Salman Rushdie
Úrscéalaí Briotanach - Mheiriceánach de shliocht Indiach is ea Ahmed Salman Rushdie (a rugadh i Mumbai ar 19 Meitheamh 1947).[1][2]
.jpg)
Bhuaigh a dhara húrscéal, Midnight’s Children[3] (1981), an Duais Booker sa bhliain 1981. Measadh gurbh é “ "the best novel of all winners ever"” faoi dhó, ag comóradh 25 agus 40 bliain na duaise .
Tharraing a cheathrú húrscéal, The Satanic Verses (1988), conspóid ar Rushdie. An bhliain dár gcionn, d'eiisigh an Ayatollah Khomeini, ardcheannaire na hIaráine, fatwa, ag iarraidh Rushdie a chur chun báis.
Saothar
Déileálann Rushdie go príomha le naisc, bristeacha, agus imirce idir sibhialtachtaí an Oirthir agus an Iarthair, a leagtar ar fho-ilchríoch na hIndia de ghnáth.
Is minic a nascann a chuid oibre réalachas draíochta le ficsean stairiúil.
Beatha
Tógadh Rushdie, de shliocht Ioslamach, mar aindiachaí i Mumbai nuair a bhí sé ina pháiste.[4] D'fhreastail sé ar scoil don scothaicme, Rugby, i Sasana agus é ina dhéagóir. Bhain sé céim Baitsiléir Ealaíon amach in Ollscoil Cambridge.
Bhí Rushdie ag obair i dtionscal na fógraíochta nuair a tháinig cáil air sa bhliain 1981 agus an Duais Booker bronnta air, do Midnight’s Children sa bhliain 1981.
Sa bhliain 1983, toghadh Rushdie ina chomhalta den Royal Society of Literature (an Cumann Ríoga Litríochta).
Ar 14 Feabhra 1989, d'eisigh an Ayatollah Khomeini fatwa in aghaidh Rushdie, ag iarraidh é a fheallmharú; maíodh go raibh an leabhar The Statanic Verses diamhaslach. Rinneadh bagairtí báis ina choinne Spreagúla an leabhar agus an fatwa díospóireachtaí agus agóidí go leor faoi róil na saoirse cainte agus an fhoréigin pholaitiúil.
Ach gníomh polaitiúil a bhí ann ag an am don Ayatollah, meastar, tráth a raibh teannas an-ghéar idir an Iaráin agus na Stáit Aontaithe.[5]
D'athraigh an fatwa saol Rushdie ar fad. Chuir rialtas na Breataine an t-údar faoi chosaint na bpóilíní agus b’éigean dó dul i bhfolach.[6]
Ó 2000 ar aghaidh, bíonn Rushdie ina chónaí sna Stáit Aontaithe. Cheap sé go raibh sé níos sábháilte ann.[7]
Gradam go leor
Bronnadh an iliomad gradam ar Rushdie sna blianta ina dhiaidh sin. Ceapadh Rushdie ina Commandeur de l'Ordre des Arts et des Lettres na Fraince sa bhliain 1999.
Rinneadh ridire de Rushdie sa Ríocht Aontaithe sa bhliain 2007 as a sheirbhísí don litríocht.
Sa bhliain 2007, thosaigh sé ag múineadh in Ollscoil Emory.
Toghadh Rushdie chuig an American Academy of Arts and Letters (Acadamh Ealaíon agus Litreacha Mheiriceá) sa bhliain 2008.[8]
Sa bhliain 2008, d'aicmigh The Times é sa tríú háit déag ar a liosta den 50 scríbhneoir Briotanach is mó ó 1945 i leith.
Sa bhliain 2012, d’fhoilsigh Rushdie Joseph Anton: A Memoir, cuntas ar a shaol i ndiaidh na n-imeachtaí a lean The Satanic Verses.[7]
Ainmníodh Rushdie ina Scríbhneoir Cónaithe Oirirce ag Institiúid Iriseoireachta Arthur L. Carter in Ollscoil Nua-Eabhrac sa bhliain 2015.[9]
Iarracht ar dhúnmharú
Ar an 12 Lúnasa 2022, sháigh fear de shliocht Liobánach Rushdie ag ócáid i Chautauqua, Nua-Eabhrac. ̊Sábháilteacht agus cosaint sna Stáit Aontaithe do scríbhneoirí" an teideal a bhí ar an léacht.[10]
Gortaíodh Rushdie go dona, tar éis dó a bheith ag druidim ar an stáitse [11][5]
Phléadáil Hadi Matar, an fear a gabhadh as an ionsaí, neamhchiontach in iarracht dúnmharaithe agus cúisimh ionsaithe dara céime [12]
Féach freisin
- Duais Booker
- Saoirse chainte