Aśióla
C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś |
Artéccol in dialètt mudnés
L’aśióla, cgnusùda anc cuma vrèspa, l'è 'n grup 'd insèt imenótar dla famìja di vespidae ch'i vìvan dagnóra tut in dal sud-èst aśiàtic e in Giapòṅ (Vespa mandarinia) mo anc in nòrd-àfrica, in d'l uriènt mèdi (Vespa orientalis) e in Európa (Vespa crabro dita galavròṅ). Da 'l inìsi di an Dumìla la spéce Vespa velutina l'è rivàda in Frància, in Piemònt e in Ligùria.
A s trata dna bèstia che, cum anc al béghi, la viṿ insém a di atri in culògni furmàdi da sènt a mila insèt, sóta 'l cmand dna regìna ch'l'è la sōla ch'la fà i óṿ e ch'la taca a far sù al gnal. Quànd i nàs'n al primi vrèspi, la regìna la gh dà da magnàr dla carna 'd insèt ch'l'à bèla biasâ, esénd na bèstia magna-carna e ch'a gh piàś al sùcar, pò la s mét a far di àt'r óṿ lasànd a che lōr al còmpit ad finìr al vraspàr e 'd diféndar la culògna.
Quànd l’aśióla la s sènt in perìcul, l'è bòna 'd pùnśar c'n al sò bśi ch'al gh'à dèntar dal vlèṅ ch'al fà mâł parchè 'l dasfà la carna e ch'al pōl anc purtàr a la mòrt quànd al bcadi i èṅ dimóndi (in Giapòṅ tut i an i mōran da trénta a quarànta parsòni ad òpra dal vrèspi).
Culegamènt estéran
Àtar prugèt
- Wikimedia Commons contiene file multimediali su Aśióla
anatra | barbagianni |bue |pidocchio |bigattino |biscia / serpe |baco da seta / bombice |rospo |cane |cappone |cavallo |capra |cuculo |coniglio |cornacchia |asino |ape | formica |gallo |gallina |gatto |gazza |grillo |lupo |ramarro |lepre |chiocciola / lumaca |lucertola |maiale |mosca |merlo |mulo |talpa |porcellino |oca |pipistrello |topo / sorcio / ratto |farfalla |passero |pettirosso |pecora |piccione / colombo |pulce |ragno |rana / ranocchio |riccio |rondine |scarafaggio |cinghiale |tignola / tarma |tarlo |tafano |tacchino |vacca |volpe |cicala |zanzara |civetta