Сапфир

Сапфир
Якатман сапфир
Формула	Al2O3
Хутăш	Fe2+, Fe3+, Ti
Сингони	Тригональлĕ
Тĕс	Синкер тата кăвак тĕслĕреххисем; тĕссĕр, шупка, апельсин, сарăх, симĕс, фиолет, хура
Йĕр тĕсĕ	Шурă
Ялтăру	Кантăк
Янкăрлăх	Янкăр, çурма янкăр
Хытăлăх	7,5 — 8
Çыпăçтарулăх	Çук
Катăлни	Неровный до раковистого
Тачăлăх	3,95—4,00 г/см³
Çутă пăрăнни	1,766—1,774

Сапфи́р (ав.гр. σάπφειρος (sappheiros) — синкер чул, ивр. ספּיר‎ (sapir) е перс чĕлхинчи çав ятлăскĕрех) — тĕрлĕ тĕслĕ хаклă чул, корундăн пĕр тĕслĕхĕ^[1]. Минералогире сапфирсем тесе синкер сăрлă корундсене çеç палăртнă, ювелир промăçлăхĕнче — кирек еплĕ сăрлă, сирень-хĕрлисĕр (çавăн пек чулсене рубинсем теççĕ). Сапфирăн синкер сăрне титанпа (Ti) тимĕр (Fe) хутăшĕсем параççĕ. Ĕлĕк Раççейре сапфира, ытти синкер тĕслĕ хаклă минералсене те, баус тенĕ.

Чаплă сапфирсем

Чи пысăк сапфир (йывăрăшĕ 1404,49 карат),^[2] унăн ячĕ - «Адам çăлтăрĕ», ăна Шри-Ланкара 2015 çулта çурла уйăхĕнче тупнă.^[3]
Квинсленд хура çăлтăрĕ (733 карат)
Ĕнчĕ çăлтăрĕ (563 карат)
Сапфир Логан (423 карат)
Ази çăлтăрĕ (330 карат)
Сăваплă Эдуард сапфирĕ (167 карат)
Располи (135 карат)
Стюартсен сапфирĕ (104 карат)

Çав. пекех

Минералсен ят-йышĕ

Асăрхавсем

Литература

Андерсон Б. Определение драгоценных камней — М.: Мир, 1983
Киевленко Е. Я., Сенкевич Н. Н., Гаврилов А. П. Геология месторождений драгоценных камней — М.: Недра, 1974.
Пыляев М. И. Драгоценные камни — М.: Стрелец, 1990.
Рид П. Геммология — М.: Мир, 2003.
Ферсман А. Рассказы о самоцветах — М.: Наука, 1974.
Рубин и сапфир. М.: Наука, 1974.

Каçăсем

Рубин и сапфир — свойства, разновидности, история использования
Генезис и месторождения сапфиров
Сапфир на сайте Mindat.org(акăлч.)
Сапфир в атласе минералов(акăлч.)(ним.)(исп.)
Сапфиры императорского дома Романовых(ним.)
Сапфир как разновидность корундаШаблон:Ref-rus

Шаблон:Окислсем (минералсем)Шаблон:Самоцветы

[1]

[2]

[3]

Search