1905

1905

Kalendern

^(fe.) 1905 wiar det füft juar faan at 20. juarhunert. At juar begand mä’n Söndai uun de Gregoriaans kalender an mä’n Saninj uun de Juliaans kalender.
^(mo.) 1905 wus dåt füft iir foon dåt 20. iirhunert. Et iir beganed ma’n Sandi önj di Gregoriåånsch Kaläner än ma’n Saneene önj di Juliåånsch Kaläner.

Bejewenhaiden – Feerfaole – Forfåle – Fuarfalen

09. Janewoore^jul. / 22. Janewoore^greg.: A Bludsöndai uun Sankt Petersburg, Rüs Keiserrik. En ünbewoopent an rauelk demonstratschuun faan werkern wurd faan saldooten föör a Wonterpalast tupschööden. Det wiar a began faan det Rüs Rewolutsion 1905.
27. Mei: Siaslacht bi Tsushima uun a Rüs-Jaapaans Krich.
5. Jüüle: Alfred Deakin wurd weler premierminister faan Austraalien.
13. August: Suwereniteet för Noorweegen.
01. September: Alberta an Saskatchewan wurden prowinsen faan Kanada.
07.-18. Deetsember: Staheu uun Moskau.
12.–16. Deetsember: Staheu uun Kiew.

ünbekäänd dootem

16. Mei: Henry Fonda, US-amerikoons schauspeler († 1982)
29. Jüüle: Dag Hammarskjöld, sweeds poliitiker, generoolsekreteer faan dön Feriand Natschuunen († 1961)
04. September: Mary Renault, britisk skriiwer († 1983)
05. September: Arthur Koestler, britisk skriiwer († 1983)
18. September: Greta Garbo, sweedsk filmschauspeler († 1990)

24. Marts: Jules Verne, fraansöösk skriiwer († 1828)
12. Jüüle: Jørgen Malling, deensk komponist (* 1836)
14. September: Pierre Savorgnan de Brazza, fraansöösk forsker faan Aafrika (* 1852)