Saltu al enhavo

Kopenhago

El Vikipedio, la libera enciklopedio
12° 34′ 06″ O / 55.67611 °N, 12.56833 °O / 55.67611; 12.56833 (mapo)
Kopenhago
angle Copenhagen, germane Kopenhagen, latine Hafnia
urbo
Fotomontaĵo
La centro de Kopenhago
Oficiala nomo: København
ŜtatoDanio Danio
InsulojSjælland, Amager
RegionoRegiono Hovedstaden
Konataj lokojAmuzparko Tivoli, Christiansborg
PontoSundoponto
SituoKopenhago
 - koordinatoj55° 40′ 34″ N 12° 34′ 06″ O / 55.67611 °N, 12.56833 °O / 55.67611; 12.56833 (mapo)
Plej alta punkto
 - alteco91 m s. m.
Plej malalta punkto
 - altecom s. m.
Areo88,25 km² (8 825 ha)
 - de aglomeraĵo455,61 km² (45 561 ha)
 - de metropolo3 030,0 km² (303 000 ha)
Loĝantaro644 431 (2022)
 - de aglomeraĵo1 199 224
 - de metropolo1 914 865
Denseco7 302,33 loĝ./km²
 - de aglomeraĵo2 632 loĝ./km²
 - de metropolo632 loĝ./km²
Unua skribmencio11-a jarcento
UrbestroSophie Hæstorp Andersen

(Dana socialdemokratia partio)(ekde 1-a de januaro 2022)

HorzonoMET (UTC+1)
 - somera tempoMET (UTC+2)
Poŝtkodo
Situo enkadre de Eŭropo
Situo enkadre de Eŭropo
Situo enkadre de Eŭropo
Situo enkadre de Danio
Situo enkadre de Danio
Situo enkadre de Danio
Urba mapo
Urba mapo
Urba mapo
Vikimedia Komunejo: Copenhagen
Retpaĝo: www.kk.dk
Map
Urba lokigita mapo

Kopenhago (dane København IFA:[kʰøb̥m̩ˈhɑʊ̯ˀn] aŭ elparolu kiel kebmháŭn) estas la ĉefurbo de Danio kaj la plej granda urbo de la lando (kun 1,18 milionoj homoj en la urbo (2010)), kiu enhavas 16 komunumojn. En Kopenhago situas la nacia parlamento, la registaro kaj la monarkio.

La originala nomo de la urbo, de kiu devenas la nuna dana nomo, estas Kjøbmandehavn, kiu signifas "haveno de komercistoj". La Esperanta nomo de la urbo paralelas al ĝia nomo en aliaj eŭropaj lingvoj: ĝi nomiĝas germane Kopenhagen, pole kaj litove Kopenhaga, angle Copenhagen kaj france Copenhague.

Historioredakti fonton

Alta vido de Kopenhago

Kopenhago estis fondita ĉirkaŭ 1000 de Sven Forkbarba kaj lia filo Knuto la Granda. Ĝi estis tiam nur fiŝista vilaĝo ĝis la mezo de la 12-a jarcento, kiam ĝi estis posedaĵo de la episkopo Absalon, kiu fortigis ĝin en 1167. La bonega haveno antaŭhelpis la grandiĝon de Kopenhago al gravega komerca centro (el tio la nomo). Ĝi estas daŭre atakata de la Hansa Ligo. Ĝi estis defendata en la bataloj kontraŭ la svedoj de Karlo la 10-a. En 1801 la Brita floto sub la gvidado de Admiralo Nelson interbatalis kun la dana batalŝiparo en la haveno de Kopenhago. Kiam la britaj batalŝipoj bombardis Kopenhagon en 1807 por malhelpi la transdonon de la ŝiparo al Napoleono, la urbo suferis grandegajn damaĝojn kaj centoj da homoj mortis.

Dum la 2-a Mondmilito Kopenhago kaj la tuta Danio estis okupitaj fare de la germanaj trupoj, de aprilo 1940 ĝis majo 1945. Operaco Kartago, la 21an de marto 1945, estis brita aeratako en Kopenhago, kiu okazigis gravajn flankajn damaĝojn. La celo de la atako estis Shellhus, konstruaĵo uzita de la Gestapo en la urbocentro.

La 16-an de Aprilo, 2024, la konstruaĵo Børsen estis terure detruita per incendio, kiu faligis la turon [1].

Geografioredakti fonton

Kopenhago situas sur la orienta bordo de la insulo Selando (Sjælland) kaj parte sur la insulo Amager, kontraŭ la markolo konata kiel Øresund kaj la svedaj urboj Malmö kaj Landskrona.

En Kopenhago kaj la ĉirkaŭaĵo vivas ĉirkaŭ 1,8 milionoj da homoj. La Øresund-regiono konsistas el la Orienta Selando kaj Okcidenta Skanio (en Svedio), havas la loĝantaron de 2,8 milionoj da homoj.

Kulturoredakti fonton

La danaj novaĵgazetoj rangas Kopenhagon kiel unu el la plej bonaj urboj de la mondo laŭ vivkondiĉoj malgraŭ la altaj kostoj de vivado.

La Reĝa Dana Teatro (en dana: Det Kongelige Teater) estas kaj la nacia dana ludarta institucio kaj nomo uzata por aludi al ties iama cel-konstrua ejo el 1874 situa ĉe la placo Kongens Nytorv.

Amuzadoredakti fonton

  • Strøget, estas unu el la plej longaj promenadaj komercaj stratoj de la mondo, centre de Kopenhago.
  • Tivoli estas la dua plej malnova funkcianta amuzparko en la mondo kaj la plej vizitata tem-parko en Skandinavio.

Trafikoredakti fonton

Ekde la somero 2000, la urboj Kopenhago kaj Malmö estas interligitaj per dogana ponto/tunelo (Ponto de Øresund), kiu havas ankaŭ pasaĝeran kaj trajnan vojon. Ĝi estis inagaŭrita en julio 2001 fare de la sveda reĝo kaj la dana reĝino.

Gravaj vidindaĵoj en aŭ ĉirkaŭ Kopenhagoredakti fonton

Servojredakti fonton

Homoj ligitaj al Kopenhagoredakti fonton

Esperantoredakti fonton

Nuntempe estas regulaj aktivecoj en du urbaj kluboj, la tradicia Kopenhaga Esperanto-Klubo kaj en la nova FESTOKLUBO. Pli frue en Kopenhago funkciis Kleriga Konversacia Klubo (fondita en la jaro 1952, poste kunfandita kun la kopenhaga Studenta Esperanto-Klubo), kiu dum multaj jaroj apartenis al la plej viglaj Esperanto-societoj en la mondo. En tiuj jaroj la klubo funkciigis ankaŭ la Esperantan eldonejon “Koko”. En 1975 en la urbo mortis Kirsten Zacho.

Kopenhago estas urbo kiu gastigis plej multajn Universalajn Kongresojn: en 1956 (41-a), 1962 (47-a), 1975 (60-a) kaj 2011 (96-a). Same multajn UK-ojn gastigis nur Vieno.

Esperantistojredakti fonton

Panorama vido de la urbocentro je majo 2016 vidite el la pinto de kirko Frelsers
Panorama vido de la urbocentro je majo 2016 vidite el la pinto de kirko Frelsers

Vidu ankaŭredakti fonton

Referencojredakti fonton

Eksteraj ligilojredakti fonton

🔥 Top keywords: Main PageSpecial:SearchWikipedia:Featured picturesYasukeHarrison ButkerRobert FicoBridgertonCleopatraDeaths in 2024Joyce VincentXXXTentacionHank AdamsIt Ends with UsYouTubeNew Caledonia2024 Indian general electionHeeramandiDarren DutchyshenSlovakiaKingdom of the Planet of the ApesAttempted assassination of Robert FicoLawrence WongBaby ReindeerXXX: Return of Xander CageThelma HoustonFuriosa: A Mad Max SagaMegalopolis (film)Richard GaddKepler's SupernovaWicked (musical)Sunil ChhetriXXX (2002 film)Ashley MadisonAnya Taylor-JoyPlanet of the ApesNava MauYoung SheldonPortal:Current eventsX-Men '97