Γενς Στόλτενμπεργκ

Πρώτα χρόνια

Ο Στόλτενμπεργκ στις 16 Μαρτίου 1959. Ο πατέρας του Θόρβαλντ Στόλτενμπεργκ (1931-2018), υπήρξε εξέχον πολιτικός του Εργατικού Κόμματος που διετέλεσε πρεσβευτής, υπουργός Άμυνας και υπουργός Εξωτερικών. Η μητέρα του, Καρίν Στόλτενμπεργκ (γεν. Χέιμπεργκ, 1931-2012), ήταν γενετιστής που διετέλεσε υφυπουργός σε πολλές κυβερνήσεις τη δεκαετίας του 1980.^[6] Η Μαριάνε Χέιμπεργκ, παντρεμένη με τον πρώην υπουργό Εξωτερικών Γιόχαν Γέργκεν Χολστ, ήταν θεία του από τη μητέρα του. Ο Γενς έζησε στη Σερβία από το 1961 ως το 1964, όταν ο πατέρας του εργαζόταν στην εκεί Νορβηγική πρεσβεία^[7][8].

Εκπαίδευση

Ο Στόλτενμπεργκ παρακολούθησε το δημοτικό σχολείο στο Σχολείο Γουόλντορφ του Όσλο και το δευτεροβάθμιο στη Σχολή του Καθεδρικού του Όσλο. Υπηρέτησε την υποχρεωτική στρατιωτική του θητεία στο Κέντρο Εκπαίδευσης Πεζικού του Στρατού του Εβγεμόεν στο Αουστ-Αγκντερ.

Μετά την απόλυση από το στρατό ο Στόλτενμπεργκ εγγράφηκε στο Πανεπιστήμιο του Όσλο, αποφοίτησε το 1987 με πτυχίο στα οικονομικά. Ο τίτλος της διατριβής του ήταν ο Makroøkonomisk planlegging under usikkerhet. En empirisk analyse ("Μακροοικονομικός σχεδιασμός υπό αβεβαιότητα, μια εμπειρική ανάλυση").^[9]

Πρώιμη πολιτική δραστηριότητα

Τα πρώτα βήματα του Στόλτενμπεργκ στην πολιτική έγιναν στις αρχές της εφηβείας, όταν επηρεάστηκε από την αδελφή του Καμίλα, που τότε ήταν μέλος της τότε Μαρξισμός-Λενινισμός μαρξιστικής-λενινιστικής ομάδας Κόκκινη Νεολαία. Η αντίθεση στον Πόλεμο του Βιετνάμ ήταν το κίνητρο για την ενεργοποίησή του. Μετά τους σφοδρούς βομβαρδισμούς εναντίον της πόλης-λιμανιού Χάι Φονγκ του Βιετνάμ, στο τέλος του Πολέμου του Βιετνάμ, συμμετείχε σε συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας στην Πρεσβεία των Ηνωμένων Πολιτειών στο Όσλο. Σε τουλάχιστον μία περίπτωση, τα παράθυρα της πρεσβείας είχαν σπάσει από διαδηλωτές που πετούσαν πέτρες. Αρκετοί φίλοι του Στόλτενμπεργκ συνελήφθησαν από την αστυνομία μετά από αυτά τα γεγονότα.^[10]

Οικογενειακή ζωή

Ο Γενς Στόλτενμπεργκ είναι παντρεμένος με τη διπλωμάτι Ινγκριντ Σούλερουντ και έχουν δύο παιδιά: ένα γιο, τον Αξελ Στόλτενμπεργκ (γεν. 1989), που σπουδάζει Κινέζικα στο Πανεπιστήμιο Τζιάο Τονγκ της Σαγκάης ^[11][12] και μια κόρη, την Ανε Καταρίνα Στόλτενμπεργκ (γεν. 1992), που είναι μέλος του Smerz, ενός ντουέτου ποπ μουσικής. ^[6][13][14]

Έχει μια εν ζωή αδελφή, την Καμίλα, ιατρική ερευνήτρια και διευθύντρια, που είναι ένα χρόνο μεγαλύτερή του και είχε άλλη μία, τη Νίνι, τέσσερα χρόνια νεότερή του, που πέθανε το 2014. Η Νίνι ήταν εθισμένη στην ηρωίνη σε προσπάθεια απεξάρτησης και τα νορβηγικά μέσα ενημέρωσης κάλυψαν τις προσπάθειες της οικογένειας να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα.

Προτιμά να περνά τις καλοκαιρινές του διακοπές στο εξοχικό σπίτι της οικογένειάς του στα ειδυλλιακά Νησιά Χβάλερ στο Όσλοφιορδ.^[15] Δεινός αθλητής, ποδηλατεί συχνά και το χειμώνα είναι σκιέρ μεγάλων αποστάσεων..^[16] Τον Δεκέμβριο του 2011, για να σηματοδοτήσει τα 100 χρόνια από τότε που ο Ρόαλντ Αμούνδσεν έφτασε στον νότιο πόλο με σκι, ο Στόλτενμπεργκ ταξίδεψε στην Ανταρκτική ^[17].

Θρησκεία

Παρόλο που θεωρείτο σταθερός αθεϊστής στο μεγαλύτερο μέρος της ενήλικης ζωής του και αρνήθηκε να γίνει μέλος της πρώην επίσημης Εκκλησίας της Νορβηγίας, ^[18] ο Στόλτενμπεργκ έχει δηλώσει ότι δεν θεωρεί τον εαυτό του αθεϊστή. Εξήγησε: «Παρόλο που δεν είμαι μέλος οποιουδήποτε δόγματος, πιστεύω ότι υπάρχει κάτι μεγαλύτερο από τον άνθρωπο, μερικοί το αποκαλούν Θεό, άλλοι το αποκαλούν κάτι άλλο, για μένα πρόκειται για την κατανόηση ότι εμείς οι άνθρωποι είμαστε μικροί σε σχέση με τη φύση, σε σχέση με τις δυνάμεις που είναι μεγαλύτερες και ισχυρότερες από ό, τι μπορεί να κατανοήσει ποτέ ο άνθρωπος. Αυτό το βρίσκω σε μια εκκλησία ». ^[19]

Πρώιμη σταδιοδρομία (1979 ως 1990)

Από το 1979 ως το 1981 ο Στόλτενμπεργκ ήταν δημοσιογράφος στην Arbeiderbladet (εφημερίδα του Εργατικού Κόμματος). Από το 1985 ως το 1989 ήταν ο ηγέτης της Εργατικής Ενωσης Νεολαίας. Από το 1989 ως το 1990 εργάστηκε ως Εκτελεστικός Διευθυντής της Στατιστικής της Νορβηγίας, του κεντρικού θεσμικού οργάνου της χώρας για την παραγωγή επίσημων στατιστικών. Την περίοδο αυτή εργαζόταν επίσης ως ωρομίσθιος εκπαιδευτής στο Πανεπιστήμιο του Όσλο. Μεταξύ 1990 και 1992, ήταν επικεφαλής της οργάνωσης του Εργατικού Κόμματος του Όσλο.

Μέχρι το 1990 είχε τακτικές επαφές με έναν Σοβιετικό διπλωμάτη. Τη σχέση αυτή διέκοψε όταν ενημερώθηκε από τη Νορβηγική Αστυνομική Υπηρεσία Ασφαλείας ότι ο διπλωμάτης ήταν πράκτορας της KGB , προειδοποιώντας τον για περαιτέρω επαφή. Το κωδικό όνομα του Στόλτενμπεργκ στην KGB ήταν "Steklov". ^[20][21][22]

Πολιτική σταδιοδρομία στη Νορβηγία

Υπουργείο Περιβάλλοντος και Υπουργός Εμπορίου και Ενέργειας (1990-1996)

Ο Στόλτενμπεργκ διετέλεσε Γενικός Γραμματέας στο Υπουργείο Περιβάλλοντος από το 1990 ως το 1991. Αρχικά εξελέγη στο Κοινοβούλιο το 1993 για την εκλογική περιφέρεια του Όσλο. Διετέλεσε Υπουργός Βιομηχανίας από το 1993 ως το 1996, μέχρι την παραίτηση της Μπρούντλαντ.

Υπουργός Οικονομικών (1996-2000)

Το 1996 ο Θόρμπγερν Γιάγκλαντ έγινε πρωθυπουργός και ο Στόλτενμπεργκ υπουργός Οικονομικών. Στις 29 Σεπτεμβρίου 1997 ο Γιάγκλαντ παραιτήθηκε μετά από ένα τελεσίγραφο που είχε εκδώσει δηλώνοντας ότι το υπουργικό συμβούλιο θα παραιτηθεί αν το κόμμα λάβει λιγότερο από το 36,9% της λαϊκής ψήφου^[23]. Οι Εργατικοί έλαβαν μόνο 35,0%. Τηρώντας το λόγο του ο Γιάγκλαντ παραιτήθηκε και τον διαδέχθηκε ο Κελ Μάγκνε Μπόντεβικ.^[24][25]. Μετά την παραίτηση του Γιάγκλαντ, και όντας στην κοινοβουλευτική αντιπολίτευση, ο Στόλτενμπεργκ υπηρέτησε στη μόνιμη επιτροπή για θέματα πετρελαίου και ενέργειας του Κοινοβουλίου. Έγινε ο κοινοβουλευτικός ηγέτης και υποψήφιος πρωθυπουργός για το Εργατικό Κόμμα το Φεβρουάριο του 2000.

Πρώτη θητεία ως Πρωθυπουργός (2000 to 2001)

Το 2000 η πρώτη κυβέρνηση του Μπόντεβικ παραιτήθηκε μετά από μια απορριπτική ψήφο εμπιστοσύνης^[26]. Η πρώτη κυβέρνηση του Στόλτενμπεργκ κυβέρνησε τη Νορβηγία από τις 17 Μαρτίου 2000 ως τις 19 Οκτωβρίου 2001. Ο Στόλτενμπεργκ ήταν αντιπρόεδρος του εργατικού κόμματος ενώ ο Γιάγκλαντ ήταν ο πρόεδρός του και ορίστηκε Υπουργός Εξωτερικών. Η πρώτη πρωθυπουργική θητεία του Στόλτενμπεργκ (2000-2001) προκάλεσε αντιδράσεις μέσα στο ίδιο του το κόμμα, καθώς υποχρεώθηκε σε μεταρρυθμίσεις και εκσυγχρονισμό του κράτους πρόνοιας που περιλάμβαναν μερική ιδιωτικοποίηση αρκετών βασικών κρατικών υπηρεσιών και εταιρειών. Στις κοινοβουλευτικές εκλογές της 10ης Σεπτεμβρίου 2001, το κόμμα υπέστη μια από τις χειρότερες ήττες του, κερδίζοντας μόνο το 24% των ψήφων.

Οι εκλογές του 2001 προκάλεσαν αστάθεια στο Εργατικό Κόμμα. Η νορβηγική εφημερίδα Dagbladet έγραψε: «Θα έχουμε ένα πολιτικό σεισμό όταν οι ψήφοι μετρηθούν απόψε, αν πιστέψουμε τις δημοσκοπήσεις». Σε μια συνέντευξη στο Associated Press ο Γιάγκλαντ δήλωσε ότι «είναι ασταθές και απρόβλεπτο».^[27] Μετά τις εκλογές του 2001 ο Στόλτενμπεργκ και η κυβέρνησή του αναγκάστηκαν να παραιτηθούν, ενώ το Εργατικό Κόμμα είχε φέρει το χειρότερο εκλογικό του αποτέλεσμα από το 1924. Με καταμετρημένο το 98% των ψήφων, το Εργατικό Κόμμα συγκέντρωνε μόνο 24%, από 35%. [30] Ο Γιάγκλαντ, ηγέτης του Εργατικού Κόμματος, σχολίασε τα αποτελέσματα λέγοντας: "Θα πρέπει να αποφασίσουμε αν θα συνεχίσουμε στην κυβέρνηση αφού γνωρίσουμε τα πλήρη αποτελέσματα".^[28]. Μετά τις εκλογές ο Στόλτενμπεργκ δήλωσε: "Αυτό που είναι σαφές είναι ότι αυτή ήταν ένα πολύ κακό αποτέλεσμα."

Αρκετοί αναλυτές έχουν επισημάνει ότι μια από τις λογικές αιτίες της ήττας τους ήταν ότι με μόνο ένα έτος στην εξουσία μέχρι τις επόμενες εκλογές, διέθεσαν τον περισσότερο χρόνο στο ξεκίνημα ή στην προσπάθεια ξεκινήματος μεταρρυθμίσεων αντί να εξηγήσουν στο λαό γιατί έπρεπε να γίνουν. Τέτοιες μεταρρυθμίσεις περιελάμβαναν την εκποίηση κρατικών επιχειρήσεων, την αναδιοργάνωση της υγειονομικής περίθαλψης και των δημόσιων νοσοκομείων και τις αλλαγές στις πληρωμές για την υγεία. Οι αλλαγές που έγιναν από τις εκλογές του 2001 μέχρι εκείνες του 2005 περιγράφηκαν από τη νορβηγική εφημερίδα VG ως "ακραία ανατροπή." ^[29]

Εκλογή ηγέτη του κόμματος. Το κακό αποτέλεσμα των εκλογών του 2001 ακολούθησε γρήγορα μια μάχη για την ηγεσία μεταξύ του Γιάγκλαντ και του Στόλτενμπεργκ, Τόσο ο Γιάγκλαντ ως πρόεδρος όσο και ο Στόλτενμπεργκ ως αντιπρόεδρος δήλωσαν ότι ήταν ανοικτοί σε αμφισβήτηση των θέσεών τους στο συνέδριο του κόμματος το Νοέμβριο του 2002. Ο Στόλτενμπεργκ αρνήθηκε να πει αν θα αμφισβητούσε την ηγετική θέση του Γιάγκλαντ, γεγονός που θεωρήθηκε από πολιτικούς σχολιαστές ως ένδειξη ότι πιθανότατα θα επεδίωκε την προεδρία^[30]. Στις αρχές Φεβρουαρίου 2002 ο Γιάγκλαντ, που είχε νοσηλευτεί για λίγο τον Ιανουάριο και στη συνέχεια είχε πάρει αναρρωτική άδεια ^[31] δήλωσε ότι δεν θα ζητήσει την επανεκλογή του ^[32],. Το Νοέμβριο του 2002 ο Στόλτενμπεργκ εξελέγη ομόφωνα νέος ηγέτης στο συνέδριο του κόμματος ^[33].

Δεύτερη πρωθυπουργική θητεία (2005 - 2013)

Η δεύτερη κυβέρνηση του Στόλτενμπεργκ κυβέρνησε τη Νορβηγία από τις 17 Οκτωβρίου 2005 ως τις 16 Οκτωβρίου 2013. Στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2005 οι Εργατικοί ανέκαμψαν σημαντικά και το κόμμα κέρδισε την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο μαζί με τα άλλα «Κοκκινοπράσινα» κόμματα, το Σοσιαλιστικό Αριστερό Κόμμα και το Κόμμα του Κέντρου. Αυτό άνοιξε το δρόμο για μια ιστορική πρώτη στη Νορβηγία, με τους Εργατικούς να συμμετέχουν σε κυβέρνηση συνασπισμού, τον Κοκκινοπράσινο Συνασπισμό. Μετά το σχηματισμό της κυβέρνησης, βασικά πολιτικά ζητήματα όπως η στρατιωτική συμμετοχή της Νορβηγίας στον Πόλεμος στο Αφγανιστάν, οι πετρελαιικές δραστηριότητες στη Θάλασσα του Μπάρεντς, τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ, η μετανάστευση και η ποιότητα της βασικής εκπαίδευσης έγιναν αντικείμενο ευρείας δημόσιας συζήτησης. Μετά την επανεκλογή του το 2009 ο Στόλτενμπεργκ εργάστηκε για την αντίδραση στα πρότυπα της Σουηδίας στη συνεχιζόμενη παγκόσμια ύφεση και προώθησε τις περιβαλλοντικές πολιτικές μέσω της ιδιωτικής και εταιρικής φορολογίας.^[34].

Μια διένεξη για τα θαλάσσια σύνορα με τη Ρωσία στη Θάλασσα του Μπάρεντς από το 1978 επιλύθηκε όταν ο Στόλτενμπεργκ και ο Πρόεδρος της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ υπέγραψαν συμφωνία στις 27 Απριλίου 2010 στο Όσλο. ^[35][36] Η συμφωνία είναι ένας συμβιβασμός, που κατανέμει μια αμφισβητούμενη έκταση περίπου 175.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων σε δύο περίπου ισομεγέθη μέρη ^[37]. Ωστόσο η συμφωνία πρέπει ακόμη να επικυρωθεί από την Κρατική Δούμα και το Κοινοβούλιο της Νορβηγίας προκειμένου να εφαρμοστεί. Ενώ η Νορβηγία είχε επιμείνει στο παρελθόν σε σύνορα σύμφωνα με την αρχή της ίσης απόστασης, που αναγνωρίζεται στο διεθνές δίκαιο, συγκεκριμένα στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της θάλασσας, άρθρο 15 και στη Σύμβαση για τα Χωρικά Υδατα και τα Θαλάσσια Σύνορα, η Ρωσία επεκαλείτο ένα διάταγμα της Σοβιετικής Ένωσης της εποχής του Στάλιν από το 1926, που δεν είχε αναγνωριστεί από καμία άλλη χώρα. Η νέα συμφωνία αντικατέστησε μια αμφιλεγόμενη ^[38] προσωρινή συμφωνία που είχαν διαπραγματευθεί ο Γενς Εβενσεν και ο Αρνε Τρέχολτ, που αργότερα αποκαλύφθηκε ότι ήταν Σοβιετικός κατάσκοπος και βοήθησε τη Σοβιετική Ένωση στις διαπραγματεύσεις ^[39]. Το μεγαλύτερο μέρος της αμφισβητούμενης περιοχής κανονικά θεωρείται νορβηγικό, σύμφωνα με τις σχετικές διεθνείς συνθήκες.

Ως Πρωθυπουργός ο Στόλτενμπεργκ εργάστηκε για μια εποικοδομητική σχέση με τη Ρωσία μέσω του διαλόγου και της συνεργασίας, με την υποστήριξη των αποτρεπτικών και αμυντικών δυνατοτήτων του ΝΑΤΟ. Κατά τη διάρκεια της θητείας του τόνισε επίσης την ανάγκη της εστίασης σε προκλήσεις ασφάλειας κοντά στο έδαφος των Συμμάχων ^[40].

Τρομοκρατικές επιθέσεις 22 Ιουλίου 2011

Στις 22 Ιουλίου 2011 εξερράγη στο Όσλο μια βόμβα έξω από το κυβερνητικό κτίριο που στεγάζει το γραφείο του πρωθυπουργού, σκοτώνοντας οκτώ άτομα και τραυματίζοντας αρκετά. ^[41] Περίπου μια ώρα αργότερα αναφέρθηκε στο Ούτεγια, ένα νησί σε απόσταση σαρανταπέντε λεπτών, όπου το κυβερνών Εργατικό Κόμμα διοργάνωνε την ετήσια κατασκήνωση της νεολαίας του, ένας καταιγισμός πυροβολισμών, που σκότωσε 69 άτομα. Ο πρωθυπουργός επρόκειτο να επισκεφθεί την κατασκήνωση της νεολαίας την επόμενη μέρα και βρισκόταν στην κατοικία του προετοιμάζοντας την ομιλία του τη στιγμή της έκρηξης στο Όσλο ^[42].

Την Κυριακή 24 Ιουλίου ο Στόλτενμπεργκ μίλησε στην εκκλησιαστική λειτουργία στον Καθεδρικό του Όσλο. Ανφέρθηκε σε δύο από τα θύματα στο Ούτεγια, τη Μόνικα Μπέσεϊ, που ήταν επικεφαλής της κατασκήνωσης, και τον Τόρε Εϊκελαντ, που ήταν επικεφαλής της επιτροπής της νεολαίας του Χόρνταλαντ. Υποσχέθηκε και πάλι να εργαστεί για περισσότερη δημοκρατία, ανοικτό πνεύμα και ανθρωπισμό, αλλά χωρίς αφέλεια ^[43]. Δήλωσε επίσης "Κανείς δεν το είπε καλύτερα από το κορίτσι της AUF που είχε δώσει συνέντευξη στο CNN: Αν κάποιος μπορεί να δείξει τόσα πολύ μίσος, σκεφτείτε πόση αγάπη θα μπορούσαμε να δείξουμε, όλοι μαζί". ^[44][45] Το κορίτσι της AUF (Ενωση Εργαζόμενων Νέων) στο οποίο αναφέρθηκε είναι η Στίνε Ρενάτε Χοχάιμ που έδωσε συνέντευξη στο Ρίτσαρντ Κουέστ του CNN στις 23 Ιουλίου 2011. ^[46] Η Χοχάιμ επανέλαβε αυτό που η φίλη της Χέλε Γκάνεσταντ είχε τουιτάρει από το σπίτι της, παρακολουθώντας τα γεγονότα ζωντανά στην τηλεόραση.^[47]

Στις 24 Αυγούστου 2012 ο 33χρονος Νορβηγός Άντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ κρίθηκε ένοχος από το Περιφερειακό Δικαστήριο του Όσλο ότι είχε διαπράξει μόνος του και τις δύο τρομοκρατικές επιθέσεις, τη βομβιστική επίθεση στο γραφείο του πρωθυπουργού και τη σφαγή στο νησί Ούτεγια και καταδικάστηκε σε μια ειδική μορφή κάθειρξης, που μπορεί να παραταθεί επ 'αόριστον - με χρονικό πλαίσιο 21 ετών και ελάχιστο χρονικό διάστημα 10 ετών, που αποτελεί συνολικά τη μέγιστη ποινή στη Νορβηγία.^[48]

Στις 3 Σεπτεμβρίου 2012 η ​​νορβηγική εφημερίδα Klassekampen έγραψε ότι η Εκθεση Γκγερβ σχετικά με την τρομοκρατική επίθεση "είναι η πιο σκληρή ετυμηγορία εναντίον νορβηγικού υπουργικού συμβουλίου μετά το 1945".^[49] Ο Στόλτενμπεργκ δήλωσε μετά τη δημοσίευση της έκθεσης ότι είχε "την τελική ευθύνη για την ετοιμότητα στη χώρα μας, μια ευθύνη που λαμβάνω σοβαρά", αλλά δήλωσε ότι δεν θα παραιτηθεί ^[50].

Εκλογές και ήττα το 2013

Ο Στόλτενμπεργκ ήταν υποψήφιος πρωθυπουργός του Κοκκινοπράσινου Συνασπισμού στις εκλογές του 2013, ζητώντας επανεκλογή για τρίτη θητεία.

Στις 9 Σεπτεμβρίου 2013 ο συνασπισμός απέτυχε να κερδίσει την πλειοψηφία, με 72 από τις απαιτούμενες 85 έδρες, αν και το Εργατικό Κόμμα παρέμεινε το μεγαλύτερο στη Νορβηγία με 30,8%.^[51] Στην ομιλία του την ίδια νύχτα ανακοίνωσε ότι η κυβέρνησή θα παραιτηθεί τον Οκτώβριο του 2013.^[52] Ο Στόλτενμπεργκ επέστρεψε στο Κοινοβούλιο όπου έγινε κοινοβουλευτικός αρχηγός του Εργατικού Κόμματος και μέλος της Μόνιμης Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων και Άμυνας. Το Δεκέμβριο του 2013 διορίστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη ως Ειδικός Απεσταλμένος για την Κλιματική Αλλαγή, παράλληλα με τον πρώην πρόεδρο της Γκάνα Τζον Κουφούρ ^[53].

Πολιτικές ως πρωθυπουργός

Ο Στόλτενμπεργκ έχει χαρακτηριστεί ως μετριοπαθής πολιτικός, που ανήκει στη δεξιά πλευρά της σοσιαλδημοκρατίας ^[54]. Στην πολιτική ασφάλειας ο Στόλτενμπεργκ είναι υπέρ τόσο της αύξησης των στρατιωτικών δαπανών όσο και του διαλόγου.^[55]

Αμυντική και εξωτερική πολιτική

Ενώ ο Στόλτενμπεργκ ήταν πρωθυπουργός οι αμυντικές δαπάνες της Νορβηγίας αυξάνονταν σταθερά, με αποτέλεσμα η Νορβηγία σήμερα να είναι ένας από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ με τις υψηλότερες κατά κεφαλή αμυντικές δαπάνες.^[56]. Ο Στόλτενμπεργκ συνέβαλε επίσης στον εκσυγχρονισμό των Νορβηγικών ενόπλων δυνάμεων και συνεισφέροντας δυνάμεις σε διάφορες επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ ^[57].

Ο Στόλτενμπεργκ είναι υποστηρικτής των ενισχυμένων διατλαντικών δεσμών συνεργασίας. Είναι επίσης ανέκαθεν υποστηρικτής της ένταξης της Νορβηγίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. ^[58]

Ο Στόλτενμπεργκ έχει επικρίνει το Ισραήλ για παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου στα Παλαιστινιακά Εδάφη καθώς και σε διεθνή ύδατα, όπως η επιδρομή στο στολίσκο της Γάζας ^[59]. Το 2006 ο Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι «η Νορβηγία καταδικάζει τις πράξεις του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων. Μια τέτοια συλλογική τιμωρία είναι εντελώς απαράδεκτη»^[60].Ο Στόλτενμπεργκ επαίνεσε τους γιατρούς Μαντς Γκίλμπερτ και Ερικ Φόσε για το ανθρωπιστικό τους έργο στη Λωρίδα της Γάζας κατά τον ομώνυμο πόλεμο, δηλώνοντας ότι "όλη η Νορβηγία" βρισκόταν πίσω τους. ^[61]

Οικονομική κρίση

Ο Στόλτενμπεργκ ανέλαβε διεθνή ρόλο κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης προωθώντας τη διεθνή οικονομική συνεργασία. Αυτό έγινε μεταξύ άλλων μέσω του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και μιας συνάντησης στη Χιλή στις 27-29 Μαρτίου 2009, όπου σοσιαλδημοκράτες ηγέτες από όλο τον κόσμο συναντήθηκαν σε μια Διάσκεψη Προοδευτικής Διακυβέρνησης λίγο πριν την πρώτη συνάντηση κορυφής της G20 για τη χρηματοπιστωτική κρίση. Ο Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον ήταν μεταξύ των αντιπροσώπων και της ομάδας που περιέγραψαν μια διέξοδο από τη χρηματοπιστωτική κρίση, και που περιλάμβανε τη φιλοξενούσα Μιτσέλ Μπατσελέ, τον υπουργό Οικονομικών της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν, τον Πρόεδρο της Βραζιλίας Λούλα ντα Σίλβα και το Στόλτενμπεργκ. Μια ειδική έκτακτη συνάντηση του Ευρωπαϊκού Σοσιαλδημοκρατικού Φόρουμ (ΕΣΚ) έγινε στο Όσλο το Μάιο του 2011, με πρωτοβουλία του Στόλτενμπεργκ και της δεξαμενής σκέψης Policy Network..

Τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο ο Στόλτενμπεργκ υπογράμμισε το τεράστιο κόστος που είχε η χρηματοπιστωτική κρίση με τη μορφή υψηλού ποσοστού ανεργίας και ζήτησε καλύτερο διεθνή συντονισμό, για την ισορροπία ανάμεσα στη λιτότητα και την οικονομική ανάπτυξη, ενεργά μέτρα για την αγορά εργασίας για τους νέους και επενδύσεις για αυξημένη καινοτομία. Η Νορβηγία βγήκε από την οικονομική κρίση με το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας στην Ευρώπη.^[62].

Περιβάλλον και κλιματική αλλαγή

Η συνεργασία με τις τροπικές χώρες για τη διατήρηση μεγαλύτερου μέρους των τροπικών δασών τους για δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ήταν μια πολιτική της κυβέρνησης Στόλτενμπεργκ. Το 2007 η κυβέρνηση έλαβε υποστήριξη από την αντιπολίτευση για μακροπρόθεσμη συμφωνία για τη χρηματοδότηση της διατήρησης των δασών με 3 δισεκατομμύρια NOK ετησίως ^[63].

Ο Στόλτενμπεργκ, μέσω της διακυβέρνησής του, υποστήριξε ως αποτελεσματικότερο μέσο μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου τις διεθνείς συμφωνίες για παγκόσμιους φόρους ή ποσοστώσεις. Στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή του 2009 μια ιδιαίτερη πρόταση για τη διατήρηση των τροπικών δασών με χρηματοδότηση από τις πλούσιες χώρες, προωθούμενη από το Στόλτενμπεργκ και τον Πρόεδρο της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα υποστηρίχθηκε μεταξύ άλλων από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα.

Η Διάσκεψη αυτή στην Κοπεγχάγη τερματίστηκε χωρίς δεσμευτική συμφωνία, αλλά πριν από την επόμενη στο Κανκούν ο Στόλτενμπεργκ πέτυχε τον τότε Βρετανό Πρωθυπουργό Γκόρντον Μπράουν στην ηγεσία της επιτροπής που ασχολείτο με τη χρηματοδότηση ενεργειών για το κλίμα στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου συμμετείχε επίσης ο πρωθυπουργός της Αιθιοπίας Μέλες Ζενάουι. Σε μια ξεχωριστή διάσκεψη για το δάσος και το κλίμα που πραγματοποιήθηκε στο Όσλο το Μάιο του 2010 παρουσιάστηκε πρόταση σε ορισμένες χώρες, με την τελική παράδοση της έκθεσης το φθινόπωρο του 2010.

Τον Ιανουάριο του 2014 ο Γενς Στόλτενμπεργκ έγινε Ειδικός Απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης εκεί συναντήθηκε με το Γενικό Γραμματέα Μπαν Κι-μουν καθώς και με τη διευθύντρια της Σύμβασης-Πλαίσιου του OHE Κριστιάνα Φιγκουέρες και τον Αχιμ Στάινερ και την Έλεν Κλαρκ του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη.^[64].

Εμβόλια

Ο Στόλτενμπεργκ έχει υποστηρίξει τον εμβολιασμό όλων των παιδιών του κόσμου κατά των μολυσματικών ασθενειών. Η πρώτη ομιλία που έδωσε κατά τη δεύτερη θητεία του ως πρωθυπουργού ήταν στις «Φαρμακευτικές ημέρες» της Νορβηγίας το 2005 με τίτλο «Ο εμβολιασμός κατά της φτώχειας». Ηταν διευθυντής της Παγκόσμιας Συμμαχίας Εμβολίων και Ανοσοποίησης (GAVI) από το 2002 ως το 2005 και του απονεμήθηκε το Βραβείο Παιδικής Υγείας το 2005.

Μια διεθνής πρωτοβουλία, με το Ηνωμένο Βασίλειο, το Ίδρυμα Γκέιτς και τη Νορβηγία επικεφαλής, η GAVI έλαβε περισσότερα από 3,7 δισεκατομμύρια δολάρια ως το 2015 για το έργο της εναντίον της παιδικής θνησιμότητας ^[65]. Ο Στόλτενμπεργκ ήταν μία από τις βασικές κινητήριες δυνάμεις πίσω από την πρωτοβουλία και τόνισε ότι αυτή είναι μια σημαντική συμβολή στη διάσωση 9 εκατομμυρίων παιδιών από θάνατο από τις πιο κοινές παιδικές ασθένειες.

Στην ομιλία του για το Νέο Έτος της 1ης Ιανουαρίου 2013 ο Στόλτενμπεργκ μίλησε για τον εμβολιασμό των παιδιών του κόσμου ως προσωπικό θέμα από καρδιάς. "Τα μικρά τρυπήματα δίνουν σε εκατομμύρια παιδιά το δώρο της ζωής. Τα απλά φάρμακα μπορούν να σώσουν τις μητέρες τους. Το γεγονός ότι όλες αυτές οι μητέρες και τα παιδιά μπορούν να σωθούν είναι - όπως το βλέπω - ένα θαύμα της εποχής μας ", δήλωσε ο Στόλτενμπεργκ στην ομιλία του ^[66].

Τρίτη πρωθυπουργική θητεία

Ο Στόλτενμπεργκ επανεξελέγη στην πρωθυπουργία και έπειτα από τις Εκλογές που διεξήχθησαν στις 14 Σεπτεμβρίου του 2009. Ωστόσο, ο κεντροαριστερός συνασπισμός έλαβε ισχνή πλειοψηφία, με διαφορά μόλις δύο εδρών από την αντιπολίτευση.^[67]

Μετά την ήττα του στις εκλογές του 2013, αποχώρησε από την πρωθυπουργία.

Ηνωμένα Έθνη (2013 έως 2014)

Το 2011 ο Στόλτενμπεργκ έλαβε το Βραβείο των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για την Παγκόσμια Αλλαγή στη Νέα Υόρκη, επιλεγείς για την εξαιρετική του προσπάθεια για την επίτευξη των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας και την παρουσίαση νέων ιδεών για τα παγκόσμια προβλήματα. Το 2013 υπηρέτησε ως ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή (υπερθέρμανση του πλανήτη) και προήδρευσε στην Ομάδα Υψηλού Επιπέδου των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρεία Συνοχή του Συστήματος και στη Συμβουλευτική Ομάδα Υψηλού Επιπέδου για τη Χρηματοδότηση για την Κλιματική Αλλαγή.

Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ (2014 ως σήμερα)

Στις 25 Μαρτίου 2014, ο Στόλτενμπεργκ, σε ομιλία του σε συνέδριο του Εργατικού Κόμματος, άσκησε δριμεία κριτική στη Ρωσία μετά την εισβολή της στην Κριμαία, δηλώνοντας ότι η Ρωσία απειλούσε την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην Ευρώπη και παραβίασε το διεθνές δίκαιο, ενώ χαρακτήρισε τις ενέργειες της Ρωσίας ως απαράδεκτες.^[68] Μετά τον διορισμό του στη θέση του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ, ο Στόλτενμπεργκ τόνισε ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Κριμαία ήταν μία «βίαιη υπενθύμιση για τον ρόλο του ΝΑΤΟ», λέγοντας ότι οι ενέργειες της Ρωσίας στην Ουκρανία ήταν «η πρώτη φορά από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο που μία χώρα κατέλαβε περιοχή που ανήκει σε άλλη χώρα».^[69]

Στις 28 Μαρτίου 2014 το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο του ΝΑΤΟ όρισε το Στόλτενμπεργκ διάδοχο του Άντερς Φογκ Ράσμουσεν ως 13ο Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ και Πρόεδρο του Συμβουλίου, από την 1η Οκτωβρίου 2014. ^[70] Ο διορισμός αναμενόταν ευρέως στα μέσα μαζικής ενημέρωσης για αρκετό καιρό και οι σχολιαστές επεσήμαναν ότι η πολιτική της συμμαχίας έναντι της Ρωσίας θα είναι το πιο σημαντικό θέμα που θα αντιμετωπίσει ο Στόλτενμπεργκ ^[71]. Η Άνγκελα Μέρκελ, Καγκελάριος της Γερμανίας, ανέλαβε την πρωτοβουλία να διορίσει το Στόλτενμπεργκ ως Γενικό Γραμματέα, εξασφαλίζοντας πρώτα την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών, κατόπιν του Ηνωμένου Βασιλείου και στη συνέχεια όλων των άλλων κρατών μελών.^[72][73] Η Νορβηγία ήταν ιδρυτικό μέλος του ΝΑΤΟ από το 1949 και ο Στόλτενμπεργκ ήταν ο πρώτος Νορβηγός που θα υπηρετούσε ως Γενικός Γραμματέας, αν και ο πρώην Πρωθυπουργός του Συντηρητικού Κόμματος Κόρε Βίλοκ είχε θεωρηθεί ισχυρή υποψηφιότητα το 1988. ^[74]

Τον Ιούνιο του 2015 ο Στόλτενμπεργκ δήλωσε: «Πιστεύω ότι δεν βλέπουμε άμεση απειλή εναντίον οποιασδήποτε χώρας του ΝΑΤΟ από την ανατολή. Στόχος μας είναι ακόμη η συνεργασία με τη Ρωσία ... Αυτό εξυπηρετεί το ΝΑΤΟ και εξυπηρετεί τη Ρωσία».^[75]

Τον Σεπτέμβριο του 2015 ο Τσέχος Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Αντρέι Μπάμπις επέκρινε την έλλειψη ανταπόκρισης του ΝΑΤΟ στην Ευρωπαϊκή μεταναστευτική κρίση. Μετά από συνομιλίες με το Στόλτενμπεργκ για το ζήτημα της μεταναστευτικής κρίσης ο Μπάμπις ανέφερε: «Το ΝΑΤΟ δεν ενδιαφέρεται για τους πρόσφυγες, αν και η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, είναι η πύλη εισόδου τους στην Ευρώπη και οι λαθρέμποροι δρουν στην τουρκική επικράτεια».^[76]

Ο Στόλτενμπεργκ καταδίκασε έντονα την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016 στην Τουρκία και εξέφρασε την πλήρη υποστήριξή του στην κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ^[77][78], δεν καταδίκασε τις εκκαθαρίσεις του 2016 ως σήμερα στην Τουρκία^[79], αν και το Νοέμβριο του 2016 παραδέχθηκε ότι ορισμένοι "Τούρκοι αξιωματικοί που εργάζονται στις δομές διοίκησης του ΝΑΤΟ ... ζήτησαν άσυλο στις χώρες όπου εργάζονται" ^[80].

Το 2016 ο Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι το ΝΑΤΟ υποστήριξε ένθερμα «την πολιτική διαδικασία υπό την ηγεσία του ΟΗΕ για την εξεύρεση λύσης» στη διένεξη για το βόρειο τμήμα της Κύπρου, που βρίσκεται υπό παράνομη κατοχή από την Τουρκική εισβολή του 1974. ^[81]

Το 2017 ο Στόλτενμπεργκ προειδοποίησε ότι η Ρωσία χρησιμοποίησε μεγάλες στρατιωτικές ασκήσεις, συμπεριλαμβανομένης της άσκησης Ζάπαντ 2017 στη Ρωσική Περιφέρεια του Καλίνινγκραντ και στη Λευκορωσία "ως μεταμφίεση ή πρόδρομο για επιθετικές στρατιωτικές ενέργειες εναντίον των γειτόνων της". ^[82]

Τον Ιανουάριο του 2018 ο Στόλτενμπεργκ, αντιδρώντας στην Τουρκική εισβολή στη βόρεια Συρία με στόχο την εκδίωξη των υποστηριζόμενων από τις ΗΠΑ Κούρδων της Συρίας από το θύλακα του Αφρίν, δήλωσε ότι η Τουρκία είναι "ο σύμμαχος του ΝΑΤΟ που έχει υποφέρει περισσότερο από τρομοκρατικές επιθέσεις εδώ και πολλά χρόνια και, όπως όλες οι χώρες, έχει το δικαίωμα της αυτοάμυνας, αλλά είναι σημαντικό αυτό να γίνει με έναν αναλογικό και μετρημένο τρόπο ».^[83]

Το Φεβρουάριο του 2018 ο Στόλτενμπεργκ δήλωσε: «Δεν βλέπουμε απειλή [από τη Ρωσία] ενάντια σε οποιοδήποτε σύμμαχο του ΝΑΤΟ και, επομένως, είμαι πάντα επιφυλακτικός να κινδυνολογούμε πάρα πολύ για υποθετικές καταστάσεις». ^[84] Εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη συνάντηση κορυφής Ρωσίας-Ηνωμένων Πολιτειών το 2018 μεταξύ του Βλαντιμίρ Πούτιν και του Ντόναλντ Τράμπα στο Ελσίνκι της Φινλανδίας ^[85] και δήλωσε ότι το ΝΑΤΟ δεν προσπαθεί να απομονώσει τη Ρωσία. ^[86]

Το Μάρτιο του 2019 ο Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι η πρώην Σοβιετική δημοκρατία της "Γεωργίας θα γίνει μέλος του ΝΑΤΟ" ^[87].

Τον Απρίλιο του 2019 ο Στόλτενμπεργκ προειδοποίησε μια κοινή σύνοδο του Αμερικανικού Κογκρέσου για απειλή που έθετε η Ρωσία.^[88][89] Το Μάιο του 2019 εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη συμβολή της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ. Είπε: "Η Τουρκία προσχώρησε στη Συμμαχία το 1952 και εξακολουθεί να είναι ένα πολύτιμο μέλος της οικογένειας των εθνών μας. Ως γενικός γραμματέας, εκτιμώ πολύ όσα κάνει η Τουρκία για τη Συμμαχία μας" ^[90].

Τον Αύγουστο του 2019 ο Στόλτενμπεργκ προειδοποίησε ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να "αντιμετωπίσει την άνοδο της Κίνας", συνεργαζόμενο στενά με την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα ^[91].

Ο Στόλτενμπεργκ "καταδίκασε έντονα" την επίθεση στο Αμπκάικ-Κουράις στις βασικές εγκαταστάσεις πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας και κατηγόρησε το Ιράν ότι "υποστηρίζει διάφορες τρομοκρατικές ομάδες και είναι υπεύθυνο για την αποσταθεροποίηση ολόκληρης της περιοχής"^[92].

Τον Οκτώβριο του 2019 η Τουρκία εισέβαλε στις Κουρδικές περιοχές της Συρίας. Ο Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι η Τουρκία έχει "νόμιμες ανησυχίες για την ασφάλεια" κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με τον Τούρκο ΥπΕξ Μεβλούτ Τσαβούσογλου. ^[93]

Τον Αύγουστο του 2013 ο Στόλτενμπεργκ ανέφερε στη σελίδα του στο Facebook ότι είχε περάσει ένα απόγευμα εργαζόμενος ινκόγκνιτο ως οδηγός ταξί στο Όσλο.^[94] Ο Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι ήθελε να «ακούσει από πραγματικούς Νορβηγούς ψηφοφόρους» και ότι «τα ταξί ήταν ένα από τα λίγα μέρη όπου οι άνθρωποι μοιράζονται τις αληθινές τους απόψεις». Πρόσθεσε ότι πριν οδηγήσει το ταξί δεν είχε οδηγήσει αυτοκίνητο επί οκτώ χρόνια. ^[94] Το γεγονός βιντεοσκοπήθηκε με κρυφή κάμερα και κυκλοφόρησε ως διαφημιστικό βίντεο από το Εργατικό Κόμμα για την προεκλογική εκστρατεία ^[95]. Στη συνέχεια επιβεβαιώθηκε ότι 5 από τους 14 πελάτες πληρώθηκαν και προσλήφθηκαν από την εταιρεία παραγωγής που έκανε τη βιντεοσκόπηση για το Εργατικό Κόμμα ^[96][97] Κανείς, ωστόσο, δεν ήξερε ότι θα συναντούσε το Στόλτενμπεργκ.^[98][99]

• Ο Στόλτενμπεργκ είχε τακτικές επαφές με έναν πράκτορα της Κα Γκε Μπε μεταμφιεσμένο σε Σοβιετικό διπλωμάτη και συμμετείχε σε συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας κατά του Αμερικανικού πολέμου στο Βιετνάμ τη δεκαετία του 1970..^[100]
• Το 2001 ο Στόλτενμπεργκ τράκαρε το αυτοκίνητό του, που ανήκε στο Εργατικό Κόμμα, σε ένα σταθμευμένο αυτοκίνητο. Εφυγε από το χώρο χωρίς να αφήσει ένα σημείωμα με το όνομα ή τον αριθμό του. Η επισκευή των ζημιώ κόστισε 8000 νορβηγικές κορώνες. ^[101]
• Το 2002 ο Στόλτενμπεργκ παραδέχθηκε ότι έκανε στα νιάτα του χρήση κάνναβης. ^[102] Για το λόγο αυτό ζήτησε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Ασφάλειας να αξιολογήσει την αμεροληψία του στην επικείμενη κυβερνητική απάντηση στην έκθεση για τα ναρκωτικά της Επιτροπής Στόλτενμπεργκ, με επικεφαλής τον πατέρα του Θόρβαλντ Στόλτενμπεργκ. ^[103]
• Το 2011 ο Στόλτενμπεργκ έλαβε βραβείο από το Ίδρυμα των Ηνωμένων Εθνών για την άριστη παγκόσμια ηγεσία και την υποστήριξη του ΟΗΕ από τη Νορβηγία. Νωρίτερα το ίδιο έτος είχε διαθέσει 150 εκατομμύρια νορβηγικές κορώνες από τον προϋπολογισμό εξωτερικής βοήθειας στο ίδιο ίδρυμα, γεγονός που οδήγησε σε επικρίσεις. ^[104] Επίσης το 2011 έλαβε ένα σκάφος αξίας 380.000 κορονών ως δώρο γενεθλίων από το Νορβηγικό Εργατικό Κόμμα και τη Νορβηγική Συνομοσπονδία Συνδικάτων και οι δωρητές κατέβαλαν επίσης το φόρο για το δώρο, προκαλώντας πάλι επικρίσεις. ^[105][106]

• Johansen, Marianne (στα νορβηγικά) Krever svar om Regjeringens bilordning Aftenposten, 3 Μαΐου 2006, ανακτήθηκε 8 Νοεμβρίου 2006.

• Κατάλογος νορβηγικών υπουργείων από το Odin