ГӀойтӀа
Гӏойтӏа[1]схьадаьлла нохчий «гӏой» дашах — эскар) — Нохчийн Республикин Хьалха-Мартанан кӀоштан эвла . ГӀойтӀин йуьртан меттиган административан йукъ[3].
| Эвла | |
| нох. Гӏойтӏа[1] | |
|---|---|
| оьрс. Гойты | |
 | |
| 43°09′46″ къ. ш. 45°37′13″ м. д.HGЯO | |
| Пачхьалкх | Росси |
| Регион | Нохчийчоь |
| КӀошт | Хьалха-Мартанан |
| Йуьртда | Бакашев Сайд-Селим Мохьмадан воӀ |
| Истори а, географи а | |
| Дуьххьара хьахор | 1785 шо |
| Хьалхара цӀерш | 1944 кхаччалц — ГӀойтӀа 1957 кхаччалц — Свободное |
| Центран локхалла | 214 м |
| Климатан тайпа | барамера |
| Сахьтан аса | UTC+3 |
| Бахархой | |
| Бахархой | ↗18 939[2] стаг (2020) |
| Къаьмнийн хӀоттам | нохчий |
| Официалан мотт | Нохчийн мотт, оьрсийн мотт |
| Идентификаторан терахьаш | |
| Телефонан код | +7 87145 |
| Поштан индекс | 366502 |
| Автомобилан код | 20, 95 |
| ОКАТО код | 96234813001 |
| Картин тӀехь | |
![нох. Гӏойтӏа[1] картан тӀехь](https://www.search.com.vn/wiki/ce/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Russia_2014_edcp_location_map.svg) ![нох. Гӏойтӏа[1]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Red_pog2.svg/9px-Red_pog2.svg.png){kind=small} ![нох. Гӏойтӏа[1] картан тӀехь](https://www.search.com.vn/wiki/ce/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Russia_Chechen_Republic_location_map.svg) ![нох. Гӏойтӏа[1] картан тӀехь](https://www.search.com.vn/wiki/ce/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Outline_map_of_Urus-Martanovsky_District_on_the_map_of_Chechnya.svg) | |
Географи
Эвла лаьтта ГӀойтӀа эркан (Соьлжин аьтту га) шинне бердаца а, Промышленни татолаца а. Соьлжа-ГӀалин 12 км къилбехьа а, федералан «Кавказ» автонекъан 7 км къилбехьа а, ТӀехьа-Марта гӀалин 3 км къилбаседа-малхбалехьа а лаьтта.
Уггаре гергара нах беха меттигаш:ТӀехьа-Марта къилба-малхбузехьа, Ӏалхан-Йурт къилбаседа-малхбузехьа, Шовдане къилбаседа-малхбалехьа, Йоккха АтагӀа малхбалехьа, Доулт-Мирзан-КӀотар, ГӀой-Йист, Олхазар-КӀотар къилбехьа.
Истори
Эвланах болу дуьххьарлера хаамаш бу 1785 шарахь, Кавказан тӀеман исторех лаьцна, цигахь ду, шейх Мансура ГӀойтӀара зуда йалийна аьлла.
1822 шарахь ГӀойтӀа а, ТӀехьа-Марта а эвланаш хӀаллакйира полковника Грековс. Кхин а эвланах хаамаш бу инарло Фрейтага хьуьнан йукъахула «ГӀойтӀин некъ» баккхарх (1846 шеран 16 декабрехь — 5 январехь).
1918-19 шерашкахь эвлахь йара Советийн Ӏедалан гӀолаьцна Эльдарханов Таьштамар куьйгаллехь волу Нохчийчоьнан Халкъан кхеташо. ГӀойтӀин кхеташоно кхоьллира баьччаллехь Шерипов Асланбек волу Нохчийн ЦӀен эскар. 1919 шеран февралехь Соьлжа-ГӀала инарла Шатиловн оьрсийн эскарша мукъайаьккхича, Гикало Николай куьйгаллехь волу цӀенэскархойх бисинарш, бевдира Соьлжин дехьа. ГӀойтӀин Халкъан кхеташоно цӀенаш дӀа а ца белла, къиза дуьхьало йира РКъТӀН дакъошна. 1919 шарахь, ГӀойтӀа йолчохь, Гражданийн тӀеман муьрера БӀе дийнан тӀемашкахь, хӀаллакдира инарла Деникинан эскар.
1944 шарахь нохчийн къам арадаьккхинчул тӀаьхьа Нохч-ГӀалгӀайн АССР дӀайаьккхира, йуьртан цӀе хийцира Свободни (нохчех маьрша). 1958 шарахь Нохч-ГӀалгӀайн АССР меттахӀоттийначул тӀаьхьа эвлан историн цӀе схьайелира.
Бахархой
| Бахархойн дукхалла | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1939[4] | 1979[5] | 1990[6] | 2002[7] | 2010[8] | 2012[9] | 2013[10] |
| 5886 | ↗8966 | ↗10 402 | ↗13 221 | ↗16 177 | ↗16 661 | ↗17 016 |
| 2014[11] | 2015[12] | 2016[13] | 2017[14] | 2018[15] | 2019[16] | 2020[2] |
| ↗17 371 | ↗17 831 | ↗18 014 | ↗18 251 | ↗18 534 | ↗18 816 | ↗18 939 |
Инфраструктура
Эвлан йуккъехь лаьтта XIX бӀешарахь диллина доккха маьждиг. Эвлахь болх беш йу 5 ишкол, цхьа могӀа дешаран меттигийн филиалаш. Совхоз а, цхьа могӀа промышленностан предприятеш а йу.
Галерей
XIX бӀешарахь ГӀойтӀин хьуьнхахь тӀелатар.
ГӀойтӀа эвлара бахархой, 1923 шо
ГӀойтӀа эвлара маьждиг
ГӀойтӀа эвлара маьждиг, 2023 шо
.jpg)
.jpg)