Нікейскі сымбаль веры
Ніке́йскі сы́мбаль ве́ры — сымбаль і вызначэньне веры, якое найбольш шырока выкарыстоўваюцца ў хрысьціянскай літургіі.
| Падкляса ад | сымбаль веры  |
|---|---|
| Названа ў гонар | Першы Нікейскі сабор |
| Наступнік | Нікейска-Канстантынопальскі сымбаль веры |
| Выданьне | Нікейскі сымбаль |
| Аўтар | Першы Нікейскі сабор |
| Дата публікацыі | 325 |
Быў названы ў гонар горада Нікеі (цяпер горад Ізьнік на тэрыторыі Турцыі) на Першым Сусьветным Саборы, які быў праведзены там у 325 годзе. Прызнаны Каталіцкай Царквой, Праваслаўнай Царквой, Царквой Усходу, усходніх праваслаўных цэркваў, Англіканскай царквой, і многімі пратэстанцкімі дэнамінацыямі. У бізантыйскім абрадзе заўсёды сьпяваецца падчас на Літургіі, непасрэдна папярэднічае анафары (Эўхарыстычнай малітве), а таксама штодня чытаецца вечарам, а таксама на розныя іншыя нагоды. У Рымска-каталіцкай Царкве, ёсьць часткай веры, яго вызнаньне патрабуецца ад тых, хто ажыцьцяўляе важныя функцыі ў Касьцёле.
Апостальскі сымбаль веры, які зьяўляецца больш позьняй вэрсыяй Нікейскага, шырока прыняты на Захадзе, але не выкарыстоўваецца на Ўсходзе. Адзін з гэтых двух сымбаляў веры чытаецца ў Каталіцкай царкве падчас імшы адразу пасьля пропаведзі ва ўсе нядзельныя й урачыстыя службы.
Характарыстыка
Ёсьць некалькі вызначэньняў для двух формаў Нікейскага сымбаля веры, некаторыя зь іх маюць амаль падобнае значэньне:
- Нікейскі сымбаль веры альбо сымбаль Нікейскага веравызнаньня выкарыстоўваецца да першапачатковага варыянту, прынятага на Першым Нікейскім Саборы (325), які ў перагледжанай варыянце быў прыняты першым Канстантынопальскім Саборам (381), у лацінскай вэрсыі зьмяшчае фразу «Deum de Deo» і Fіlіoque, у армянскай вэрсыі не ўключае ў сябе фразу «і ад Сына», але ўключае «Бога ад Бога» і многія іншыя фразы.
- Нікейска-Канстантынопальскі сымбаль веры звычайна значыць перагледжаны Канстантынопальскі варыянт (381) альбо больш позьняю лацінскую вэрсыю.
- Сымбаль Веры звычайна значыць перагледжаны Канстантынопальскі варыянт 381 году, які прыняты ў праваслаўных цэркваў, дзе гэты адзіны сымбаль выкарыстоўваць у літургіі.
- Вызнаньне веры 318 айцоў адносіцца канкрэтна да вэрсыі, прынятай ў Нікеі ў 325 годзе (таму што 318 біскупаў прыняло удзел у Першым Нікейскім саборы).
- Вызнаньне веры 150 айцоў адносіцца канкрэтна да вэрсыі, прынятай ў Канстантынопалі ў 381 годзе (150 біскупаў прыняло удзел у Першым Саборы ў Канстантынопалі).
У музычных творах, асабліва ў тых, што сьпяваюцца на латыні, як правіла, называюць першым словам, Сымбаль.
Гісторыя
Сымбаль веры быў распрацаваны для вызначэньня крытэрыю правільнай веры падчас канфлікту аб дактрыне: прыняцьце альбо адмова ад веравызнаньня служыла адрозьненьнем вернікаў і адмоўляючых канкрэтную дактрыну альбо набор дактрын. Па гэтай прычыне веравызнаньне называлася па-грэцку σύμβολον, слова, якое азначала палову зламанага прадмета, якая, пры слажэньні разам з другой паловай, правярала асобу прад’яўніка. Грэцкае слова запазычалася ў лацінскаю мову «Symbolum» і стала значыць зьнешні знак чагосьці.
Нікейскі сымбаль веры быў прыняты ў часу спаборніцтва з арыянамі. Арый, лівійскі прэсьвітар ў Александрыі, заявіў, што хоць Сын Божы меў Боскую сутнасьць, але Ён быў створанай істотай і, такім чынам, ня быў су-роўным з Айцом, і «быў час, калі Яго не было.» Гэта зрабіла Езуса ніжэйшым за Айца, і стварала праблемы для зараджаючагася вучэньня пра Тройцу. Вучэньне Арыя выклікала сур’ёзны крызыс у хрысьціянстве.
Нікейскі сымбаль веры, прыняты ў 325 годзе, відавочна пацьвярджае сумеснае Боскую сутнасьць Сына разам з Айцом, ужываючы да Іх тэрмін «Адзінасутныя». Рэдакцыя 381 году кажа аб Сьвятым Духу, Які годны пакланеньні й хвале разам з Айцом і Сынам. Атанасаўскі сымбаль веры значна больш падрабязна апісвае адносіны паміж Айцом, Сынам і Духам Сьвятым. У Апостальскім сымбалі веры не даецца ніякіх відавочных заяў пра Боскасьць Сына й Сьвятога Духа, але, традыцыйна лічыцца, што ў ім гэтае вучэньне маецца на ўвазе.
Першапачатковы выгляд
Нікейскі сымбаль веры быў упершыню прыняты ў 325 годзе на Першым Нікейскім Саборы. У той час, тэкст скончваўся словамі «Мы верым у Духа Сьвятога», пасьля чаго дадавалася анатэма.
У Копткай царкве існуе традыцыя, што аўтарам тэксту першапачатковага сымбалю веры быў Папа Афанасій Александрыйскі. Таксама існуюць меркаваньні, што Нікейскі сымбаль веры быў распрацаваны ў Кесарыі, важным цэнтры раньняга хрысьціянства. Неўзабаве пасьля Нікейскага сабора былі распрацаваны новыя формулы веры для супрацьдзеяньня новым формам арыянства.
Нікейска-Канстантынопальскі сымбаль веры 381 году
Традыцыйна лічыцца, што на Другім Сусьветным Саборы, які быў праведзены ў Канстантынопалі ў 381 годзе, быў дададзены разьдзел пасьля словоў: «Мы верым у Сьвятога Духа», які пасьля стаў прадметам спрэчак і Вялікага расколу паміж праваслаўем і каталіцтвам.
Трэці Сусьветны Сабор (Эфескі Сабор у 431) пацьвердзіў першапачатковую вэрсыю Нікейскага сымбаля веры 325 году й заявіў, што «незаконным для любога чалавека зьяўляецца прапаведаваць, альбо пісаць, альбо распаўсюджваць іншыя веравызнаньні замест тых, што былі ўсталяваны сьвятымі айцамі, сабранымі Духам Сьвятым ў Нікеі ў 325 годзе».
У наступнай табліцы паказаны першапачатковы Сымбаль веры, прыняты ў Нікеі, а таксама тэкст Сымбаля веры ў рэдакцыі 381 году. Тэкст, які адсутнічаў ў вэрсыі 325 году, але прысутнічае ў рэдакцыі 381 году паказаны курсівам; тэкст, які прысутнічае ў вэрсыі 325 году, але быў зьменены ў 381 годзе, дадзены ў дужках.
| Рэдакцыя сабора ў Нікеі (325) | Рэдакцыя сабора ў Канстанцінопалі (381) |
|---|---|
| Веруем у адзінага Бога, Айца, Уседзяржыцеля, Творцу ўсяго бачнага й нябачнага. | Веруем у адзінага Бога, Айца, Уседзяржыцеля, Творцу в неба й зямлі, і усяго бачнага й нябачнага. |
| А ў аднага Гаспода Езуса Хрыста, Сына Божага, народжанага ад Айца, [Адзінароднага, то ёсьць сутнасьць Айца, Бога ад Бога], Сьвятло ад Сьвятла, Бога сапраўднага ад сапраўднага Бога, народжанага, не створанага, адзінасутнага з Айцом; | І ў адзінага Госпада Езуса Хрыста, Адзінароднага Сына Божага, народжанага ад Айца перад сусьветам, Сьвятло ад Сьвятла, Бога сапраўднага ад сапраўднага Бога, народжанага, не створанага, адзінасутнага з Айцом; |
| Якім усё было створана [як на небе, дык і на зямлі]; | Якім усё было створана; |
| Дзеля нас чалавек, і нашага выратаваньня, сышоў зь неба й увасобіўся й стаў чалавекам; | Дзеля нас чалавек, і дзеля нашага выратаваньня зышоў зь неба й увасобіўся Духам Сьвятым з Панны Марыі, і стаў чалавекам; |
| Ён пакутаваў, і ў трэці дзень уваскрос зь мёртвых, узьнёсься на неба; | Ён быў укрыжаваны за нас пры Понтыі Пілаце, і пакутаваў, і быў пахаваны, і на трэці дзень уваскрос зь мёртвых, паводле Пісаньня, і узьнёсься на неба, і сеў на праваруч Бога; |
| Адтуль Ён прыйдзе судзіць жывых і мёртвых. | Адтуль Ён прыйдзе зноў са славаю, каб судзіць жывых і мёртвых; |
| Чыё каралества ня будзе мець канца. | |
| І ў Духа Сьвятога. | І ў Духа Сьвятога, Госпада, і Падаўцу жыцьця, які сыходзіць ад Айца, Які разам з Айцом і Сынам годны пакланеньню й хвале, Які прамаўляў праз прарокаў. |
| У Адзіную Сьвятую Саборную й Апостальскаю Царкву; прызнаем адно хрышчэньне для адпушчэньня грахоў; чакаем ўваскрэсеньня мёртвых, і жыцьця ў сьвеце будучым. Амін. | |
| [Але тыя, хто кажуць: «Быў час, калі Яго не было;» і «Ён ня быў раней, чым Ён быў зроблены;» і «Ён быў зроблены зь нічога», альбо «Ён зь іншага рэчыва» альбо "сутнасьці, " альбо "Сын Божы створаны, " ці «зьменлівы», — яны асуджаныя Сьвятой Саборнай і Апостальскай Царквой.] |