Бітва за Масул (2004)

У пачатку замежнай акупацыі ў 2003 годзе, амерыканскія войскі заключылі дамову з мясцовымі суніцкімі плямёнамі. Аднак затым ЦРУ ўступіла ў саюз амаль выключна з курдамі, і ЗША разглядаліся як па сутнасці яшчэ адзін іх саюзнік, што рабіла канфлікт паміж кааліцыяй і сунітамі непазбежным. У гэты час амерыканцы рыхтавалі штурм Фалуджы, перакідаючы войскі ў тым ліку і з Масула. Мясцовая апазіцыя вырашыла скарыстацца паслабленнем праціўніка ў рэгіёне і разгарнула шырокамаштабныя акцыі. Напады на сілы кааліцыі ў горадзе ўзмацніліся, і паўстанцы планавалі паспрабаваць нават цалкам узяць горад.

Першы баявы кантакт адбыўся на кальцавой развязцы Джармук у заходняй частцы Масула. Бой доўжыўся цэлы дзень. Баевікі атакавалі з мінамётаў, базук і кулямётаў. У той жа час былі атакаваны два іракскіх паліцэйскіх участкі, дзе партызаны здолелі выкрасці зброю і бронекамізэлькі. Падчас гэтага забіты дзесяткі іракскіх паліцыянтаў, але многія іракскія паліцэйскія пакінулі свае пазіцыі. Першапачаткова паведамлялася пра сотні нападнікаў, але калі амерыканскія войскі вызвалілі ўчасткі, колькасць баевікоў была пераацэнена толькі ў 20—30 чалавек на абодвух участках^[8].

9 лістапада ў выніку нападу на амерыканскі пасты загінулі два замежных афіцэра. 10 лістапада байцы супраціву ажыцывілі яшчэ адна атаку на вуліцах Масула. На наступны дзень быў узяты адзін паліцэйскі ўчастак і знішчаны яшчэ два.

Пасля дадзенага Злучаныя Штаты перайшлі да актыўных дзеянняў. Тады 24-ы полк ўступіў у жорсткія вулічныя баі з ворагам, асноўны ўпор якіх быў зроблены на ярмукскую акруговую дарогу. Аднак пры падтрымцы авіяцыі войскам удалося захапіць чатыры з пяці мастоў праз раку Тыгр. У іншых частках горада справы ішлі ўсё горш і горш. Восем іншых паліцэйскіх участкаў былі знішчаныя, а яшчэ адзін захоплены. У той жа час байцы супраціву атрымалі дадатковыя падмацавання, якія не маглі быць спыненыя паветранымі ўдарамі. 13 лістапада Яны займаюць ужо каля 70% тэрыторыі горада^[9].

12-га чысла амерыканцы пачалі атрымліваць падмацавання ў гэты раён. У баях таксама ўдзельнічалі курдскія байцы Пешмергі і іракскі спецназ. Пяты мост праз Тыгр, усё яшчэ ўтрымоўваны байцамі супраціву, быў узяты 16 лістапада. Пасля яго захопу пачалася аперацыя па ачыстцы ўсходняга боку Масула ад баевікоў. Супраціў быў нязначным, але некаторыя з захопленых паліцэйскіх участкаў былі спалены, калі баевікі адступалі. Буйныя баі скончыліся ў той жа дзень. Партызаны працягвалі ўтрымліваць заходнія раёны аж да студзеня, калі ў гэты раён была ўведзена вялікая колькасць амерыканскіх войск для забеспячэння бяспекі маючых адбыцца выбараў^{[10][11][12][13][14][15][16]}.

На працягу наступных трох тыдняў па ўсім горадзе было знойдзена 76 тэл пакараных смерцю іракскіх салдат^[17]. Па афцыйных даных, 8 амерыканскіх вайскоўцаў былі забіты і яшчэ 170 паранены, па меншай меры 31 супрацоўнік іракскіх сіл бяспекі быў забіты, а таксама па меншай меры 9 курдскіх байцоў^[17]. У некаторых крыніцах гэтыя лічбы вышэй^[18][19]. Паводле ацэнак, было забіта 600 паўстанцаў, а таксама пяць грамадзянскіх асоб, адзін паўднёваафрыканскі падрадчык па забеспячэнні бяспекі і адзін турэцкі кіроўца грузавіка. Фактычныя лічбы страт застаюцца невядомымі. Паўстанцам удалося знайсці бяспечны прытулак у заходняй частцы горада, адкуль яны працягвалі наносіць ўдары на працягу наступных месяцаў. Найбольш прыкметны напад адбыўся ўсяго праз месяц пасля спынення баявых дзеянняў, калі тэрарыст-смяротнік, апрануты як іракскі салдат, здолеў пранікнуць у палатку-сталовую на амерыканскай базе Марэз і падарваў сябе-забіўшы 22 чалавекі, у тым ліку 14 амерыканскіх салдат. Адказнасць за напад узяла на сябе паўстанцкая групоўка «Джамаат Ансар аль-Суна»^[20].