ئانا-سۆفی موتەر
ئانا-سۆفی موتەر (لەدایکبووی ٢٩ی حوزەیرانی ١٩٦٣) کەمانچەژەنێکی ئەڵمانییە. لە سەرەتای ژیانی ھونەریدا لەلایەن ھێربێرت ڤۆن کاراجانەوە پشتگیری لێکرا. وەک داکۆکیکارێک لە مۆسیقای کلاسیک، چەندین بەرھەمی بە تایبەتی بۆی ئامادە کردووە، لەلایەن سێباستیان کورییەر، ھێنری دوتیلۆکس، سۆفیا گوبایدونیا، ویتۆڵد لووتۆسلاڤسکی، نۆربێرت مۆرێت، کریستۆف پێندێرێککی، ئاندرێ پرێڤین، ڤۆڵفگانگ ڕیھم،[١] جۆن ویلیامز و ئەوانی دیکە. لە ساڵی ١٩٧٧ەوە کە یەکەم کاری ئۆرکێسترای لەگەڵ فیلارمۆنیکی بەرلین کردووە، موتەر وەک سۆڵۆیستێکی دیار لەگەڵ چەندین ئۆرکێسترای پێشەنگ لە سەرانسەری جیھاندا نمایشی کردووە.
ئانا-سۆفی موتەر | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
_(cropped).jpg) | |||||||||
| لەدایکبوون | ڕاینفێڵدن، بادن-ڤۆرتمبێرگ، ئەڵمانیای ڕۆژئاوا | ||||||||
| پیشە | کەمانچەژەن | ||||||||
| ھاوسەر | دێتلێف وندەرلیچ (ھاوسەرگیری ١٩٨٩؛ ١٩٩٥) ئاندرێ پرێڤین (ھاوسەرگیری ٢٠٠٢؛ ٢٠٠٦) | ||||||||
| مناڵ(ەکان) | ٢ | ||||||||
| |||||||||
| وێبگە | anne-sophie-mutter | ||||||||
پیشە
ژەنینی موتەر دەستی کرد بە وەرگرتنی سەرنج و وازی لە خوێندن ھێنا بۆ ئەوەی خۆی بە تەواوی کات بۆ مۆسیقا تەرخان بکات. ھێربێرت ڤۆن کاراجان بەڕێوەبەری فیلمەکە ڕێکخستنی بۆ کرد کە لەگەڵ فیلارمۆنیکی بەرلین یاری بکات. لەو کاتەدا تەمەنی تەنھا ١٣ ساڵ بوو، یەکەم دەرکەوتنی گشتی لەسەر شانۆ لە ساڵی ١٩٧٦ لە فێستیڤاڵی لۆسێرن ئەنجامدا، کە تێیدا کۆنسێرتۆی کەمانچەی ژمارە ٤ی مۆزارتی لە د ماجۆری ژەنی. لە ساڵی ١٩٧٧ لە فێستیڤاڵی سالزبۆرگ و لەگەڵ ئۆرکێسترای ژووری ئینگلیزی بە سەرپەرشتی دانیال بارینبۆیم نمایشی کردووە. ڕەخنەگران ئاستی پێگەیشتنیان لە نمایشی موتەردا بەرز نرخاند، یەکێک لە پێداچوونەوەکارەکانی دای وێڵت نووسیویەتی، ""ئەو بە شێوەیەکی سەرنجڕاکێش ژەنینی پێکردووە، و لە سەرووی ھەمووشیانەوە، بە ھیچ شێوەیەک وەک منداڵێکی سەرسووڕھێنەر ژەنینی پێنەکردووە.[٢] تەکنیکەکەی بە تەواوی پێگەیشتووە." موتەر لە تەمەنی ١٥ ساڵیدا یەکەم تۆمارکردنی کۆنسێرتی کەمانچەی سێیەم و پێنجەمی مۆزارت لەگەڵ کاراجان و فیلارمۆنیکی بەرلین ئەنجامدا.[٣]
لە ساڵی ١٩٨٠دا موتەر یەکەم جار لە ئەمریکا لەگەڵ فیلارمۆنیکی نیویۆرک لەژێر دەستی زوبین مێھتا بەشداری کرد. لە ساڵی ١٩٨٥ لە تەمەنی ٢٢ ساڵیدا کرا بە ھاوڕێی فەخری ئەکادیمیای شاھانەی مۆسیقا (لەندەن) و سەرۆکی فاکەڵتییەکەی بۆ خوێندنی نێودەوڵەتی کەمانچە و لە ساڵی ١٩٨٦ کرا بە ئەندامی فەخری.[٤] لە ساڵی ١٩٨٨ گەشتێکی گەورەی بۆ کەنەدا و ئەمریکا ئەنجامدا و بۆ یەکەمجار لە ھۆڵی کارنێگی یاریی کرد. لە ساڵی ١٩٩٨ کۆمەڵە تەواوی سۆناتای کەمانچەی بیتھۆڤنی لێدا و تۆماری کرد بۆ سی دی و دیڤیدی، کە لامبێرت ئۆرکیس یاوەری بوو؛ ئەمانە لە زۆرێک لە وڵاتان لە تەلەڤیزیۆن پەخش دەکران.
لە تشرینی یەکەمی ٢٠٠٦، لە تەلەڤیزیۆنی فەرەنسا، وا دەرکەوت کە موتەر ئاماژەی بەوەدا کە خانەنشین دەبێت کاتێک تەمەنی دەبێتە ٤٥ ساڵ، لە ساڵی ٢٠٠٨.[٥] بەڵام مانگی دواتر وتی کە قسەکانی «لێکدانەوەی ھەڵەیان بۆ کراوە» و تا ھەستی پێدەکات بەردەوام دەبێت لە ژەنین دەیتوانی «ھەر شتێکی نوێ، ھەر شتێکی گرنگ، ھەر شتێکی جیاواز لە مۆسیقا بھێنێت».[٦]
نمایشەکان
ھەرچەندە ڕێپرتوارەکەی زۆر بەرھەمی کلاسیک لەخۆدەگرێت، بەڵام موتەر بە تایبەتی بە نمایشەکانی لە مۆسیقای کالسیکی ناسراوە. چەندین پارچە بە تایبەتی بۆی نووسراون یان تەرخانکراون، لەوانە گۆرانیی لەسەر ھەمان ئاکۆرد ی ھێنری دوتیلۆکس، کۆنسێرتۆی دووەمی کەمانچەی کریستۆف پێندێرێک، زنجیرەی دووەمی ویتۆڵد لووتۆسلاڤسکی و وەشانی ئۆرکێسترای پارتیتا، و گۆرانی گۆرانی کات کات سروود ی وۆڵفگانگ ڕیم، ڕووناکی سپیل، و دیاد. لە مانگی ئابی ٢٠٠٧ بۆ یەکەمجار کۆنسێرتۆی کەمانچەی ژمارە ٢ی سۆفیا گوبایدونای لە کاتی ئێستادا ی نمایش کرد. ھاوسەرەکەی پێشووی، بەڕێوەبەر و ئاوازدانەر ئاندرێ پرێڤین، کۆنسێرتۆی کەمانچەی خۆی «ئان-سۆفی» (٢٠٠١)ی تەرخان کرد بۆ ئەو؛ ئەوان لە ساڵی ٢٠٠٣ لەگەڵ ئۆرکێسترای سەمفۆنی بۆستن ئەو پارچەیەیان تۆمار کرد و لە ساڵی ٢٠٠٥ خەڵاتی گرامییان پێبەخشرا بۆ تۆمارکردنەکە.[٧]
جۆن ویلیامز ئاوازدانەری بەناوبانگی جیھانی نووەتەی فیلم و پێنج جار براوەی خەڵاتی ئۆسکار مۆسیقای ڕەسەنی بۆ ئامادە کردووە، لەنێویاندا پارچەیەک بۆ کەمانچە و تار و ھارپ بە ناوی «مارکینگز» (٢٠١٧)، کۆمەڵێک ڕێکخستنی بابەتەکانی فیلم کە لەلایەن ئەوەوە بۆ کەمانچە و ئۆرکێسترا ئامادەکراوە لەلایەن موتەر و ویلیامزەوە لەگەڵ ئۆرکێسترای ھونەری[٨] تۆمارکردنی لۆس ئەنجلۆس لە فیلمی ئەکرۆس ستار تۆمارکراوە و دووەم کۆنسێرتۆی کەمانچەی ویلیامز ئاماژەی بۆ کراوە ساڵی[٩]٢٠٢١، کە لەلایەن موتەرەوە تۆمارکراوە لەگەڵ ئۆرکێسترای سەمفۆنی بۆستن، نووسەر وەک بەڕێوەبەر، لە ھەروەھا موتەر وەک سۆڵۆیست لە یەکەم کۆنسێرتی جۆن ویلیامز لەگەڵ ڤینەر فیلارمۆنیکەر لە ٢٨ و ٢٩ی ژانویەی ٢٠٢٠ دەرکەوت، کە لەلایەن دۆیچە گرامۆفۆن تۆمارکرا و لە ئەلبوومی ڕاستەوخۆی «جۆن ویلیامز لە ڤییەنا» بڵاوکرایەوە، کە بووە پڕفرۆشترین ئەلبوومی مۆسیقای ئۆرکێسترا لە ساڵی ٢٠٢٠.[١٠]
خەڵاتی جۆراوجۆری وەرگرتووە، لەوانە چەندین خەڵاتی گرامی بە درێژایی ژیانی ھونەری و خەڵاتی مۆسیقای جەمسەری و خەڵاتی پریمیۆم ئیمپریال کە ھەردووکیان لە ساڵی ٢٠١٩دا بوون.[١١][١٢]
