ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა

პოლიტიკური გაერთიანება დაფუძნდა 2001 წელს როგორც „ნაციონალური მოძრაობა საქართველოს გადასარჩენად“. 2002 წელს შეუერთდა 1999 წლიდან არსებულ გაერთიანებას „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა“ და მიიღო მისი სახელი.

2002 წელს შექმნა ბლოკი კონსერვატორებთან და რესპუბლიკელებთან ერთად. ბლოკმა 2002 წლის ადგილობრივ არჩევნებში წარმატებას მიაღწია თბილისის მასშტაბით, მიიღო რა ხმების 24% და გაიყო გამარჯვება ლეიბორისტულ პარტიასთან. ამ უკანასკნელთან პოლიტიკური შეთანხმების შედეგად მიხეილ სააკაშვილი გახდა თბილისის საკრებულოს თავმჯდომარე.

სააკაშვილის თბილისის საკრებულოში მოღვაწეობამ გაზარდა პარტიისა და ბლოკის პოპულარობა. უკვე 2003 წლის ნოემბრის არჩევნებში ბლოკი ალტერნატიული ხმის დათვლისა და ეგზიტ-პოლების შედეგებით იყო გამარჯვებული ხმათა 27%-ით. თუმცა ოფიციალური მონაცემები კარდინალურად განსხვავებული იყო. ამის გამო ბლოკი გახდა ედუარდ შევარდნაძის წინააღმდეგ გამართული საპროტესტო აქციების ერთ-ერთი ორგანოზატორი „თავისუფალ დემოკრატებთან“ (ზურაბ ჟვანია) და „ტრადიციონალისტებთან“ (აკაკი ასათიანი) ერთად.

საპროტესტო აქციები ვარდების რევოლუციით დასრულდა, რამაც კვლავ გაზარდა პარტიის ავტორიტეტი, ხოლო მისი ლიდერი მიხეილ სააკაშვილი გახდა საქართველოს პრეზიდენტი 2004 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში ხმათა 96%-ით. 2004 წლის საპარლამენტო არჩევნებში ბლოკმა „ნაციონალური მოძრაობა-დემოკრატები“ მოიპოვა საკონსტიტუციო უმრავლესობა ხმათა 66,2%-ით. იმავე წლის გაზაფხულზე ნაციონალურ მოძრაობასთან თანამშრომლობა შეწყვიტეს ადრინდელმა პარტნიორებმა: კონსერვატორებმა და რესპუბლიკელებმა. ამას ხელი არ შეუშლია ნაციონალური მოძრაობისთვის მოეგო 2005 წლის შუალედური არჩეევნები ხუთივე საარჩევნო ოლქში და მოეგო 2006 წლის ადგილობრივი არჩევნები. პარტიამ მთელი საქართველოს მასშტაბით მიიღო ხმათა დაახლოებით 60% და მოიპოვა აბსოლუტური უმრავლესობა საქართველოს ყველა მუნიციპალიტეტში.

2007 წელს პარტიას გამოეყო წევრთა ჯგუფი, მათ შორის ყოფილი თავდაცვის მინისტრი, ირაკლი ოქრუაშვილი. მათ ჩამოაყალიბეს მოძრაობა ერთიანი საქართველოსთვის. ამის მიუხედავად პარტიამ წარმატება მოიპოვა 2008 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში, როცა მისი კანდიდატი, მიხეილ სააკაშვილი, კვლავ აირჩიეს საქართველოს პრეზიდენტად ხმათა 53%-ით. იმავე წელს საპარლამენტო არჩევნებში ნაციონალურმა მოძრაობამ მიიღო ხმათა 59,18% და კვლავ მოიპოვა საკონსტიტუციო უმრავლესობა პარლამენტში.^[1]

2008 წლის შემოდგომაზე ნაციონალური მოძრაობა კვლად დატოვა წევრთა ჯგუფმა. ერთმა ნაწილმა ჩამოაყალიბა დემოკრატიული მოძრაობა - ერთიანი საქართველო ნინო ბურჯანაძის მეთაურობით. ეს უკანასკნელი არასდროს ყოფილა ნაციონალური მოძრაობის წევრი, მაგრამ 2004 წლიდან მჭიდროდ ასოცირდებოდა მასთან. ხოლო მეორე ნაწილმა ყოფილი პრემიერ მინისტრის, ზურაბ ნოღაიდელის მეთაურობით შექმნა მოძრაობა სამართლიანი საქართველოსთვის. 2009 წელს ნაციონალურ მოძრაობასთან ადრე ასოცირებულმა კიდევ ერთმა პოლიტიკურმა ლიდერმა ირაკლი ალასანიამ შექმნა პარტია ჩვენი საქართველო - თავისუფალი დემოკრატები. ნაციონალურმა მოძრაობამ გაიმარჯვა 2010 წლის თვითმართველობის არჩევნებში, სადაც ქვეყნის მასშტაბით მიიღო ხმათა 74%, ხოლო თბილისში ხმათა 52%. პარტიის კანდიდატი, გიგი უგულავა გახდა ქალაქ თბილისის პირველი პირდაპირი წესით არჩეული მერი.

2012 წლის საპარლამენტო არჩევნებში ნაციონალური მოძრაობა დამარცხდა ახალშექმნილ კოალიციასთან ქართული ოცნება, რომელსაც ბიძინა ივანიშვილი ხელმძღვანელობდა. „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ მოიპოვა 65 მანდატი 150-დან და წააგო არჩევნები ოლქების უმრავლესობაში. არჩევნებში დამარცხების შემდეგ პარტიის გენერალური მდივანი კვლავ ივანე მერაბიშვილი გახდა.

პარტია ასევე მონაწილეობდა 2013 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში, სადაც კანდიდატად წაყენებული ჰყავდა საქართველოს მეშვიდე მოწვევის პარლამენტის თავმჯდომარე - დავით ბაქრაძე. ბაქრაძე არჩევნებში გავიდა მეორე ადგილზე ხმათა 21,72%-ით. 2015 წელს პარტიის ლიდერმა სააკაშვილმა დაკარგა საქართველოს მოქალაქეობა ოდესის გუბერნატორად დანიშვნის გამო. პარტიას ახალი თავმჯდომარე არ აურჩევია. 2016 წელს კვლავ დამარცხდა საპარლამენტო არჩევნებში.^[2]

2017 წელს პარტიას გამოეყო პარლამენტის 19 დეპუტატი, რომლებმაც დააფუძნეს პარტია ევროპული საქართველო.

2018 წელს იყო კოალიცია „ძალა ერთობაშიას“ თანადამფუძნებელი, კოალიციის პრეზიდენტობის კანდიდატი იყო პარტიის წევრი გრიგოლ ვაშაძე, რომელმაც არჩევნებში მეორე ადგილი დაიკავა.

2019 წლის 24 მარტს პარტიის თავმჯდომარედ სწორედ გრიგოლ ვაშაძე აირჩიეს.

2020 წლის 15 დეკემბერს გრიგოლ ვაშაძემ განაცხადა, რომ ის პარტიას ტოვებდა. მან წასვლის მიზეზად უთანხმოება დაასახელა. ამის შემდეგ საჭირო გახდა პარტიის ახალი თავმჯდომარის არჩევა. 27 დეკემბერს პარტიის თავმჯდომარედ პარტიის პოლიტიკური საბჭოს თავმჯდომარე ნიკა მელია აირჩიეს.^[3]

2021 წლის 23 თებერვალს დილით, ნიკა მელიას დაკავების მიზნით, რომელმაც ცოტა ხნით ადრე სასამართლოს გადაწყვეტილებით 20 ივნისის საქმეზე გაკეთებული ელექტროსამაჯური მოიხსნა, რამაც პროკურატურის მხრიდან მისი დაკავების მოთხოვნა მოჰყვა, რაც სასამართლომ დააკმაყოფილა, განხორციელდა სპეციალური დანიშნულების რაზმებისა და პოლიციის შტურმი „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ ოფისზე, სადაც შეკრებილი იყვნენ ოპოზიციური პარტიების ლიდერები და მხარდამჭერები, და ნიკა მელია დააკავეს.^[4] იგი მოგვიანებით გათავისუფლდა გირაოს სანაცვლოდ (იხ. 20 ივნისის საქმე).^[5]

2021 წლის 1 ოქტომბერს, თვითთმართველობის არჩევნებამდე 1 დღით ადრე პარტიის დამფუძნებელმა და ყოფილმა თავმჯდომარე მიხელ სააკაშვილმა განაცხადა, რომ 8 წლიანი დევნილობის შემდეგ დაბრუნდა საქართველოში,^[6][7] რასაც მისი დაკავება მოჰყვა.^[8]

2021 წლის საქართველოს ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებზე პარტიამ მეორე ადგილი დაიკავა, თბილისში 27,96% მიიღო, სრულიად საქართველოს მასშტაბით კი 30,67% მიიღო (541 188 ხმა).^[9] 64 მუნიციპალიტეტიდან ერთში პარტიამ მერის არჩევნებში გამარჯვება მოახერხა. წალენჯიხის მუნიციპალიტეტის მერად არჩეული იქნა გია ხარჩილავა.^[10] პარტიის კანდიდატები მინიმალური სხვაობით დამარცხდნენ რამდენიმე მუნიციპალიტეტში გამართულ მეორე ტურში (ბათუმი, რუსთავი, ქუთაისი და სხვ.). პარტიის თავმჯდომარე ნიკა მელია ოპოზიციის ნაწილმა წარადგინა თბილისის მერობის კანდიდატად, პირველ ტურში მან 163 489 ხმა (34,01%) მიიღო.^[11] მეორე ტურში მიიღო 206 598 ხმა (44,39%) და დაიკავა მეორე ადგილი.^[12]

2022 წლის ბოლოს პარტიაში წევრთა ნაწილმა ახალი თავმჯდომარის არჩევის საკითხი დააყენეს დღის წესრიგში. ხელახლა არჩევაზე საუბარი სექტემბერში დაიწყო, როცა გავრცელდა ინფორმაცია, რომ პარტიის ოფისში აქტივისტებსა და ნიკა მელიას შორის ფიზიკური დაპირისპირება მოხდა. მანამდე, „TV პირველის“ ეთერში მელიამ ისაუბრა პარტიაში არაფორმალური მმართველობის საფრთხეებზეც და ამ კონტექსტში ახსენა ყოფილი თავდაცვის მინისტრი დავით კეზერაშვილი.^[13] თავმჯდომარის შიდა არჩევნები 2023 წლის 28–29 იანვარს ე.წ. ბლოკჩეინ-სისტემით ჩატარდა. არჩევნებში დარეგისტრირდა 49 638 ადამიანი, მათგან ხმა მისცა 41 264-მა. 52,58%-ით გამარჯვებული ლევან ხაბეიშვილი გახდა (ნიკა მელიამ 40% მიიღო).^[14] გამარჯვებულის წინასაარჩევნო კამპანია დიდწილად აგებული იყო მთავარი ოპონენტის მწვავე კრიტიკაზე, რომ, მელიამ თავისი უმოქმედობით, პარტიას საბრძოლო მუხტი დაუკარგა, მასშტაბური მიტინგები დაშალა და სააკაშვილის გათავისუფლება ვერ შეძლო.^[15]

ნაციონალური მოძრაობა მემარჯვენე-ცენტრისტული მიმართულების პარტიაა. ის აქტიურად ეწევა პატრიოტიზმის იდეოლოგიურ პროპაგანდას (პროგრამები: „პატრიოტი“, „პატრინოტი“, „ტაძარი“). პარტიას ორი ძირითადი პრიორიტეტი აქვს: ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა და მოსახლეობის სოციალური პირობების გაუმჯობესება.

საშინაო პოლიტიკის პრიორიტეტებია: სახელმწიფო ინსტიტუტების რადიკალური რეფორმები, ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა, საქართველოს შეიარაღებული ძალების რეფორმა, ეკონომიკის ლიბერალიზაცია, ქვეყნის მოდერნიზაცია. საგარეო პოლიტიკის პრიორიტეტებია: ნატოსთან ინტეგრაცია და აშშ-სთან მჭიდრო სტრატეგიული ურთიერთობები.

ნაციონალური მოძრაობის სტრუქტურულ დაყოფას არეგულირებს 2004 წელს მიღებული წესდება.

პარტიის უმაღლესი ხელმძღვანელი ორგანო ყრილობაა. იგი ორ წელიწადში ერთხელ მაინც მოიწვევა. ორგანიზაციულ მუშაობას წარმართავს გენერალური მდივანი. ჩვეულებრივ, პარტიის პოლიტიკას განსაზღვრავენ ლიდერები. თავად პარტია კი გადაწყვეტილებების აღმასრულებელია. პარტიას გააჩნია პოლიტიკური საბჭო.

პარტიული სტრუქტურის ყველაზე ქვედა რგოლი რაიონული ორგანიზაციაა. პარტიაში ძირითადი ორგანიზაციის პარალელურად არსებობს ახალგაზრდული ორგანიზაცია. პარტია არის ევროპის სახალხო პარტიის ასოცირებული წევრი და საერთაშორისო დემოკრატიული კავშირის სრული წევრი.

საპარლამენტო

არჩევნები	ხმები	%	მანდატები	+/–	სტატუსი	კოალიცია
2003	345 197	18,08	42 / 235	ახალი	ოპოზიცია	დამოუკიდებელი
2004	1 027 070	66,24	135 / 150	93	მთავრობა	ენმ–დემოკრატები
2008	1 050 237	59,18	119 / 150	16	მთავრობა	დამოუკიდებელი
2012	867 432	40,34	65 / 150	54	ოპოზიცია	დამოუკიდებელი
2016	477 053	27,11	27 / 150	38	ოპოზიცია	დამოუკიდებელი
2020	523 127	27,18	30 / 150	3	ოპოზიცია	ძალა ერთობაშია

საპრეზიდენტო

ადგილობრივი

არჩევნები	ხმები	%	მანდატები	+/–
2002			15 / 4 801	ახალი
2006		78,8	1 539 / 1 733	1524
2010	1 119 641	65,75	1 492 / 1 738	47
2014	317 395	22,42	281 / 2 088	1211
2017	256 547	17,08	183 / 2 058	98
2021	541 188	30,67	509 / 2 068	326

• გია ნოდია, ალვარო პინტო სქოლტბახი, საქართველოს პოლიტიკური ლანდშაფტი: პოლიტიკური პარტიები: მიღწევები, გამოწვევები და პერსპექტივები, თბილისი: CIPDD, 2006, ISBN 90-5972-113-6.

• ოფიციალური საიტი