Марыя Лупу Радзівіл
Марыя Лупу Радзівіл (рум.: Maria Lupu; 1625, Ясы — 14 студзеня 1660, Львоў) — княгіня, другая жонка вялікага гетмана літоўскага Януша Радзівіла, дзяячка праваслаўнай царквы ВКЛ.
Марыя Лупу Радзівіл | |
---|---|
![]() | |
Нараджэнне | 1625[1][2][…] |
Смерць | 1660[1][2][…] |
Месца пахавання | |
Род | Радзівілы |
Бацька | Васіле Лупу |
Муж | Януш Радзівіл[3] |
![]() |
Паходжанне
Дачка малдаўскага гаспадара Васіле Лупу і Тудоскі Бучэч[4][5]. Яе сястра Раксанда была замужам за сынам Багдана Хмяльніцкага Цімафеем[6][7].
Біяграфія
Марыя атрымала добрую адукацыю, ведала латынь і грэчаскую мову. З будучым мужам Янушам Радзівілам вяла перапіску на польскай мове, падпісваючыся «Maria hospodarowna ziem Moldawskich» (Марыя, дачка гаспадара Зямлі Малдаўскай).
Першай жонкай Януша Радзівіла была Катажына Патоцкая ― унучка гаспадара Малдовы Ераміі Водэ Мовіле. У канцы 1644 года Януш Радзівіл, заручыўшыся падтрымкай караля Уладзіслава IV Вазы і згодай бацькоў нявесты, пасватаўся да Марыі Лупу, паслаўшы ёй скрыні з тканінамі, залатыя і сярэбраныя вырабы[8].
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Manastirea_Sfintii_Trei_Ierarhi.jpg/220px-Manastirea_Sfintii_Trei_Ierarhi.jpg)
Вяселле адбылася ў лютым 1645 года ў Ясах з удзелам шматлікіх высокіх гасцей, вянчаў маладых кіеўскі мітрапаліт Пётр Магіла[9].
Ад мужа княгіня Марыя Лупу атрымала ў валоданне вёскі Орлю і Любчу ў Навагародскім ваяводстве ВКЛ[10].
Застаючыся, у адрозненне ад пратэстанта-мужа, праваслаўнай, пабудавала ў 1652 годзе ў Кейданах царкву. Падчас руска-польскай вайны 1654—1667, была на баку рускіх, абараняла з сялянамі маёнтак Віжуны ад шведаў[11].
Пасля смерці мужа (1655) спрабавала вярнуць каштоўнасці са свайго пасагу, якія захоўваліся ў скарбніцы Радзівілаў, але стрыечны брат мужа ― слуцкі князь Багуслаў Радзівіл ― ухіліўся ад размовы. Марыя пакінула завяшчанне, у якім адпісала 700 тысяч злотых Пячэрскай лаўры, Успенскаму манастыру ў Заблудаве і двум віленскім манастырам. Яна вызначыла месцам свайго пахавання манастыр у Заблудаве, калі ў віленскім Святадухаўскам манастыры гэта па нейкай прычыне апынецца немагчымым[12].
Князь Багуслаў апратэставаў завяшчанне, спасылаючыся на ўшчамленне правоў сваёй жонкі Ганны Марыі (падчарыцы Марыі Лупу). Пратэст неаднаразова разглядаўся Літоўскім трыбуналам[13], завяшчанне так і не было выканана[14].
Памерла ў Львове. Астанкі былі пахаваныя да 1917 года ў цынкавай труне Слуцкага Трайчанскага манастыра[15].
Зноскі
Літаратура
- Очерки внешнеполитической истории Молдавского княжества (последняя треть XIV — начало XIX в.) ― Кишинев: Штиинца, 1987. — 464 с. — С. 202—205.
- Заболотная Л. П. Частная жизнь чужестранки: семейная жизнь Марии (Лупу) Радзивилл // «Вызов» в повседневной жизни населения России: история и современность. Материалы межд. научной конференции. — СПб.: Ленинградский гос. ун-т им А. С. Пушкина, 2021.
Спасылкі
- Princess Мария Радзивилл // Генеалогия: Мария Лупу Радзивилл