Πρώτη δυναστεία Φαραώ της Αιγύπτου
|
Η Πρώτη δυναστεία Φαραώ της Αιγύπτου, ή Δυναστεία Ι[1], ήταν η πρώτη σειρά βασιλέων που κυβέρνησε τη χώρα, μετά τη συνένωση της Άνω με την Κάτω Αίγυπτο, πιθανώς από τον Ναρμέρ (ο οποίος συνήθως ταυτίζεται με τον Μήνη). Κέντρο εξουσίας κατά τη δυναστεία αυτή ήταν η Μέμφιδα αλλά οι βασιλείς της, όπως και αυτοί τη 2ης Δυναστείας, κατάγονταν από τη Θίνιδα, γι' αυτό και στην κλασική αρχαιότητα αναφέρονταν ως «Θινίτες» βασιλείς.[2]
Πολύ λίγα ξέρουμε για τη συγκεκριμένη δυναστεία, από τον κατάλογο ονομάτων των Φαραώ στη Στήλη του Παλέρμο, τον βασιλικό κατάλογο της Αβύδου, τα Αιγυπτιακά του Μανέθωνα, όπως έχουν διασωθεί από μεταγενέστερους συγγραφείς, και από τα μνημεία της περιόδου που έχουν ανασκαφεί. Η χρονολόγηση της περιόδου αυτής είναι αντικείμενο διαφωνίας μεταξύ των ειδικών. Ανήκει στην πρώιμη Εποχή του χαλκού, και έχουν προταθεί διάφορες χρονολογίες για την έναρξή της, μεταξύ του 34ου και του 30ου αι. π.Χ. Το 2013, χρονολόγηση βασισμένη στη μέθοδο ραδιενεργού άνθρακα τοποθέτησε την έναρξη της δυναστείας (αν αυτή ταυτιστεί με την ενθρόνιση του Χορ-Αχά) γύρω στο 3100 π.Χ.[3]
Βασιλείς
Οι γνωστοί βασιλείς της 1ης Δυναστείας είναι οι εξής:
| Ωρικό Όνομα | Προσωπικό όνομα[4] | Όνομα, κατά τον Μανέθωνα[4] | Χρονολογία / διάρκεια βασιλείας | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|---|
| Ναρμέρ | Μεν (;) | Μήνης | περί τον 31ο αι. | Η επικρατούσα άποψη ταυτίζει τον Ναρμέρ με τον Μήνη[5][6][7][8], ωστόσο μερικοί ειδικοί τοποθετούν τον Ναρμέρ στη λεγόμενη «Δυναστεία 0», ταυτίζοντας τον Μήνη με τον Χορ-Αχά[9][10][11] |
| Χορ-Αχά | Ιτί (;) | Άθωθις (;) | έναρξη 3080 ± 30 π.Χ.[12] | |
| Ντζερ | Ιτί (;) | Άθωθις (;) | 41[13] ή 47 έτη[4] | |
| Ντζετ | Ιτερτί (Iterty) | |||
| Μερνεΐτ | πιθανώς μητέρα του Ντεν και αντιβασιλέας μέχρι εκείνος να ενηλικιωθεί[11] | |||
| Ντεν | Καστί (Khasty) | πάνω 32[14] ή 55-60 έτη[4] | ||
| Ανετζίμπ | Μερπεμπιά | Μιέβης | 7[4] ή περί τα 10 έτη[15] | |
| Σεμερκέτ | Ιρινετζέρ | 8 έτη[4][16] | ||
| Κά'α | Κά'α | 25 έτη[4] |
Το πιο σημαντικό μνημείο αυτής της περιόδου το οποίο φέρει βασιλικό όνομα είναι η πινακίδα και η λίθινη κεφαλή ροπάλου του Ναρμέρ καθώς και οι βασιλικοί κατάλογοι των φαραώ Ντεν και Κα'α.[17] Εκτός από τους συνοπτικούς καταλόγους της στήλης του Παλέρμο, δεν έχουν διασωθεί άλλα λεπτομερή αρχεία των δύο πρώτων δυναστειών. Η αφήγηση του Μανέθωνα, στα Αιγυπτιακά, έρχεται σε αντίθεση με τα αρχαιολογικά δεδομένα και τα άλλα ιστορικά στοιχεία: δίνει τα ονόματα 9 φαραώ, παραθέτοντας στοιχεία μόνο για τους 4 από αυτούς, και απο αυτά τα ονόματα μόνο ένα επαληθεύεται από άλλα ιστορικά στοιχεία[18] .
Κατά την άνοδο της δυναστείας, η ιερογλυφική γραφή είχε ήδη παγιωθεί και τα σύμβολά της θα συνέχιζαν να χρησιμοποιούνται, με μικρές μόνο αλλαγές, για περισσότερο από τρεις χιλιάδες χρόνια.
Οι μεγάλοι τάφοι των φαραώ στην Άβυδο και τη Νακάντα, καθώς και τα νεκροταφεία στη Σακκάρα και τη Χελουάν, κοντά στη Μέμφιδα, αποκαλύπτουν κατασκευές κυρίως από ξύλο και τούβλα, με ελάχιστη χρήση πέτρας, στους τοίχους και τα δάπεδα. Αντιθέτως, η πέτρα χρησιμοποιούνταν ευρέως στην κατασκευή διακοσμητικών στοιχείων, δοχείων και, περιστασιακά, αγαλμάτων. Για τις βάρκες, όπως αυτές που βρέθηκαν στην Άβυδο, χρησιμοποιούσαν ξύλο από αλμυρίκι.
Ταφές
Οι βασιλεις των δύο πρώτων δυναστειών θάβονταν στην Άβυδο, η οποία βρίσκεται κοντά στον τόπο καταγωγής τους, τη Θίνιδα[2].
Κατά τη διάρκεια των τελετών ενταφιασμού των φαραώ της 1ης Δυναστείας, τελούνταν ανθρωποθυσίες. Το έθιμο πρωτοεμφανίζεται στον τάφο του Χορ-Αχά, όπου εντοπίστηκαν 36 δευτερεύουσες ταφές, συμπεριλαμβανόμενων ακόμη και νεαρών λιονταριών τα οποία είχαν μεγαλώσει στην αιχμαλωσία[19], ο δε τάφος του Ντζερ συνδέεται με τις ταφές 338 ατόμων.[20] Οι άνθρωποι και τα ζώα που θυσιάζονταν, όπως γαϊδούρια, αναμενόταν να υπηρετούν τον φαραώ στη μεταθανάτια ζωή, Για άγνωστους λόγους, η πρακτική αυτή σταμάτησε με το τέλος της δυναστείας και ομοιώματα (σάμπτι) πήραν τη θέση των πραγματικών ανθρώπων.[20]
Παραπομπές
Πηγές
- Cervelló-Autuori, Josep (2003), «Narmer, Menes and the seals from Abydos», Egyptology at the dawn of the twenty-first century: proceedings of the Eighth International Congress of Egyptologists, 2000, 2, Cairo: The American University in Cairo Press, http://books.google.com/books?id=pJ48YP14qZQC&printsec=frontcover&source=gbs_v2_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false.
- Edwards, I.E.S. (1971), «The early dynastic period in Egypt», The Cambridge Ancient History, 1, Cambridge: Cambridge University Press.
- Heagy, Thomas (2014), «Who was Menes?», Archeo-Nil 24: 59–92
- Kuhrt, Amélie (1995), The Ancient Near East: c. 3000–330 BC, London: Routledge, ISBN 978-0-415-01353-6, http://books.google.co.uk/books?id=K-wOAAAAQAAJ
- Lloyd, Alan B (1994), Herodotus: Book II, Leiden: Brill Publishers, ISBN 90-04-04179-6, http://books.google.co.uk/books?id=GQ7e1nuD9tcC.
- Seidlmayer, Stephan (1998), «Egypt's Path to Advanced Civilization», στο: Schulz, Regine; Seidel, Matthias, επιμ., Egypt, The World of the Pharaohs, Köln: Könemann, ISBN 3895089133
- Shaw, Ian (2000), The Oxford History of Ancient Egypt, Oxford: Oxford University Press, ISBN 0-19-280458-8, http://books.google.co.uk/books?id=092jP1lBhtoC