Кніга прарока Аўдзея

Пра аўтара адсутнічаюць якія-небудзь звесткі, акрамя ўступнага слова «Відзеж Аўдзея». Імя прарока (עֹבַדְיָה) азначае «слуга Госпада». Высновы пра аўтара і час стварэння тэксту можна зрабіць толькі са зместу самога прароцтва. Эдом мусіць быць знішчаны за тое, што не абараніў Ізраіль у час нападу. У гісторыі вядомыя два такія выпадкі:

• у 853—841 гг. да н. э. на Іерусалім падчас царавання Іярама напалі філістымляне і арабы (гэта апісана ў 4-й кнізе Царстваў, 8:20—22 і 2-й кнізе летапісаў, 21:8—20);
• у 607—586 да н. э. на Іерусалім напаў цар вавілонскі Навухаданосар, што прывяло да выгнання ізраільцянаў у Вавілон, апісанага ў 136-м (або 137-м) псалме).

Кніга Аўдзея заснаваная на прарочым відзежы падзення Эдома, горнага народа, айцом-заснавальнікам якога быў Ісаў.

Аўдзей апісвае сустрэчы з Госпадам, які звяртае ўвагу на пыху Эдома і вінаваціць іх у гвалце супраць братняга народу з калена Якава.

Заходняя частка старажытнага Эдома знаходзілася ў пустыні Негеў да Эйлата, усходняя частка належыць да сучаснай Іарданіі. У часы Аўдзея эдомцы насялялі ўцёсы і горы засушлівых зямель на поўдзень ад Мёртвага мора да Акабскага заліва Чырвонага мора. Плошчы для раллі тут было надта мала, таму эдомцы зараблялі кантролем гандлёвага шляху між Егіптам і Вавілонам, што перасякаў іхнюю зямлю.

Цягам усяго існавання Іўдзеі Эдом быў васалам Іерусаліма і не быў у пашане як паганская дзяржава. Бог праз Аўдзея звяртае ўвагу, што іхняе высокагорнае становішча занадта ўзнесла й іхнюю самапавагу, і папярэджвае, што скіне іх адтуль (Аў., 1:4).

У 597 да н. э. Навухаданосар II спустошыў Іерусалім, узяў у палон цара іўдзейскага і паставіў марыянеткавага кіраўніка. Эдомцы разам з вавіланянамі разрабавалі горад. Аўдзей, пішучы прароцтва каля 590 да н. э., нагадвае эдамітам пра тое, што гэтага не варта было рабіць: «Не трэба было табе ўваходзіць у браму народу Майго ў дзень няшчасця яго і нават глядзець на злашчасце яго ў дзень пагібелі ягонай, ні дакранацца да маёмасці ягонай у дзень бедства ягонага» (Аў., 1:13).

За гэта Бог, папярэджвае Аўдзей, вынішчыць дом Ісава назаўжды, не пакінуўшы нікога, а эдомскай зямлёю авалодаюць егіпцяне ды філістымляне. А сыны Ізраілевы аднойчы вернуцца з выгнання і здабудуць сабе Эдом.

• Большой библейский словарь / Под ред. У. Элуэлла, Ф. Камфота. — СПб.: Библия для всех, 2007. — 1504 с.

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Кніга прарока Аўдзея
• Кніга Аўдзея ў перакладзе Васіля Сёмухі
• Кніга прарокі Аўда Архівавана 5 чэрвеня 2021. ў перакладзе Яна Станкевіча і Майсея Гітліна
• Кніга Абдыі ў перакладзе Біблейскага таварыства ў Рэспубліцы Беларусь
• Кніга Абадыі ў перакладзе Антонія Бокуна