Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Dr Krzysztof Eugeniusz Penderecki (* 23. Novämber1933 z Dębica, Poole; † 29. Meerz2020 z Krakau) isch e zytgnessische polnische Kumpenischt. Sy Wäärch gheert zue dr poschtserielle Musik, är het vor allem dur syni Klangkumpesizioone fir Ufsää gsoorgt. Är giltet as ain vu wichtigschte Kumpenischte vu dr polnische Avantgarde un isch au als e „spootmodäärne Klassiker“ gnännt woore. Dr Penderecki isch ain vu weenige zytgnessische Kumpenischt vu dr Avantgarde, wu dr Duurbruch zuen er braite Effetligkait glungen isch.
Dr Penderecki isch z Dębica bi Rzeszów uf d Wält chuu. Sy Vater het en scho frie d Liebi zue dr Musik byybroocht, scho ase chlai het er Gyyge- un Klavierunterriicht iberchuu. Är het Kumpesizioon an dr Musikakademy Krakau bim Artur Malawski un em Stanisław Skołyszewski studiert un privat bim Franciszek Skołyszewski. Dernääbe het eran dr Universitet Krakau Filosofy, Chunscht- un Literatuurgschiicht studiert. Anne 1958 het er s Studium mit em Diplom abgschlosse.
Im nämlige Joor het er e Profässuur fir Kumpesizioon an der Musikakademy Krakau ibernuu. Vu 1972 bis 1987 isch er Räkter vun ere gsii. Zwische 1966 un 1968 isch er au Dozänt an dr Folgwang-Hochschuel z Essen gsii. Dr Penderecki isch Eerevorsitzer vum Kuratoorium vum Inschtitut fir kulturälli Infrastruktur Sachse z Görlitz gsii. Ab 1976 het er z Lusławice gläbt. Anne 1988 isch er zum eerschte Gaschdirigänt vum NDR-Sinfonyorcheschter Hamburg gweelt woore. 2001 isch er dr elft Kumpenischt bim jeerlige Kumpenischteporträt vum Rheingau Musik Festival gsii. Är het au guet Dytsch gschwätzt. Im Friejoor 2020 isch dr Penderecki z Krakau im Alter vu 86 Joor gstoorbe.
1968–1969: The Devils of Loudun(Die Teufel von London) – Oopere in drei Äkt (Libretto vum Kumpenischt, no The Devils of Loudun vum Aldous Huxley, in dr Dramatisierig vum John Whiting (no dr dytsche Iberdraagig vum Erich Fried)
1976–1978: Paradise Lost(Das verlorene Paradies) – Sacra Rappresentazione in zwee Äkt (noch em glyychnamige Väärsepos vum John Milton)
1984–1986: Die schwarze Maske – Oopere in aim Akt (Täxt vum Harry Kupfer un em Krzysztof Penderecki, noch em Schauspiil vum Gerhart Hauptmann)
1990–1991: Ubu Rex – Opera buffa in zwee Äkt (Libretto vum Jerzy Jarocki un em Krzysztof Penderecki, noch em Schauspiil Ubu Roi vum Alfred Jarry)
1959–1960: Anaklasis fir Stryycher (42 Stryychinschtrumänt) un Schlaagzyyggruppen; Uuruffierig dur dr Hans Rosbaud un s Sidweschtfunk-Orcheschter bi dr Eschinger Musikdääg
1961–1962: Fluorescences fir Orcheschter
1966: De natura sonoris No. 1 fir Orcheschter
1971: Prélude fir Bleeser, Schlaagzyyg un Kontrabäss
1971: De natura sonoris No. 2 fir Orcheschter
1972–1973: 1. Sinfonie fir Orcheschter
1974: Als Jakob erwachte us dem Schlaf, sah er, daß Gott dagewesen war. Er hat es aber nicht bemerkt fir Orcheschter
1979: Adagietto us Paradise Lost fir Orcheschter
1979–1980: 2. Sinfonie(Christmas Symphony) fir Orcheschter
1988–1995: 3. Sinfonie fir Orcheschter
1989: Adagio – 4. Sinfonie fir grooß Orcheschter
1991–1992: 5. Sinfonie fir Orcheschter
1994: Musik us Ubu Rex fir Orcheschter; yygriichtet dur dr Henning Brauel
1959: Strophen fir Sopraan, Schwätzstimm un zee Inschtrument iber Orginaaltäxt vu Menander, Sophokles, Jesaja, Jeremia un Omar Chayyām (Warschauer Spootjoor 1959)
2017 6. Sinfonie Chinesische Lieder n o Gediicht vu Li-Tai-Po, Thang-Schi-Yie-Tsai un Tschan-Jo-Su in dr Noodiichtig vum Hans Bethge fir Bariton un Orcheschter
1958: Aus den Psalmen Davids fir gmischte Choor (SATB) un Instrumente – Psalm XXVIII, Psalm XXX, Psalm XLIII un Psalm CXLIII
1959–1961: Dimensionen der Zeit un Stille fir 40-stimmige gmischte Choor, Schlaagzyyggruppen un Stryychinschtrumänt
1964: Cantata in honorem Almae Matris Universitatis Iagellonicae sescentos abhinc annos fundatae fir zwei gmischti Cheer un Orcheschter
1970–1973: Canticum Canticorum Salomonis fir 16-stimmige gmischte Choor, Chammerorcheschter un e Dänzerbaar (ad lib.)
1997: Slawa swjatamu dlinnju knazju moskowskamuHymne an dr hailig Daniel fir gmischte Choor (SATB) un Orcheschter
1997: Hymne an den heiligen Adalbert fir gmischte Choor (SATB) un Orcheschter
Solostimme, Choor un Inschtrumäntalensemble oder OrcheschterQuälltäxt bearbeite
1965–1966: Passio et mors Domini nostri Iesu Christi secundum Lucam(Lukas-Passion) fir Sopran, Bariton, Bass, Schwätzstimm, Buebechoor, drei gmischti Cheer (SATB) un Orcheschter
1967: Dies Irae – Oratorium zum Gedächtnis der Opfer von Auschwitz fir Sopran, Tenor, Bass, gmischte Choor (SATB) un Orcheschter: I Lamentatio, II Apocalypsis un III Apotheosis (Oratorium)
1970: Kosmogonia fir Soli (Sopran, Tenor, Bass), gmischte Choor un Orcheschter
1969–1970: Utrenja I(Grableegig Christi) fir Soli (Sopran, Alt, Tenor, Bass, Basso profondo), 2 gmischti Cheer un Orcheschter
1970–1971: Utrenja II(Ufersteehig) fir Soli (Sopran, Alt, Tenor, Bass, Basso profondo), Knabenchor, 2 gmischti Cheer un Orcheschter
1973–1974: Magnificat fir Basssolo, Vokalensemble (7 Mannestimme), 2 gmischti Cheer (je 24st.), Buebestimme un Orcheschter: I magnificat, II fuga, III et misericordia eius..., IV fecit potentiam, V passacaglia, IV sicut locutus est, VII gloria.
1979: Vorspiel, Visionen und Finale us „Paradise Lost“ fir 6 Solischte, grooße gmischte Choor un Orcheschter
1979–1980: Te Deum fir 4 Solischte (Sopran-, Mezzosopran-, Tenor-, Bass-Solo), 2 gmischti Cheer un Orcheschter
1980: Lacrimosa us em Polnischen Requiem fir Sopran solo, gmischte Choor un Orcheschter
1980–1984: Polnisches Requiem fir vier Solischte (SATB), gmischte Choor un Orcheschter (revidiert 1993)
1988: Zwei Szenen un Finale us dr Oopere Die schwarze Maske fir Sopran, Mezzosopran, gmischte Choor un Orcheschter
1995: Agnus Dei fir vier Soli, gmischte Choor un Orcheschter us Requiem der Versöhnung zum Maane an d Opfer vum Zweete Wältchrieg
1994 (?): Sanctus us em Polnischen Requiem fir Alt- un Tenorsolo, gmischte Choor un Orcheschter
1996: 7. Sinfonie Seven Gates of Jerusalem fir 5 Soli (SSATB), Schwätzstimm, 3 gmischti Cheer un Orcheschter: I Magnus Dominus et laudabilis nimis, II Si oblitus fuero tui, Jerusalem, III De profundis, IV Si oblitus fuero tui, Jerusalem, V Lauda, Jerusalem, Dominum (Psalm 147), VI Vision vum Prophet Ezechiel 37,1–10, VII Haec dicit Dominus: Ecce ego do coram vobis viam vitae, et viam mortis
1997–1998: Credo fir 5 Soli (Sopran, Mezzosopran, Alt, Tenor, Bass) Chinderchoor, gmischte Choor un Orcheschter
2002–2003: Phaedra fir Schwätzstimm, Solostimme, Choor un Orcheschter
2004–2005: 8. Sinfonie Lieder der Vergänglichkeit fir 3 Solischte (Sopran, Mezzosopran, Bariton), Choor un Orcheschter no Gediicht vu Johann Wolfgang von Goethe, Achim von Arnim, Joseph von Eichendorff, Karl Kraus, Rainer Maria Rilke un Hermann Hesse
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Krzysztof_Penderecki“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.