Republika nin Artsakh
An Artsakh, opisyal na Republika nin Artsakh o an Republikang Nagorno-Karabakh iyo an sarong nagsusuway na estado sa Sur na Caucasus na an teritoryo internasyonal na pinagbisto parte kan Azerbayhan. Pigkokontrol ni Artsakh an sarong parte kan dating Nagorno-Karabakh Autonomong Oblast, kaiba an kabisera kan Stepanakert. Iyan enclave sa laog kan Azerbaijan. An dalan sana kaini na agihan pasiring sa Armenia iyo an maagi sa 5 km (3.1 mi) na mahiwas na Lachin corridor na yaon sa irarom kan kontrol kan mga tagapagmantenir nin katoninongan na Ruso.
| Republic of Artsakh Արցախի Հանրապետություն Artsakhi Hanrapetutyun Нагорно-Карабахская Республика Nagorno-Karabakhskaya Respublika | |
|---|---|
 Bandera  Coat of arms | |
Kanta: Ազատ ու Անկախ Արցախ (tataramon?) Azat u Ankakh Artsakh "Free and Independent Artsakh" | |
.svg) Territory controlled by Artsakh shown in dark green; territory claimed but not controlled shown in light green | |
| Estado | Unrecognised state; recognised by 3 non-UN members |
| Kapitolyo | Stepanakert 39°52′N 46°43′E / 39.867°N 46.717°E 46°43′E / 39.867°N 46.717°E |
| Pinakadakulangsyudad | capital |
| Opisyal na mga tataramon | Armenian[lower-alpha 1] Russian[lower-alpha 2] |
| Demonym | Artsakhi |
| Gobyerno | Unitary presidential republic[lower-alpha 3] |
• President | Arayik Harutyunyan |
• President of the National Assembly | Arthur Tovmasyan |
| Lehistratura | National Assembly |
| Independence from the Soviet Union | |
• Autonomy | 2 September 1991[2] |
• Declared | 10 December 1991 |
| Area | |
• Total | 3,170 km2 (1,220 sq mi) |
| Populasyon | |
• March 2021[3] tantya | 120,000 |
• 2015[4] Sensus | 150,932 (191st) |
| GDP (PPP) | 2019 tantya |
• Kabuuhan | $713 million (n/a) |
• Per capita | $4,803 (n/a) |
| Currency |
|
| Sona nin Oras | AMT (UTC+4) |
| Nagmamaneho sa | right |
| Kodang pan-apod | +374 47[lower-alpha 4] |
| ISO 3166 code | AM |
| Internet TLD | .am, .հայ |
An nangingibabaw na Republika nin Armenia asin an Enot na Republika nin Armenia kan 1918 pagkatapos na bumagsak an Imperyo nin Rusya, asin puminutok an halipot na guerra sa rehiyon na iyan kan 1920. An iriwal sa kadaklan nariribok pakatapos na maestablisar kan Unyon Sobyet an kontrol sa lugar na iyan, asin linalang an Nagorno-Karabakh Autonomong Oblast (NKAO) sa laog kan Azerbaijan SSR kan 1923. Sa pangengenot sa pagbagsak kan Unyon Sobyet, an rehiyon nagbalik bilang gikanan nin iriwal sa pag - oltanan kan Armenia asin Azerbaijan. Kan 1991, an sarong reperendum na ginibo sa NKAO asin sa kataid na Probinsya nin Shahumyan nagbunga nin deklarasyon nin independensya. An etnikong ralaban nagbunga kan 1991-1994 Nagorno-Karabakh War. Si Conflict nagpoon kan panahon na idto, na an pinakamahalaga iyo an 2020 Nagorno-Karabakh War.[5]
An Republika nin Artsakh sarong demokrasya presidensyal na may unicameral na lehislatura. An nasyon nagsasarig asin katakod na gayo sa Armenia, sa dakul na paagi nagpupunsionar an de facto bilang parte kan Armenia.[6][7] Mabukidon an nasyon, na minaabot sa 1,100 metros (3,600 piye) an langkaw sa kapatagan kan dagat. An populasyon igdi 99.7% etnikong Armen, asin an panginot na tinataram na lenggwahe iyo an lenggwaheng Armen. An populasyon dakulang Kristiano, na an kadaklan kaasosyar sa Iglesia Apostolika sa Armenia. Nagkapirang mga monasteryo sa kasaysayan an popular sa mga turista, na kadaklan hale sa diaspora nin Armenia, ta an kadaklan na pagbiyahe pwedeng mangyari sa pag-oltanan sana kan Armenia asin Artsakh.
Toltolan
Error sa pag-cite: <ref> mga tatak na eksistido para sa sarong grupo na pinagngaranan na "lower-alpha", alagad mayong kinasungkoan na <mga pinapanungdanan na grupo="lower-alpha"/>na tatak an nanagboan, o sarong panarado </ref> an nawawara