizisch, greea is Baskisch, rod is da Aragonesisch und höblau san de asturisch-leonesisch

Spanisch in Lateinamerika

Lenda, in denan Spanisch ofiziele Aumtsschbroch is (roud), und Lenda, in denans mid aundare Schbroch gemainsaum Aumtsschbroch is (blau)

Spanisch-Sprecha in da Wöd

RaungLaundBevejkarungQuöönSpanischschbrochiga Prozentsotz[1]Spanischschbrochige Leit
1 Mexiko*107.449.525 / 104.860.000CIA World Factbook (2006) / Censo INEGI (2006)98,5%105.837.782 / 103.287.100
EU*Eurobarómetro (24/02/2006)15% (EU-25)69.225.000
2 USA55.000.000/ 44.321.038Univision / US-Zensusbüro (1/7/2006)[2]82,0%[2] 12%(de EE.UU. en sus casas)[3]50.000.000[4]
3 Kolumbien*45.558.000 / 42.090.502Weltbank (2006) / Censo DANE (22-11-06)99,0%45.102.420 / 41.669.597
4 Spanien*45.116.894INE (1/1/2007)99,1%bei da EU midzöhd
5 Argentinien*39.356.383Censo INDEC (30/6/2007) [3]99,7%39.238.314
6 Peru*28.369.000 / 27.219.264Wejdbank (2006) / Censo (2005)79,8%22.638.462 / 21.720.973
7 Venezuela*27.021.000Wejdbank (2006)96,9%26.183.349
8 Chile*16.452.000 / 16.134.219Wejdbank (2006) / Censo (2002)99,7%14.757.444 / 14.472.394
9 Ecuador*13.413.000 / 13.363.593Wejdbank (2006) / Censo (1/7/2005)93,0%12.474.090 / 12.428.142
Kalifornien13.074.156US-Zensusbüro (1/7/2006)28,2%bei de USA midzöhd
10 Guatemala*12.902.000Wejdbank (2006)64,7%8.347.594
11 Kuba*11.286.000Wejdbank (2006)100,0%11.286.000
12 Dominikanische Republik*9.615.000Wejdbank (2006)98,1%9.432.315
13 Bolivien*9.345.000Wejdbank (2006)87,7%8.195.565
Texas8.385.139US-Zensusbüro (1/7/2006)29%bei de USA midzöhd
14Honduras*7.355.000Wejdbank (2005)98,2%7.222.610
15 El Salvador*6.992.000Wejdbank (2006)100,0%6.992.000
16 Paraguay*6.016.000Wejdbank (2006)55,1%3.314.816
17 Nicaragua*5.249.000Wejdbank (2006)87,4%4.587.626
18Datei:Flag of Costa Riumasvg Costa Rica*4.388.000Wejdbank (2006)97,5%4.278.300
19 Puerto Rico*3.929.000Wejdbank (2006)98,2%3.858.278
Florida3.646.499US-Zensusbüro (1/7/2006)18,5%bei de USA midzöhd
20 Panama*3.284.000Wejdbank (2006)76,8%2.522.112
21 Uruguay*3.314.000Wejdbank (2006)95,8%3.174.872
22 Philippinen3.180.000Inst. Cervantes, Embajada Esp. y Academia de la Lengua en Manila (2006)3,5%3.180.000
New York3.139.456US-Zensusbüro (1/7/2006)14,0%bei de USA midzöhd
Nei-Mexiko*1.954.776US-Zensusbüro (1/7/2006)28,1%bei de USA midzöhd
Illinois1.886.933US-Zensusbüro (1/7/2006)12,6%bei de USA midzöhd
Arizona1.803.378US-Zensusbüro (1/7/2006)21,4%bei de USA midzöhd
23 Haiti1.650.00020,32%1.650.000
24 Equatorialguinea*1.120.061 / 515.000Censo (2007) / Wejdbank (2006)100,0%1.120.061 / 515.000
25 Brasilien1.015.056Mundo abierto (2006)0,46%1.015.056[5]
26 Kanada480.715Congreso Hispano Canadiense (2006)0,75%245.495[6]
27 Marokko360.706Mundo abierto (2006)1,08%360.706
28 Fraunkreich224.000Enciclopedia Británica 2004 (2003)bei da EU midzöhd
29 Belize205.123Censo de Belice (2000)73%205.123
30 Italien202.600Mundo Abierto (2006)bei da EU midzöhd
31 Trinidad und Tobago144.942Mundo Abierto (2006)144.942
32 Diakei143.664Mundo Abierto (2006)143.664
33 Deitschlaund140.000Enciclopedia Británica 2004 (2003)bei da EU midzöhd
34 Vaoanigts Kinireich123.991Mundo abierto (2006)bei da EU midzöhd
35 Schweiz123.000Enciclopedia Británica 2004 (2003)123.000
36 Australien104.000Enciclopedia Británica 2004 (2003)0,50% (de Australia)104.000
37 Schwedn101.472Censo sueco SCB, (2002)bei da EU midzöhd
38  Aruba|| 93.500 || Censo (2005)|| 85% ||93.500
39 Curaçao88.284Censo (2005)65%88.284
Ceuta*71.306Mundo Abierto (2006)bei Spanien midzöhd
Melilla*70.019Mundo Abierto (2006)bei Spanien midzöhd
40 Egyptn57.278Mundo Abierto (2006)57.278
41 Bejgien50.000Enciclopedia Británica 2004 (2003)bei da EU midzöhd
42 Israel50.000BBY (1997) [4]0,71%50.000
43 Andorra37.142Encarta52%37.142
44 Westsahara37.132Mundo Abierto (2006)10,8837.132
45 Gibraltar13.393Mundo Abierto (2006)47,14%13.393
46 Guam7.2697.269
TOTAL 467.616.457 / 448.758.487 Hechste/Niadrigste Schätzung94,6%* 465.375.733 / 457.538.680

Beleg