Украина

Украина^[11] (укр. Україна [ukrɑˈjinɑ] (i)) — Малхбален а, цхьаццанхьа Йуккъера Европин а пачхьалкх. Бахархой — гуттара веха вахархо 40 997 699 стаг, волуш волу вахархо 41 167 336 стаг^[12] (дуьненахь 34-гӀа меттиг). Йерриг майда — км² (дуьненахь 44-гӀа меттиг); Йерриг Европехь йолу майданца уггаре йоккху пачхьалкх.

Украина
укр. Україна
Украинин Пачхьалкхан Шатлакхан Илли
Официалан мотт	украинийн[1]
Коьрта гӀала	Киев
Урхаллин тайпа	парламентан-президентан республика[2]
Президент Премьер-министр Лакхара Радин председатель Лакхара Суьдан председатель	Владимир Зеленский[3][4] Денис Шмыгаль[5] Руслан Стефанчук Станислав Кравченко
Латта
• Шадерг	[lower-alpha 1] км² (44-гӀа дуьненахь)
• % хина тӀехле	7
Бахархой
• Мах хадор	↘ 40 997 699[6] стаг
ДЧС (НЭТ)
• Шадерг (2022)	↘ 441 млрд$[7] долл.
• ХӀораннан а сина	↘ 12 660$[7] долл.
Ахча	гривна, ₴ — (UAH, код 980)
Интернет-домен	.ua, .укр[8]
Код ISO	UA
Код МОК	UKR
Телефонан код	+380[9]
Сахьтан аса	UTC+2 UTC+3 (аьхкенан хан; кхин а де-факто карара бевллачу мехкашкара ца хийцало хан[10])
Автомобилийн некъаш	аьтту агӀора[d]
Медиафайлаш Викилармехь

Коьрта шахьар а, уггаре йоккха гӀала а — Киев. Пачхьалкхан мотт — украинийн.

Украина — унитаран пачхьалкх а, ийна республика. Президентан дарж 2019 шеран 20 майхь дуьйна дӀалоцу Зеленский Владимир, премьер-министран дарж 2020 шеран 4 мартехь дуьйна ду — Шмыгаль Денисехь.

Мохк бекъало 27 административан-мехкан декъе, 24 царех область йу, 1 — автономин республика йу (ГӀирма), 2 гӀала (Киев, Севастополь^{[lower-alpha 2]}) башха статусца.

Доза ду Белоруссица къилбаседехь, Польшица, Словакица, Мажарчоьнца — малхбузехь, Румыница а, Молдавица а^{[lower-alpha 3]} — къилба-малхбузехь, Россица — малхбалехь а, къилбаседа малхбалехь а. Къилбехахь а, къилба-малхбалехь а Ӏаьржа а, Азовн а хӀордаш ду; хӀордаца дозанаш ду Румыница, Болгарица, Туркойчоьнца, Гуьржийчоьца^{[lower-alpha 4]} Ӏаьржа хӀорд чухула, Россица — Ӏаьржа а, Азовн а хӀордаш чухула.

Украинин мехкан дакъа дола деш дац цуьнан Ӏедало, украинин законашца, уьш бу цхьаьна ханна оккупации йина мехкаш. 2022 шеран декабран хьелашца Российс факт хилла дӀалецира 18 % гергга Украинин мохк^[13]Кеп:Переход.

Дин лелочеран доккхаха долу дакъа православин новкъахь бу, кхин а бу желтойн- а, руман а католицизман, йахӀудийн динан, исламан тӀехьабозурш.

2022 шеран ДЧС чухоам, лерина эцадаларан паритетца, иза хилира 441 млрд $ (12660 $ бахархойн цхьаьна синна). Номиналан ДЧС 2022 шарахь хилира 151,5 млрд $ (4350 $ бахархойн цхьаьна синна), ДЧС цхьаьна синан гайтамца (номиналан а, НЭТан а) Европехь тӀаьххьара меттигехь йу^[14]. Ахча — гривна (UAH).

Мехкан Советийн Социалистийн Республикийн Союзах маршо, ткъа Украина цуьнан союзан республика йара 1922 шеран декабрехь дуьйна, Маршо кхайкхийна 1991 шеран 24 августехь. Пачхьалкхан-къоман ламастан а, УНР а когаметта йу^[15], УССР когаметта йолу пачхьалкх^[16], ССРС когаметтайерг^[17], ВКъКх, ЛПД, ГУАМ, ӀЭЦКх, кхин дуьненайукъара кхолламаш кхуллуш дакъалаьцна, Европин барт йукъайаха официалан кандидат. Лелаш болчу дуьненайукъара берташца а, конвенцешца а, ӀаьржахӀордан хидоькъешна чухула атта дина лела бакъо йу^[18], Антарктидехь Ӏилманан-талламан гӀуллакхаш леладо^[19].