جسم کاتالان

در ریاضیات اجسام کاتالان (انگلیسی: Catalan solid) یا مزدوج‌های ارشمیدسی به چندوجهی‌هایی گفته می‌شود که مزدوج یک جسم ارشمیدسی باشند. در کل ۱۳ جسم کاتالان (یکی به ازای هر جسم ارشمیدسی) وجود دارد. نام این اجسام از ریاضی‌دان بلژیکی اوژن شارل کاتالان گرفته شده که نخستین بار در سال ۱۸۶۵ آنان را توصیف کرد.

اجسام کاتالان همه محدب هستند، وجه‌های آن‌ها برخلاف وجه‌های اجسام افلاطونی و اجسام ارشمیدسی همنهشت نیستند، ولی با این حال شکل گوشه‌های آنان منتظمند. دو تا از اجسام کاتالان دست‌سان هم هستند.

فهرست

اجسام کاتالان متناظر هر جسم ارشمیدسی عبارتند از:

nجسم ارشمیدسیجسم کاتالان
۱چهاروجهی بریده‌شدهدوازده‌مثلث وجهی
۲مکعب بریده‌شدهبیست‌وچهار مثلث وجهی
۳مکعب‌هشت‌وجهی بریده‌شدهچهل وهشت مثلث وجهی
۴هشت‌وجهی بریده‌شدهشش‌وجهی تتراکیس
۵دوازده‌وجهی بریده‌شدهبیست‌وجهی تریاکیس
۶بیست‌دوازده‌وجهی بریده‌شدهصد و بیست‌مثلث وجهی
۷بیست‌وجهی بریده‌شدهشصت‌مثلث وجهی
۸مکعب‌هشت‌وجهیدوازده‌لوزوجهی
۹بیست‌دوازده‌وجهیسی لوزوجهی
۱۰لوزمکعب‌هشت‌وجهیبیست‌وچهار چهار ضلعی وجهی
۱۱لوزبیست‌دوازده‌وجهیشصت‌چهار ضلعی وجهی
۱۲مکعب شلبیست‌وچهار پنج ضلعی وجهی
۱۳دوازده‌وجهی شلشصت‌پنج ضلعی وجهی

تقارن

اجسام کاتالان و اجسام ارشمیدسی مزدوجشان را می‌توان بر اساس تقارنشان دسته‌بندی کرد: یعنی تقارن چهاروجهی، هشت‌وجهی، و بیست‌وجهی:

تقارن چهاروجهی
ارشمیدسی
کاتالان
تقارن هشت‌وجهی
ارشمیدسی
کاتالان
تقارن بیست‌وجهی
ارشمیدسی
کاتالان

جستارهای وابسته

منابع

پیوند به بیرون