Аперацыя «Аднаўленне правоў»
Аперацыя «Аднаўленне правоў» (англ.: Operation Restoring Rights)[4] — ваенная аперацыя, праведзеная арміяй ЗША і іракскімі войскамі супраць групоўкі «Аль-Каіда» ў раёне горада Таль-Афар. Кампанія стала рэакцыяй на павелічэнне нападаў паўстанцаў і тэрор супраць мясцовага насельніцтва[4]. Баевікі выкарыстоўвалі гэты горад у якасці плацдарма для перакідання замежных добраахвотнікаў у Ірак яшчэ з пачатку 2005 года[5]. Горад быў часова ачышчаны для правядзення выбараў, але не ў доўгатэрміновай перспектыве.
| Аперацыя «Аднаўленне правоў» | |||
|---|---|---|---|
| Асноўны канфлікт: Іракская вайна | |||
 Амерыканскія і іракскія вайскоўцы патрулююць вуліцы Таль-Афара, 11 верасня 2005. | |||
| Дата | 1—18 верасня 2005 | ||
| Месца | Таль-Афар | ||
| Вынік | перамога амерыкана-іракскіх сіл | ||
| Праціўнікі | |||
| |||
| Камандуючыя | |||
| |||
| Сілы бакоў | |||
| |||
| Страты | |||
| |||
Ход
Атакуючыя сілы пад пачаткам Макмастэра складаліся з 3-га бранятанкавага кавалерыйскага палка, часцей 82-й паветрана-дэсантнай дывізіі[3] і дзвюх брыгад 3-й іракскай дывізіі. Яны распрацавалі і выканалі дэталёвы, карпатлівы план аперацыі, які ўключаў збор разведданых, баявых задач і праграм стабілізацыі для аднаўлення кантролю над горадам, адным раёнам за адным[6]. Макмастэр загадаў мірным жыхарам эвакуіравацца, каб дазволіць сваім сілам выкарыстоўваць артылерыю і ўдарныя верталёты для пераадолення імправізаваных ўмацаванняў паўстанцаў[5]
Наступленне было пачаты 1 верасня ў рамках аперацыі арміі ЗША, падтрыманай новымі ўладамі, па знішчэнні меркаваных сховішчаў паўстанцаў і базы аперацый у Таль-Афары.
Паўстанцы ўпарта спрабавалі ўтрымаць свае пазіцыі, яны таксама планавалі і ажыццяўлялі скаардынаваныя атакі супраць войск кааліцыі, тым самым прадэманстравалі здольнасць у некаторай ступені камандаваць і кантраляваць Таль-Афар[4]. Групы баевікоў меркавалі контратакаваць надыходзячыя амерыканскія і іракскія войскі, але пад націскам варожай бранятэхнікі іх падраздзяленні былі разгромлены[5].
Ужо 3 верасня вялікая частка горада была занята. На працягу наступных дзён амерыканскія войскі сістэматычна знішчалі паўстанцкія ячэйкі[3]. Нягледзячы на аблогу, некаторыя тэрарысты «Аль-Каіды» беглі з горада[7]. Да 18 верасня баі цалкам была скончыліся.
Наступствы
Кааліцыйным сілам атрымалася выбіць паўстанцаў з горада, тым самым стварыўшы бяспечную абстаноўку для правядзення рэферэндуму ў кастрычніку і нацыянальных выбараў у снежні 2005 года, а сам Таль-Афар ператварыўся з горада з самым нізкім лікам выбаршчыкаў у самы высокі ў краіне. Школы і прадпрыемствы зноў адкрыліся, а насельніцтва вярнулася да нармальнага жыцця, наколькі гэта было магчыма. Пасля аперацыі Макмастэр размясціў свае войскі на 29 баявых аванпостах па ўсім горадзе, каб утрымліваць вычышчаныя раёны. З гэтых аванпостаў амерыкацы насычалі іракскія кварталы патрулямі. Пакуль грамадзянскія асобы вярталіся ў горад, прымяненне сілы зводзілася да мінімуму[4]. За гэты час 2-і батальён 325-га пяхотнага палка не забіў ні аднаго мірнага жыхара, што паспрыяла павялічэнні лаяльнасці цывільнага насельніцтва да амерыканцаў. Збор разведданых аб паўстанцах быў палегчаны супрацоўніцтвам з шыіцкай меншасцю ў горадзе. Макмастэр нават сабраў з мясцовых шыітаў паліцыю. У сваю чаргу суніты лічылі іракскую армію і паліцыю сваімі ворагамі, таму не ішлі на кантакт з замежнікамі і іх саюзнікамі[5][3].
Гл. таксама
- Бітва за Таль-Афар (2017)