Бердар

(Адамо бер дар тӀера хьажжина кхуза)

Адамо бер дар — Ӏаламан физиологин процесс[1][2], цуьнца чекхдолу адаман адаман пхоралла, иза хуьлу лазарш догӀий, кийрара беран уллера хиш дӀадоьдий, беран цӀийнан лаг деллалой, кийрара бер дуьненна тӀедолу харш тӀедоьдий, иза арадолу тӀаьхьахиргца цхьаьна. Бер кийрара схьаэца тарло куьйга говзаллица, кесаревн этӀорца.

XIX бӀешеран даьттанца диллина сурт тӀаьхь зудчо бердеш
Керла дина беран цӀонга хадор
Кесаревн этӀорца бер схьаоьцу хирургин операци

Бер деш гӀодар

Бердеш зударшна медицинин гӀодо акушераша(ки)[2].

Акушералла Ӏилма клиникин медицинера областера йу. Акушералло Ӏамайо — пхардаларца, бераххиларца, бердарца, бердинчул тӀаьхьара муьрца йоьзна физиологин а, патологин а процессаш. Ӏилманчаша-акушераша кечдо бер деш гӀодаран хьесапаш, бердаран процесс духахьа йаларна профилактика, зударшна, кирара беран, керла динчу беран гӀодар[3].

Бердаран гӀодарехь лело хьесапех цхьаъ — бердаран гӀуллакхна стимуляци йар (индукци). 21 бӀешарахь и стимуляци сих-сиха йо медицинин иэшам боцуш. Цу тӀе индукцис духахьа даларан лакхара кхерам латтабо нанна а, керла динчу беранна а ша бер даре хьаьжча. Цул сов, берийн совйаьлла ОРВИ цамгарш[4].

Шен хеннахь бердар

Хенахь бердар — хетарехь бердаран ханна гергара муьрехь бердар[5], бераххиларан 37-гӀа дуьззина кӀиранна тӀера 42 кӀира кхачале (260—293 де-буьйса). Кхин а къастадо хенал хьалха бердар а, тӀаьхьа дисина бердар а.

Бердаран хенан дохалла

Нормера бердаран дохалла мелла а хийцадала тарло. Дукха хьолехь, шолгӀа а, кхин тӀаьхьара а бердар атта хуьлу.

  • Дуьххьара бердеш йуккъера барам 9—11 сахьт гергга.
  • ШолгӀа а, кхин дӀа а бераш деш 6—8 сахьт гергга.
  • Нагахь дуьххьара бер 4—6 сахьтехь динехь (2—4 сахьт шолгӀа дечара), царех сиха бердар олу. Нагахь дуьххьарлера бердеш 4 сахьтал кӀезиг Ӏийнехь (2 сахьт шолгӀа бердеш), тӀаккха оцу бердарх тӀех сиха олу.

Хьесапаш а, симптомаш а

Бердаран йуьхьиг билгалйоккху шина хиламца: лазарш дахкарца йа хиш дӀадахарца. Цу тӀе, бердаран дакъа долало лазарш дахкарна тӀера, дакъа хиш дӀадахарна тӀера, наггахь и ший а хилам цхьаьна хенахь хуьлу[6].

Бердаран хан тӀекхачаран уггаре къаьста хьесап беран цӀийнан оьзгаш чӀогӀа хийбайалар ду (лазарш дахкар), цуо бер лаха доккху бердаран новкъахула. Даьхкина лазарш дуьйцу цӀано йохаран чӀогӀа лазарш санна. Оцу меттигехь чӀогӀа оьшу психологин гӀолацар а, шен хенан медицинин гӀо а.

Цхьацца зударийн хила тарло харц лазарш дахкар.

Хьажа кхин а

  • Акушералла (БердарехьгӀодар)
  • Адаман пхоралла дӀадахар
  • Акушерийн менга
  • Адам бераххилар
  • Хин чохь бердар
  • ЦӀахь бердар
  • Накъостаца бердар
  • Гипнобердар
  • Бердохо операцеш
  • Троецыплятница — вяткин Ӏадат
  • Бердинчул тӀаьхьара секс[en]

Билгалдахарш

Литература

  • Акушерские ручные приёмы / Астринский С. Д. // Большая медицинская энциклопедия : в 30 т. / гл. ред. Б. В. Петровский. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1974. — Т. 1 : А — Антибиоз. — 576 с. : ил.
  • Акушерский поворот / Савельева Г. М. // Большая медицинская энциклопедия : в 30 т. / гл. ред. Б. В. Петровский. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1974. — Т. 1 : А — Антибиоз. — 576 с. : ил.
  • Джоанна Стоун, Кит Эддлман, Мэри Марри. Беременность и роды для "чайников" = Pregnancy For Dummies. — М.: «Диалектика», 2007. — С. 384. — ISBN 0-7645-5074-8.
  • Персианинов Л. С., Сидельникова В. М., Елизарова И. П. Гемолитическая болезнь плода и новорожденного. — Л.: Медицина. Ленингр. отд-ние, 1981. — 208 с. — 11 000 экз.
  • Джиллогли, К. Гл. 27. Патологические роды // Акушерство : Справочник Калифорнийского университета / К. Нисвандер ; Ред. А. Эванс. Пер. с англ.: Н. А. Тимонина. Ред. пер.: к. м. н. Д. Д. Проценко, В. М. Нечушкина. — М. : Практика, 1999. — 704 с. — ISBN 5-89816-015-9.
Историн а, Ӏилманан а агӀор бердаре хьажар
  • Тарханов И. Р. Роды, в физиологии // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
  • Островский В. М. Роды, в медицине // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
  • А. Карлин ‎3. Роды // Еврейская энциклопедия Брокгауза и Ефрона. — СПб., 1908—1913.

Хьажоргаш