Zjednoćene staty Ameriki
Zjednoćene staty Ameriki (jendźelsce United States of America) su po wobydlerstwje najwjetši stat w Sewjernej Americe a třeći najwjetši na zemi. Wone so z 50 zwjazkowych statow z cyłkownje 328 milionami wobydlerjow zestaja. Zwjazkowa stolica je Washington, D.C. blisko wuchodneho pobrjoha, najwjetše město wšak New York City. Zjednoćene staty Ameriki płaća wot kónca zymneje wójny a rozpadźe Sowjetskeho zwjazka jako jenička zwostawaca supermóc na swěće.
.svg) |  |
| hesło e pluribus unum | |
| zakładne daty: | |
| swójske mjeno | United States of America |
| stolica | Washington, D.C. |
| přestrjeń | 9.826.675 km² |
| wobydlerstwo | 328.239.523 (2019) |
| hustosć | 33,4 wob./km² |
| hłowa stata a šef knježerstwa | prezident Joe Biden (wot 2021) |
| měna | US-ameriski dolar (USD) |
| hamtska rěč | de facto jendźelšćina |
| hymna | The Star-Spangled Banner |
| narodny swjatk | 4. julija (Independence Day) |
| časowe pasmo | UTC-5 do -10 (lětni čas: UTC wot -4 do -10) |
| njewotwisnosć | 4. julija 1776 wot Zjednoćeneho kralestwa |
| telefon | +1 |
| Połoženje Zjednoćenych statow Ameriki w regionje | |
 | |
Geografija
Jich brjohi wobdawataj Atlantiski ocean z wuchoda a Ćichi ocean ze zapada. Stat Alaska leži w sewjernym dźělu kontinenta a je ze sewjera wot Sewjerneho polarneho morja wobdata. Alaska je wot Azije jenož přez 82 kilometrow šěroki Beringowy přeliw dźělena. K najznaćišim połkupam słuša Florida na juhu kraja, kotraž wotdźěluje Mexiski golf wot Atlantiskeho oceana. Na sewjeru mjezuja Zjednoćene staty z Kanadu a na juhu z Mexikom. Floridaski přeliw wotdźěluje kraj wot skupiny kupow Bahamow a wot Kuby. Najwyša hora je Denali (prjedy Mount McKinley, 6195 m) w Alasce, najdlěša rěka je Missouri, kotryž twori z Mississippijom štwórty najdlěši rěčny system na swěće.
Tuchwilny prezident Zjednoćenych statow je Joe Biden z Demokratiskeje strony.
Zwjazkowe staty
| stat, skrótšenka | stolica | čłon wot | wobydlerstwo (2015) | přestrjeń | wobydlerjo/km² |
|---|---|---|---|---|---|
| Alabama (AL) | Montgomery | 1819 | 4.858.979 | 135.775 km² | 34 |
| Alaska (AK) | Juneau | 1959 | 738.432 | 1.700.138 km² | 0,4 |
| Arizona (AZ) | Phoenix | 1912 | 6.828.065 | 295.276 km² | 21 |
| Arkansas (AR) | Little Rock | 1836 | 2.978.204 | 137.742 km² | 20 |
| Colorado (CO) | Denver | 1876 | 5.456.574 | 269.837 km² | 18 |
| Connecticut (CT) | Hartford | 1788 | 3.590.886 | 14.371 km² | 244 |
| Delaware (DE) | Dover | 1787 | 945.934 | 6.452 km² | 132 |
| Florida (FL) | Tallahassee | 1845 | 20.271.272 | 170.451 km² | 106 |
| Georgia (GA) | Atlanta | 1788 | 10.214.860 | 154.077 km² | 61 |
| Hawaii (HI) | Honolulu | 1959 | 1.431.603 | 28.337 km² | 45 |
| Idaho (ID) | Boise | 1890 | 1.654.930 | 216.632 km² | 7 |
| Illinois (IL) | Springfield | 1818 | 12.859.995 | 149.998 km² | 86 |
| Indiana (IN) | Indianapolis | 1816 | 6.619.680 | 94.321 km² | 67 |
| Iowa (IA) | Des Moines | 1846 | 3.123.899 | 145.743 km² | 20 |
| Kaliforniska (CA) | Sacramento | 1850 | 39.144.818 | 424.002 km² | 86 |
| Kansas (KS) | Topeka | 1861 | 2.911.641 | 213.283 km² | 13 |
| Kentucky (KY) | Frankfort | 1792 | 4.425.092 | 104.749 km² | 40 |
| Louisiana (LA) | Baton Rouge | 1812 | 4.670.724 | 134.382 km² | 32 |
| Maine (ME) | Augusta | 1820 | 1.329.328 | 91.653 km² | 14 |
| Maryland (MD) | Annapolis | 1788 | 6.006.401 | 32.160 km² | 175 |
| Massachusetts (MA) | Boston | 1788 | 6.794.422 | 27.360 km² | 235 |
| Michigan (MI) | Lansing | 1837 | 9.922.576 | 250.941 km² | 40 |
| Minnesota (MN) | Saint Paul | 1858 | 5.489.594 | 225.365 km² | 23 |
| Mississippi (MS) | Jackson | 1817 | 2.992.333 | 125.546 km² | 23 |
| Missouri (MO) | Jefferson City | 1821 | 6.083.672 | 180.693 km² | 32 |
| Montana (MT) | Helena | 1889 | 1.032.949 | 381.156 km² | 2,5 |
| Nebraska (NE) | Lincoln | 1867 | 1.896.190 | 200.520 km² | 9 |
| Nevada (NV) | Carson City | 1864 | 2.890.845 | 286.367 km² | 9 |
| New Hampshire (NH) | Concord | 1788 | 1.330.608 | 24.239 km² | 54 |
| New Jersey (NJ) | Trenton | 1787 | 8.958.013 | 22.608 km² | 386 |
| New Mexico (NM) | Santa Fe | 1912 | 2.085.109 | 315.194 km² | 6 |
| New York (NY) | Albany | 1788 | 19.795.791 | 141.205 km² | 137 |
| North Carolina (NC) | Raleigh | 1789 | 10.042.802 | 139.509 km² | 63 |
| North Dakota (ND) | Bismarck | 1889 | 756.927 | 183.272 km² | 3,5 |
| Ohio (OH) | Columbus | 1803 | 11.613.423 | 116.096 km² | 99 |
| Oklahoma (OK) | Oklahoma City | 1907 | 3.911.338 | 181.196 km² | 20 |
| Oregon (OR) | Salem | 1859 | 4.028.977 | 255.026 km² | 15 |
| Pennsylvania (PA) | Harrisburg | 1787 | 12.802.503 | 119.283 km² | 104 |
| Rhode Island (RI) | Providence | 1790 | 1.056.298 | 4.005 km² | 267 |
| South Carolina (SC) | Columbia | 1788 | 4.896.146 | 82.965 km² | 52 |
| South Dakota (SD) | Pierre | 1889 | 858.469 | 199.905 km² | 4 |
| Tennessee (TN) | Nashville | 1796 | 6.600.299 | 109.247 km² | 55 |
| Texas (TX) | Austin | 1845 | 27.469.114 | 696.241 km² | 34 |
| Utah (UT) | Salt Lake City | 1896 | 2.995.919 | 220.080 km² | 12 |
| Vermont (VT) | Montpelier | 1791 | 626.042 | 24.923 km² | 25 |
| Virginia (VA) | Richmond | 1788 | 8.382.993 | 110.862 km² | 69 |
| Washington (WA) | Olympia | 1889 | 7.170.351 | 184.824 km² | 35 |
| West Virginia (WV) | Charleston | 1863 | 1.844.128 | 62.809 km² | 29 |
| Wisconsin (WI) | Madison | 1848 | 5.771.337 | 140.662 km² | 40 |
| Wyoming (WY) | Cheyenne | 1890 | 586.107 | 253.554 km² | 2 |
Wotkaz
Commons: Zjednoćene staty – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Kanada |Mexiko |Zjednoćene staty Ameriki
Srjedźna Amerika:Belize |El Salvador |Guatemala |Honduras |Kosta Rika |Nikaraguwa |Panama
Karibika:Antigua a Barbuda |Bahamy |Barbados |Dominika |Dominikanska republika |Grenada |Haiti |Jamaika |Kuba |St. Kitts a Nevis |St. Lucia |St. Vincent a Grenadiny |Trinidad a Tobago
Druhe teritorije: Ameriske knježniske kupy (ZSA) |Anguilla (ZK) |Aruba (NL) |Bermuda (ZK) |Britiske knježniske kupy (ZK) |Bonaire, Saba a Sint Eustatius (NL) |Curaçao (NL) |Grönlandska (DK) |Guadeloupe (F) |Kajmanowe kupy (ZK) |Martinique (F) | Montserrat (ZK) |Navassa (ZSA) |Puerto Riko (ZSA) |San Andrés a Providencia (KOL) |Saint-Barthélemy (F) |Saint-Martin (F) |Sint Maarten (NL) |St. Pierre a Miquelon (F) |Turksowe a Caicosowe kupy (ZK)