17-Hidroxiproxesterona

composto químico

A 17-hidroxiproxesterona (nome DCI xenérico hidroxiproxesterona, OHP[1][2][3]), tamén chamada 17α-hidroxiproxesterona (17α-OHP) e 17-OH proxesterona (17-OHP),[4] é unha hormona esteroide proxestáxena endóxena relacionada coa proxesterona.[1][2][3] É tamén un intermediario químico na biosíntese de moitos outros esteroides endóxenos, incluíndo andróxenos, estróxenos, glicocorticoides e mineralocorticoides, así como neuroesteroides.

17-Hidroxiproxesterona
Identificadores
Número CAS68-96-2
PubChem6238
ChemSpider6002
UNII21807M87J2
ChEBICHEBI:17252
ChEMBLCHEMBL1062
Ligando IUPHAR5104
Imaxes 3D JmolImage 1
Propiedades
Fórmula molecularC21H30O3
Masa molecular330,46 g/mol
Punto de fusión219,5
Se non se indica outra cousa, os datos están tomados en condicións estándar de 25 °C e 100 kPa.

Actividade biolóxica

A 17α-OHP é un agonista do receptor da proxesterona (PR) similar á proxesterona, pero máis débil en comparación.[5] Ademais, é un antagonista do receptor de mineralocorticoides (MR)[6] así como un agonista parcial do receptor de glicocorticoides (GR), aínda que con moi baixa potencia (EC50 >100 veces menos en relación ao cortisol) neste último sitio, tamén de xeito similar á proxesterona.[5][7][8]

Afinidades relativas (%) da hidroxiproxesterona e esteroides relacionados
CompostohPR-AhPR-BrbPRrbGRrbER
Proxesterona100100100<1<1
17α-Hidroxiproxesterona1131<1
Hidroxiproxesterona caproato2630284<1
Hidroxiproxesterona acetato38461153?
Notas: Os valores son porcentaxes (%). Os ligandos de referencia (100%) foron proxesterona para o PR, dexametasona para o GR e estradiol para o ER. Fontes: Ver modelo.

Bioquímica

Esteroidoxénese, onde se mostra a 17α-OHP na parte central esquerda entre os pregnenos.

Biosíntese

A 17α-OHP deriva da proxesterona por acción do encima 17α-hidroxilase (codificada por CYP17A1)[9]

Os niveis de 17α-OHP increméntanse no terceiro trimestre de embarazo debido primeiramente á produción adrenal fetal.[Cómpre referencia]

Este esteroide prodúcese principalmente nas glándulas adrenais e en certo grao nas gónadas, concretamente no corpo lúteo do ovario. Os niveis normais son 3-90 ng/dl en nenos e, en mulleres, 20-100 ng/dl antes da ovulación, e 100-500 ng/dl durante a fase lútea.[10][11]

Medida

As medidas dos niveis de 17α-OHP son útiles na avaliación de pacientes con sospeitas de hiperplasia adrenal conxénita, xa que nela a deficiencia nos encimas típicos, concretamente a 21-hidroxilase e a 11β-hidroxilase, orixina unha acumulación de 17α-OHP. En contraste, os raros pacientes con deficiencia de 17α-hidroxilase teñen uns niveis moi baixos ou indetectables de 17α-OHP.[12] Os niveis de 17α-OHP poden tamén utilizarse para medir a contribución da actividade proxestacional do corpo lúteo durante o embarazo como proxesterona, pero a 17α-OHP tamén se produce na placenta.[Cómpre referencia]

Os inmunoensaios como o RIA (radioinmunoensaio) ou o IRMA (ensaio inmunorradiométrico) usados para determinar clinicamente a 17α-OHP teñen tendencia ás reaccións cruzadas cos precursores esteroides da 17α-OHP e os seus conxugados sulfatados. As cromatografías de gas ou líquida e a espectrometría de masas (por exemplo a LC-MS/MS) conseguen unha maior especificidade que os inmunoensaios.[13][14]

As medidas de 17α-OHP por LC-MS/MS mellora os cribados do neonato para a hiperplasia adrenal conxénita debido a deficiencia de 21-hidroxilase, porque os precursores esteroides da 17α-OHP e ao seus conxugados sulfatados que están presentes nos primeiros dous días despois do nacemento e máis tempo nos neonatos pretérmino, presentan reaccións cruzadas en inmunoensaios coa 17α-OHP, dando falsamente altos niveis de 17α-OHP.[13][14]

Farmacocinética

Aínda que a 17α-OHP non se utilizou como medicamento, a súa farmacocinética foi estudada e revisada.[15]

Usos médicos

Os ésteres da 17α-OHP, como a hidroxiproxesterona caproato e, en moita menor medida, a hidroxiproxesterona acetato e a hidroxiproxesterona heptanoato, utilizáronse en medicina como proxestinas.[1][2][3] Normalmente cando se fai referencia á "hidroxiproxesterona" no seu uso médico como medicamento, xeralmente se está facendo referencia ao seu derivado hidroxiproxesterona caproato.[Cómpre referencia]

Química

A 17α-OHP, tamén chamada 17α-hidroxipregn-4-eno-3,20-diona, é un esteroide pregnano natural. Presenta un grupo cetona nas posicións C3 e C20, un grupo hidroxilo na poición C17α e un dobre enlace entre as posicións C4 e C5.[Cómpre referencia]

A 17α-OHP é o composto parental dunha clase de proxestinas denominada derivados da 17α-hidroxiproxesterona.[16][17][18] Entre outros, esta clase de fármacos inclúe os seguintes: clormadinona acetato, ciproterona acetto, hidroxiproxesterona caproato, medroxiproxesterona acetato e mexestrol acetato.[16][17][18]

Notas

Véxase tamén

Outros artigos

  • 11α-Hidroxiproxesterona
  • 5α-Dihidroproxesterona
  • 20-Dihidroproxesterona
  • 11-Desoxicorticosterona
  • 11-Desoxicortisol
  • 17α-Metilproxesterona
  • 19-Norproxesterona
  • 19-Nortestosterona