جنس (زیستشناسی)
جنس ویژگی نر یا ماده در جاندارانی است که گونهها را از طریق تولیدمثل جنسی تکثیر میکنند.[۱][۲] بسیاری از گیاهان و تقریباً همهٔ جانوران از تولیدمثل جنسی بهره میبرند. جانوران معمولاً متحرک هستند و برای جفتگیری به دنبال شریک جنس مخالف میروند. جانوران آبزی میتوانند با بهکارگیری لقاح خارجی جفتگیری کنند، در حالی که بیشتر جانوران خشکیزی مانند خزندگان، پرندگان و پستانداران از جمله انسان از لقاح داخلی بهره میبرند. گیاهان عموماً بیحرکت هستند و در گیاهان دانهدار تولیدمثل جنسی به گردهافشانی وابسته است، یا از طریق خودگردهافشانی، یا از طریق دگرگردهافشانی با گیاهان دیگر از همان گونه.
چگونگی تعیین جنس[۳]
انسانها و دیگر پستانداران دارای دو کروموزوم جنسی به نام X و Y هستند. مادهها دارای دو کروموزوم X و نرها دارای کروموزوم X و همچنین Y هستند.[۴] به این روش، روش گزینش جنسی XY گفته میشود. در جاندارانی با این روش تعیین جنسیت، تخمکها دارای یک کروموزوم X هستند، در حالی که سلولهای اسپرم حاوی کروموزوم X و Y هستند که اگر تخمک دارای کروموزوم X توسط اسپرمی که دارای کروموزوم X است بارور شود فرزند ماده خواهد بود و اگر توسط اسپرمی با کروموزوم Y بارور شود فرزند نر خواهد بود یعنی جنس ماده دربرگیرندهٔ دو کروموزوم XX و جنس نر دارای دو کروموزوم XY است[۴] که این نشاندهندهٔ آن است که نر هنگام لقاح جنسیت فرزندان را تعیین میکند.[۴]
در جانوران دیگر، سیستمهای تعیین جنسیت مختلف هم وجود دارد مانند سیستم ZW در پرندگان و سیستم تعیین جنسیت X0 در حشرات و سیستمهای مختلف محیطی در خزندگان و سختپوستان و همچنین قارچها ممکن است دارای سیستمهای جفتگیری پیچیده آللی باشند، با جنسیتهایی که بهطور دقیق به عنوان نر، ماده یا هرمافرودیت شناخته نمیشوند.