Wšědna jaseń
 | |||||||||||||||||||||||||||||
| Wšědna jaseń (Fraxinus excelsior) | |||||||||||||||||||||||||||||
| systematika | |||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Domena | Eukaryoty | ||||||||||||||||||||||||||||
| Swět | Rostlinstwo | ||||||||||||||||||||||||||||
| Asteridy Euasteridy I | |||||||||||||||||||||||||||||
| rjad: | (Lamiales) | ||||||||||||||||||||||||||||
| swójba: | Wolijowcowe rostliny (Oleaceae) | ||||||||||||||||||||||||||||
| ród: | Jaseń[1][2] (Fraxinus) | ||||||||||||||||||||||||||||
| družina: | Wšědna jaseń | ||||||||||||||||||||||||||||
| wědomostne mjeno | |||||||||||||||||||||||||||||
| Fraxinus excelsior | |||||||||||||||||||||||||||||
| L. | |||||||||||||||||||||||||||||
| Škitny status | |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
.gif){kind=small}
Wšědna jaseń (Fraxinus excelsior) je štom ze swójby wolijowcow (Oleaceae).
Wopis
Wšědna jaseń je štom, kotryž docpěwa wysokosć wot 10 hač do 40 m.
Łopjena
Jeje zymske pupki su načorń pjelsćate.
Łopjena su přećiwostejne, njeporowje pjerite z 9 hač 15 zubatymi łopješkami.
Kćenja
Kćěje wot apryla hač do meje. W pakićach stejace mnoholičbne kćenja so před łopjenami jewja. Kćenja nimaja kćenjowy přikrywny kelušk.
Płody
Wisace płody dołhosć wot 5 cm docpěwaja a jednobóčne křidła njesu.
Stejnišćo
Rosće w niwowych, wudrjeńcowych a měšanych lěsach, na rěčkach, rěkach, skałach a kamjentnych zwisach, na čerstwych abo włóžnych pódach, ale tež na sušišich stejnišćach.
Wobraza
Rjepik
Zymička
Fraxinus excelsior - Museum specimen
Mytologija
Po germanskej mytologiji wulka jaseń, swětowa jaseń "Yggdrasil" wot zemje hač do njebjeskeho wjelba.
Podobna družina
- Kćenjowa jaseń (Fraxinus ornus) njese wonjace, napadnjace, běłojte, pjerite kćenjowe promješka. Jeje łopjena wobsteja ze 7-9 łopješkow. Wona rosće w južnej Europje dźiwja a při nas w parkach.
Nóžki
Žórła
- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 444 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 430 (němsce)
- Filip Rězak: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. L. A. Donnerhak, Budyšin 1920 (digitalizat).
- Jurij Kral: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica Serbska, Budyšin 1927.
- Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1981 (online).
 | Tutón zapisk wo botanice je hišće jara krótki. Móžeš pomhać jón dale wutwarjeć. K tomu stłóč horjeka na Wobdźěłać. Jeli eksistuje w druhej rěči hižo bóle wuwity zapisk ze samsnej temu, móžeš tež z tutoho přełožować. | Jeli ma zapisk wjace hač jedyn njedostatk, wužij prošu předłohu |