Սեմ Ուոթերստոն

Ուոթերստոնը ծնվել է Քեմբրիջում՝ Մասաչուսեթս նահանգում, չորս եղբայրներից և քույրերից երորրդն է եղել։ Իր մայրը՝ Էլիս Թաքերը (ծննդյամբ Ատկինսոն), Մեյֆլաուեր նավի գաղութաբնակների հետնորդ է, դաշտանկարիչ է, իսկ իր հայրը՝ Ջորջ Չիչել Ուոթերստոնը, շոտլանդական Լիտ քաղաքից ԱՄՆ է եկել և օտար լեզուների ուսուցիչ է աշխատել, ինչպես նաև իմաստաբանությամբ է զբաղվել^[8][9]։ Ուոթերստոնը սովորել է Brooks School-ում, որը Հյուսիսային Անդովերում գիշերօթիկ դպրոց է, որտեղ դասվանդել է իր հայրը, և Groton School-ում՝ մասաչուսեթսյան Գրոնտում։ 1958 թվականին ընդունվել է Եյլի համալսարան և 1962 թվականին ավարտել է բակալավրի աստիճանով։ Ավելի ուշ՝ մի քանի ամսվա ընթացքում սովորել է Clinton Playhouse-ում։ Ուոթերստոնը հաճախել է նաև Փարիզյան համալսարանի և Ամերիկյան դերասանների սեմինարի։

Ուոթերստոնը իր դերասանական գործունեությունը սկսել է որպես թատերական դերասան։ Օրինակ, նա խաղացել է Ջոզեֆ Պապպի «Մեծ աղմուկ ոչնչից» ներկայացումում՝ Բենեդիկտի դերում, և գլխավոր դեր «Համլետում»։ Ինչպես նաև Նյու Հեյվենում մասնակցել է «Long Wharf Theatre» և «Yale Repertory Theatre» ներկայացումներին^[10][11]։

Ուոթերստոնը կինոյում առաջին խաղը կատարել է 1965 թվականին՝ «The Plastic Dome of Norma Jean» ժապավենում, բայց առաջին նշանակալից դերը ստացել է «Fitzwilly» (1967) ֆիլմում։ 1973 թվականին նկարահանվել է «Ապակեպատ գազանանոց» հեռուստաֆիլմում՝ Տոմայի դերում, Թենեսի Ուիլյամսի համանուն պիեսի հիման վրա, Քեթրին Հեփբըրնի հետ միասին խաղացել է գլխավոր դերում։ Ջիմի դերում նկարահանվել է Մայքլ Մորիարտին, ով ավելի ուշ «Օրենք և կանոն» ֆիլմում փոխարինել է Ուոթերստոնին՝ շրջանային դատախազի գործադիր օգնականի դերում։ Նրա կատարած այլ դերերը․ «Վայրենիները» (1972) ժապավեն, «Մեծն Գեթսբին» (1974, երկու «Ոսկե գլոբուս» մրցանակի է արժանացել), «Ճանապարհորդություն դեպի վախ» (1975), «Այծեղջյուր-1» (1978), «Դրախտի դարպասները», «Խաղ կլասի վրա» (երկուսն էլ 1980-ին)։

Նրա կինոկարիերայում նկատելի է դարձել Էնտոն Հարվի «Արծվի թևը» վեստեռնը՝ հնդկական սպիտակ ցուլի առաջնորդի դերում (1979), ինչպես նաև ամերիկյան ռեպորտյոր Սիդնեյ Շենբերգը՝ Ռոլանա Ժոֆֆեի «Մահվան դաշտեր» քաղաքական դրամայում (1984, արժանացել է «Օսկար», «Ոսկե գլոբուս» և BAFTA մրցանակների)։

1985 թվականին Ռոբերտ Պրեստոնի հետ նկարահանվել է «Finnegan Begin Again» ֆիլմում (1985)՝ «Լինքոլն» ֆիլմում մարմնավորելով գլխավոր դերը (1988 թվական)։ Խաղացել է Վուդի Ալլենի «Ինտերիեր», «Հաննան ու նրա քույրերը», «Սեպտեմբեր)» և այլ ֆիլմերում։ Նա ութ անգամ առաջադրվել է «Էմմի» մրցանակի (մեկ անգամ հաղթել է), յոթ անգամ առաջադրվել է «Ոսկե գլոբուս» մրցանակի (մեկ անգամ հաղթել է), 11 անգամ «ԱՄՆ կինոդերասանների գիլդիայի մրցանակի» (մեկ անգամ հաղթել է) և 2 անգամ «BAFTA» և «Սպուտնիկ» մրցանակի։

Բացի «Կարգ ու կանոն» ֆիլմից, նրա աշխատանքների մեջ կարելի է առանձնացնել դատախազ Ֆորեսթ Բեդֆորդի դերը, որի շնորհիվ 1993 թվականին արժանացել է «Ոսկե գլոբուս» մրցանակի՝ «Դրամատիկական սերիալում լավագույն դերասան» անվանակարգում»։ 1994 թվականին նկարահանվել ԱՄՆ նախագահ Ուիլյամ Ֆոսթերի «Ներքին թշնամի» ֆիլմում։

Ուոթերստոնը նաև ընդգրկված էր Աբրահամ Լինքոլնի 200-ամյակի տոնակատարության հարցերով խորհրդատվական կոմիտեի կազմում։ «Քաղաքացիական պատերազմ», «Լինքոլն» ֆիլմերում մարմնավորել է Լինքոլնի դերը։

«Շաբաթ երեկոյան ուղիղ եթերում» սկետչում Ուոթերստոնը մարմնավորել է ինքն իրեն՝ հանդես գալով որպես «Old Glory Insurance» ընկերության մամուլի քարտուղար, որտեղ առաջարկվում էր տարեց մարդկանց պաշտպանություն ռոբոտների հարձակումից։

Ուոթերստոնը հնչյունավորել է բժիշկ Քափլանին՝ հոգեբույժ Բրայան Գրիֆինին՝ «Brian in Love եւ Road to Rhode Island» սերիալի դրվագներում։ Ուոթերստոնը նաև «NBC-ի» «Մեծ մրցավազք» վավերագրական ֆիլմում հեքիաթասաց էր։ «Lewis & Clark: the Journey of the Corps of Discovery» վավերագրական ֆիլմում Ուոթերսոնը խոսել է Թոմաս Ջեֆերսոնի անունից, ինչպես նաև խաղացել է նրա դերը «Թոմաս Ջեֆերսոն» վավերագրական ֆիլմում։ Նա նաև հայտնվել է «Ապագայի քրոնիկները» սերիալի առաջին դրվագում, որը կոչվում է կատարյալ փախուստ՝ մարմնավորելով այն մարդուն, ում մոտ կասկածում են Կորսակովի համախտանիշ։

Ուոթերստոնը 2006 թվականի նոյեմբերի 10-ին Քեթրին Էրբեի հետ «օրենքը և կարգը» և «Քրիստոֆեր Մելոնին Օրենք և կարգից՝ հատուկ մարմին» հայտնվել է 5100-րդ «Jeopardy!» թողարկված խաղում։ Ուոթերստոնը զբաղեցրել է երկրորդ տեղը՝ Մելոնիից հետո՝ շահելով 25.000 դոլար, որը փոխանցել է «Refugees International» և «Oceana» բարեգործական կազմակերպություններին։

Ուոթերստոնը պարբերաբար հայտնվել է «TD Ameritrade-ի» գովազդում, որտեղ նա փոխարինել է «օրենք և կարգի» նախկին դերասան Սթիվեն Հիլին։ Մասնակցել է նաև «the Nation» ամսագրի գովազդի հրապարակմանը։

Ուոթերստոնի մասին նշել է «Քոլբերի զեկույցը», ասելով, որ «Սեմ Ուոթերստոնն ասում է բաներ, որոնց դուք երբեք չպետք է հավատաք վստահելի տոնով»։ Դերասանը հայտարարել է, որ ակնհայտորեն շատ համոզիչ է խոսում ֆիլմերից սխալ մեջբերումների մասին։

2008 թվականին Ուոթերստոնը «Համլետ» ներկայացման ժամանակ մարմնավորել է Պոլոնիուսին։ Նրա խաղը հիանալի գնահատականներ է ստացել մի քանի թերթերում, այդ թվում՝ «The New York Times»–ում^[12]։

2009 թ. փետրվարի 12-ին Ուոթերսոնը Նյու Յորքի Riverside եկեղեցում միացել է Ավրահամ Լինքոլնի երկամյա տոնակատարություններին, որը վարում էին Aaron Copland School–ը, Riverside Inspirational Choir–ը և NYC Labor Choir–ը^[13].

2010 թվականի հունվարի 7-ին Ուոթերստոնը 7040 Հոլիվուդյան փառքի ծառուղում արժանացել է Հոլիվուդյան փառքի ծառուղու աստղի։

«Օրենք և կարգ» ֆիլմում Ուոթերստոնը նկարահանվել է 16 սեզոններում։ Նրանից ավելի երկար սերիալում նկարահանվել է միայն Էպատա Մերկերսոնը։

2010 թվականի հոկտեմբերի 30-ին Վաշինգտոնի Rally to Restore Sanity and/or Fear ցույցերի ժամանակ Ուոթերստոնը ընթերցել է Սթիվեն Քոլբերի «Are you sure» պոեմը։

2012–2014 թվականներին Ուոթերստոնը Ջեֆֆ Դենիելսոմի և Էմիլի Մորտիմերի հետ նկարահանվել է Ահարոն Սորկինի «Լուրեր» հեռուստասերիալում, որը ներկայացնում է կաբելային լրատվական ծառայության կյանքը^[14]։

1964–1975 թվականներին Ուոթերստոնը ամուսնացած է եղել իր առաջին կնոջ՝ Բարբարա Ռուտլեջ–Ջոնս Ուոթերստոնի հետ։ Նրանց որդին՝ Ջեյմսը, դարձել է դերասան («Մեռած պոետների հասարակություն» ֆիլմում եղել է Ջերարդ Փիթսի դերակատարը)։ Երկրորդ անգամ՝ 1976 թվականին, Սեմ Ուոթերսթոնը ամուսնացել է նախկին մոդել Լին Լուիզ Վուդրաֆի հետ^[15]։ Նրանք ունեն երեք երեխա՝ Քեթրինը և Էլիզաբեթը, ովքեր նույնպես դերասանուհիներ են, և որդին՝ Գրեմը^[16]։

Սեմը ակտիվորեն մասնակցում է մարդասիրական գործունեություններին, Ուոթերսթոնը մասնակցում է այնպիսի կազմակերպությունների աշխատանքին, ինչպիսիք են «Oceana»-ն, որտեղ տնօրենների խորհրդի անդամ է, «Refugees International»–ը, «Meals on Wheels»–ը, «United Way of America»–ն և Ամերիկայի եպիսկոպոսական դերասանների գիլդիան։ Ուոթերսթոնը Եպիսկոպոսական եկեղեցու հետևորդ է^[17], անգամ իրենց քարոզիչ Լինդոն Բ. Ջոնսոնի մասին նկարահանել է «Here Am I, Send Me» (1999) վավերագրական ֆիլմը։

Հանդիսանում է Unity08 շարժման ներկայացուցիչ, ով ԱՄՆ-ի 2008 թվականի նախագահական ընտրություններում անհաջող կերպով ընդդիմանում էր երկկուսակցական համակարգին^[18]։ Ուոթերսթոնը հայտնել է, որ ինքը դեմոկրատ է եղել, մինչև Լինդոն Ջոնսոնի «Դեյզի» նախընտրական հոլովակից հետո կուսակցությունից դուրս գալը»^[19]։ Ուոթերսթոնը նաև լիբերալիստական The Nation ամսագրի համար հայտնվել է հեռուստատեսային գովազդային հոլովակներում և տպագիր հրատարակություններում։

2002 թվականին New York Landmarks Conservancy հին շենքերի պահմպանման կազմակերպության կողմից Ուոթերսթոնը և իր գործընկեր Ջերի Օրբահը «Օրենքով և կարգով» ֆիլմի համար արժանացան «Կենդանի օրենտիրներ» մրցանակին։