1912

Iuwen:	15^e	16^e	17^e	18^e	19^e	20^e iuw	21^e	22^e	23^e	24^e	25^e
Jierren:	1907	1908	1909	1910	1911	1912	1913	1914	1915	1916	1917

Kalinders
Gregoriaanske kalinder	1912 MCMXII
Ab urbe condita	2665
Armeenske kalinder	1361 ԹՎ ՌՅԿԱ
Etiopyske kalinder	1904 – 1905
Hebriuwske kalinder	5672 – 5673
Hindoekalinders
- Vikram Samvat	1967 – 1968
- Shaka Samvat	1834 – 1835
- Kali Yuga	5013 – 5014
Iraanske kalinder	1290 – 1291
Islamityske kalinder	1330 – 1330
Juliaanske kalinder	Gregoriaansk min 13 dgn.
Sineeske kalinder	4608 – 4609 戊亥 – 己子

1912 is in skrikkeljier dat begjint mei in moandei. (Gregoriaanske kalinder foar 1912.)

Dit jier makket ûnderdiel út fan it desennium fan 'e 1910-er jierren.

Foarfallen

1 jannewaris - Formele oprjochting fan 'e Republyk Sina.
6 jannewaris - It Territoarium Nij-Meksiko wurdt opheft en yn it plak dêrfan ûntstiet de Steat Nij-Meksiko, dy't as 47e steat opnommen wurdt yn 'e Feriene Steaten.
9 jannewaris - Amerikaanske troepen dogge in ynfal yn Hondoeras, om't presidint Manuel Bonilla in spoarline en in skipswerf, dy't eigendom binne fan in Amerikaansk steatsboarger, fan doel is te nasjonalisearjen.
10 jannewaris - Mongoalje wurdt in protektoraat fan Ruslân.
17 jannewaris - De Britske ûntdekkingsreizger Robert Falcon Scott berikt de Súdpoal en konstatearret dêr ta syn teloarstelling dat de Noar Roald Amundsen him foar west hat.
25 jannewaris - By Ryksdeiferkiezings yn Dútslân behellet de sosjalistyske SPD in grutte oerwinning.
7 febrewaris - De Twadde Alvestêdetocht wurdt wûn troch Coen de Koning út Arnhim yn in tiid fan 11 oeren en 40 minuten.
12 febrewaris - Yn Sina wurdt de Sineeske Revolúsje foltôge mei de abdikaasje fan 'e tolvejierrige keizer Pu Yi.
14 febrewaris - Arizona wurdt as 48e steat opnommen yn 'e Feriene Steaten.
26 febrewaris - Yn it Feriene Keninkryk begjint in massale mynstaking, dêr't likernôch 425.000 mynwurkers oan meidogge. It is harren te dwaan om 'e ynfiering fan in minimumlean.
1 maart - Emmeline Pankhurst, ien fan 'e liedsters fan 'e Britske suffrazjettes, wurdt arrestearre foar it yngoaien fan 'e ruten fan 'e amtswente fan 'e Britske premier, op 10 Downing Street.
13 maart - Servje en Bulgarije slute it geheime Ferdrach fan Sofia, dat rjochte is tsjin it Osmaanske Ryk.
29 maart - Op harren weromwei fan 'e Súdpoal komme de Britske ûntdekkingsreizger Robert Falcon Scott en syn fjouwer selskipslju ûnder in oanhâldende sniestoarm om fan 'e honger en ûntbearings.
30 maart - Under it Ferdrach fan Fez wurdt it Sultanaat Marokko fanôf hjoed in Frânske protektoraat, Frânsk-Marokko. Yn 'e praktyk wurdt it gebiet frijwol itselde behannele as in koloanje.
2 april - Yn Sina wurdt troch Sun Yatsen, de earste presidint fan 'e Republyk Sina, de nasjonalistyske politike partij Guomintang oprjochte.
15 april - Op syn earste reis komt it Britske passazjiersskip de RMS Titanic yn 'e noardlike Atlantyske Oseaan te sinken. By dy ramp komme 1.517 minsken om.
17 april - By it Bloedbad fan Andrejevski falle op 'e goudfjilden fan Andrejevski, oan 'e rivier de Lena, yn Sibearje, 270 deaden as de Russyske plysje it fjoer iepenet op stakende mynwurkers.
29 maaie - Grikelân en Bulgarije slute it geheime Ferdrach fan Sofia, dat rjochte is tsjin it Osmaanske Ryk.
31 maaie - Amerikaanske mariniers lânje op Kuba om 'e saneamde Negeropstân, in rebûlje ûnder swarte arbeiders op 'e sûkerreidplantaazjes op it eilân, te ûnderdrukken.
july - Tibet ferklearret him ûnôfhinklik fan Sina, yn 'e foarm fan 'e Steat Tibet.
21 july - Yn Albaanje brekt de Albaneeske Opstân út tsjin 'e oerhearsking troch it Osmaanske Ryk.
3 augustus - Yn in besykjen om 'e Albaneeske Opstân del te bêdzjen, ferlient it Osmaanske regear in beheinde foarm fan selsbestjoer oan Albaanje.
12 augustus - It regear fan Bulgarije easket fan it Osmaanske Ryk selsbestjoer foar Masedoanje.
14 augustus - Amerikaanske mariniers dogge in ynfal yn Nikaragûa, om in opstân tsjin it rezjym fan presidint Adolfo Díaz te ûnderdrukken.
15 augustus - Oan 'e grinzen fan it Keninkryk Montenegro mei it Osmaanske Ryk fine skermutselings plak tusken troepen fan 'e beide lannen.
24 augustus - It Distrikt Alaska, in ûnorganisearre territoarium fan 'e Feriene Steaten, wurdt bestjoerlik herfoarme ta it Territoarium Alaska.
30 augustus - Servje, Bulgarije, Grikelân en Montenegro kundigje de mobilisaasje ôf yn ferbân mei de oanboazjende spannings mei it Osmaanske Ryk.
3 septimber - De regearings fan Servje, Bulgarije, Grikelân en Montenegro stjoere it Osmaanske Ryk in ultimatum, wêryn't easke wurdt dat Albaanje, Ald-Servje en Masedoanje binnen trije dagen selsbestjoer krije moatte.
4 septimber - It regear fan it Osmaanske Ryk wiist it utimatum fan 'e Balkansteaten ôf.
8 oktober - Utbraak fan 'e Earste Balkanoarloch: Montenegro ferklearret de oarloch oan it Osmaanske Ryk.
17 oktober - Bulgarije, Grikelân en Servje ferklearje de oarloch oan it Osmaanske Ryk.
18 oktober - De Italjaansk-Turkske Oarloch einiget yn in klinkende oerwinning foar Itaalje. It Osmaanske Ryk moat by it Ferdrach fan Lausanne Tripolitaanje en de Syrenaika yn Noard-Afrika ôfstean, dy't omfoarme wurde ta de koloanje Italjaansk-Lybje. Fierders wurdt ek de Dodekanesos, in eilannegroep yn 'e Egeyske See, in Italjaanske koloanje.
26 oktober - Servyske troepen feroverje yn it ramt fan 'e Earste Balkanoarloch de Osmaanske stêd Üsküp (Skopje).
5 novimber - Woodrow Wilson, de kandidaat fan 'e Demokratyske Partij, wurdt by presidintsferkiezings ûnferwachts keazen ta presidint fan 'e Feriene Steaten.
5 novimber - De Amerikaanske steaten Arizona, Kansas en Wiskonsin fiere it frouljuskiesrjocht yn.
8 novimber - Grykske troepen feroverje yn it ramt fan 'e Earste Balkanoarloch de Osmaanske stêd Thessaloniki.
11 novimber - By in oanslach yn Madrid wurdt de Spaanske premier José Canalejas y Mendez fermoarde troch in anargist.
27 novimber - Spanje reorganisearret syn koloniale besittings yn Marokko ta de koloanje Spaansk-Marokko.
28 novimber - Albaanje ropt de ûnôfhinklikheid út.
3 desimber - Tusken de stridende partijen yn 'e Earste Balkanoarloch wurdt in wiffe wapenstilstân sletten.
3 desimber - De Dútske rykskânselier Theobald von Bethmann-Hollweg warskôget yn in taspraak oan 'e Ryksdei Ruslân dat Dútslân syn bûnsgenoat Eastenryk-Hongarije militêr bystean sil as it ea ta in oarloch tusken dat lân en Ruslân komt oer in kwestje dy't mei Servje te krijen hat.
7 desimber - De Dútske argeolooch Ludwig Borchart ûntdekt yn Egypte de Búste fan Nefertiti.
16 desimber - Yn ferbân mei de oanboazjende spannings mei it Keninkryk Servje giet Eastenryk-Hongarije oer ta it ôfkundigjen fan 'e mobilisaasje.

Berne

jannewaris

6 - Frederick Manfred, Amerikaansk skriuwer († 1994)
19 - Bernardus Nieuwenhuis, Frysk keunstskilder († 2001)
28 - Tante Leen, Nederlânsk sjongeres († 1992)

febrewaris

12 - Pieter Wijbenga, Frysk sjoernalist en fersetsstrider († 1990)
20 - Pierre Boulle, Frânsk skriuwer († 1994)

maart

15 - Lightnin' Hopkins, Amerikaansk sjonger († 1982)
16 - Sake Lieuwe Tiemersma, Frysk komponist, oargelist en dirigint († 1987)
16 - Pat Nixon, Amerikaansk presidintsfrou († 1993)
23 - Wernher von Braun, Dútsk raketlearde († 1977)
27 - James Callaghan, premier fan it Feriene Keninkryk († 2005)
29 - Jaap Romijn, Nederlânsk skriuwer en museumdirekteur († 1987)
29 - Willy van Hemert, Nederlânsk akteur en regisseur († 1993)
29 - Jules de Corte, Nederlânsk sjonger en pianist († 1996)

april

5 - John Le Mesurier, Ingelsk akteur († 1983)
8 - Sonja Henie, Noarsk keunstrydster († 1969)

maaie

2 - Marten Toonder, Nederlânsk skriuwer en striptekener († (2005)
17 - Jacob Ritzema van Ikema, Nederlânsk ûndernimmer († 1983)

juny

2 - Pier Feddema, Frysk skriuwer en keunstner († 1983)
21 - Amy van Marken, Nederlânsk letterkundige en oersetter († 1995)
23 - Alan Turing, Ingelsk wiskundige († 1954)
30 - Ludwig Bölkow, Dútsk loftfeartpionier († 2003)

july

7 - S.J. van der Molen, Frysk skriuwer en sjoernalist († 1995)
31 - Milton Friedman, Amerikaansk ekonoom († 2006)

augustus

2 - Jalke Klijnsma, Frysk politikus († 1984)
6 - Tabe Beintema, Frysk boekhanneler, frisiast en oersetter († 1991)
10 - Nol Gregoor, Nederlânsk dichter († 2000)
10 - Carel Steensma, Frysk piloat en fersetsstrider († 2006)
16 - Marga Klompé, Nederlânsk politika († 1986)
23 - Gene Kelly, Amerikaansk akteur en dûnser († 1996)
28 - Ruurd Faber, Nederlânsk politikus († 1992)

septimber

5 - John Cage, Amerikaansk komponist († 1992)
8 - W. Richard West sr., Amerikaansk keunstner († 1996)

oktober

14 - Albert Richter, Dútsk hurdfytser († 1940)
28 - Richard Doll, Britsk epidemiolooch († 2005)

novimber

16 - Anton Koolhaas, Nederlânsk skriuwer († 1992)
21 - Tine Winters-Van Asperen, Frysk toanielspylster († 1987)
23 - Lieuwe Brolsma, Frysk skriuwer († 1976)
25 - Johannes Doedes de Jong, Frysk fotograaf, filmmakker, sjoernalist en dichter († 1996)

desimber

15 - Ru van Veen, Nederlânsk musikus († 1988)
22 - Lady Bird Johnson, Amerikaansk presidintsfrou († 2007)

datum net bekend

Krijn van den Helm, Nederlânsk amtner en fersetsstrider yn de Twadde Wrâldkriich († 1944)

Ferstoarn

14 maaie - August Strindberg, Sweedsk skriuwer en skilder (* 1849)
30 maaie - Wilbur Wright, Amerikaanske loftfeartpionier (* 1867)
2 juny - Tsjalling Eeltsjes Halbertsma, Frysk skriuwer en ûnderwizer (* 1848)
25 juny - sir Lourens Alma-Tadema, Frysk-Ingelsk keunstskilder (* 1836)
20 augustus - William Booth, Ingelsk predikant, stifter fan it Leger des Heils (* 1829)

datum ûnbekend

Kriehûn (Crow Dog), opperhaad fan 'e Lakota (* 1833)

Literatuer

romans

Edgar Rice Burroughs, Tarzan of the Apes

Jierren:	1907	1908	1909	1910	1911	1912	1913	1914	1915	1916	1917
Iuwen:	15^e	16^e	17^e	18^e	19^e	20^e iuw	21^e	22^e	23^e	24^e	25^e

Boarnen, noaten en referinsjes

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

Wikimedia Commons

Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory 1912 fan Wikimedia Commons.

Search