Search

სომხების გენოციდის უარყოფა

სომხეთის გენოციდის უარყოფა — პირველი მსოფლიო ომის დროს 1,5 მილიონ სომეხზე მიზანმიმართულად დაგეგმილი გენოციდის უარყოფა, რომელსაც ოსმალეთის მთავრობა ახორციელებდა. თურქეთი დღესაც ანალოგიურად უარყოფს ასევე ადგილობრივ მკვიდრ ასურელთა და ბერძნების მიმართ ჩადენილ გენოციდებს იმავე პერიოდში. როგორც უარყოფის ფორმა, იგი შეიძლება შევადაროთ ისეთ ნეგატიურ ისტორიულ რევიზიებს, როგორიცაა ჰოლოკოსტის უარყოფა და ნანკინგის ხოცვა-ჟლეტა.

პროტესტი სტამბოლში, ისტიკლის გამზირზე, სომეხთა გენოციდის აღიარებასთან დაკავშირებით.

სომეხთა გენოციდი თითქმის ერთხმად არის აღიარებული, როგორც ისტორიული ფაქტი ისტორიკოსებისა და გენოციდის მკვლევარების მიერ.[1] ასევე ითვლება, რომ ეს იყო პირველი თანამედროვე გენოციდი,[2][3] რომლის აღსაწერადაც თვითონ სიტყვა გენოციდი იქნა გამოგონილი რაფაელ ლემკინის მიერ, რათა აღწერილიყო სომეხთა სისტემატიურად განადგურების მიზნით ორგანიზებული გეგმის ცალკეული მასშტაბები.[1][4]

სომხეთის გენოციდის უარყოფა ოფიციალურად არის არაკანონიერი ქმედება რიგ ქვეყნებში, როგორებიცაა: შვეიცარია, საბერძნეთი, [5][6] კვიპროსი[7] და სლოვაკეთი.[8]

ამჟამად მხოლოდ თურქეთისა და აზერბაიჯანის მთავრობები უარყოფენ სომხების გენოციდს, ხოლო პაკისტანი საერთოდ არ ცნობს სომხეთს, როგორც ქვეყანას.[9][10][11] სხვა ბევრმა ქვეყანამ, ყველაზე სადავოდ შეერთებულმა შტატებმა,[12][13][14][15] განზრახ თავიდან აირიდა ოფიციალურად მისი აღიარება თურქეთთან ურთიერთობის გამწვავების თავიდან ასაცილებლად.[1] გასულ ათწლეულში თურქეთის მთავრობამ მილიონობით დოლარი დახარჯა ვაშინგტონის ლობირებაზე, რომლის უმეტესი ნაწილი ფოკუსირებულია სომხების გენოციდის საკითხზე.[16] თურქეთის რესპუბლიკას ასევე ბრალად ედება უცხოელი საგამოძიებო ჟურნალისტების და გენოციდის მკვლევრების დაშინება.[17][18]

თურქეთის მთავრობის დამოკიდებულება

2016 წელს თურქეთის პრეზიდენტმა რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა თქვა: „ჩვენი დამოკიდებულება ამ საკითხის შესახებ თავიდანვე ნათელი იყო. ჩვენ არასდროს მივიღებთ ბრალდებას გენოციდის შესახებ“. თურქეთის მთავრობა არ უარყოფს, რომ ბევრი სომეხი დაიღუპა ოსმალეთის ჯარის მიერ, მაგრამ ამცირებს დაღუპულთა რაოდენობას და ხაზს უსვამს იმას, რომ პირველი მსოფლიო ომის დროს ორივე მხრიდან დიდი დანაკარგები იყო.[19]

მეცნიერები თურქეთის მთავრობის უარყოფის რამდენიმე მიზეზს ასახელებენ, მათ შორის ეროვნული თვითმყოფადობის შენარჩუნებასა და დანაკარგის ანაზღაურების მოთხოვნას სომხეთის მხრიდან.[20] ბოლო წლების განმავლობაში სომხური დიასპორული ჯგუფები უფრო მეტად ფოკუსირდნენ ფინანსურ ანაზღაურებაზე. სომხეთის გენოციდის რეპრესიების შემსწავლელმა ჯგუფმა გამოაქვეყნა კვლევა, რომელიც ნაწილობრივ დაფინანსდა სომხური ორგანიზაციების მიერ, რომელიც მოიცავს სხვადასხვა რეკომენდაციებს, თუ როგორ უნდა გამოიანგარიშონ დანაკარგის ანაზღაურების პაკეტი. თურქეთის მთავრობის პოზიცია მგომარეობს იმაში, რომ ანაზღაურება არ უნდა გადაიხადოს თურქეთმა 1915 წლის მოვლენებისთვის.

ლიტერატურა

  • Güçlü, Yücel. Armenians and the Allies in Cicilia, 1914–1923. University of Utah Press: Salt Lake City, 2010. ISBN 978-0-87480-956-5.
  • Güçlü, Yücel. The Holocaust and the Armenian Case in Comparative Perspective., Lanham, Boulder, New York, Toronto, Plymouth: University Press of America, 2012. ISBN 978-0-7618-5782-2.
  • McCarthy, Justin A. The Armenian Rebellion at Van. University of Utah Press: Salt Lake City, 2006. ISBN 978-0-87480-870-4.
  • McCarthy, Justin A. Death and Exile: The Ethnic Cleansing of Ottoman Muslims, 1821–1922. Darwin Press, Incorporated, 1996. ISBN 0-87850-094-4.
  • Özdemir, Hikmet. The Ottoman Army, 1914–1918: Disease and Death on the Battlefield. University of Utah Press: Salt Lake City, 2008. ISBN 978-0-87480-923-7.
  • Lewy, Guenter. The Armenian Massacres in Ottoman Turkey: A Disputed Genocide. University of Utah Press, 2005. ISBN 0-87480-849-9.
  • The Banality of Denial, by Yair Auron, Rutgers University Press, New Brunswick, 2003, ISBN 0-7658-0834-X, 338 p.
  • Investigation into the negation of a genocide, by Yves Ternon, Brackets, 1989
  • Revolution and Genocide, by Robert Melson, 1992, 386 p.
  • Encyclopedia of Genocide, ed. by Israel Charny, 1999.
  • The History and Sociology of Genocide: Analyses and Case Studies, by Kurt Jonassohn, 1990, 480 p.
  • A Little Matter of Genocide: Holocaust and Denial in the Americas, by Ward Churchill, 1997, City Lights Books, ISBN 0-87286-323-9
  • The Crime of Destruction and the Law of Genocide, by Caroline Fournet, 2007, Ashgate Publishing, 182 p., ISBN 0-7546-7001-5

რესურსები ინტერნეტში

სქოლიო

მოძიებულია „https:https://www.search.com.vn/wiki/index.php?lang=ka&q=სომხების_გენოციდის_უარყოფა&oldid=4641023“-დან
🔥 Top keywords: მთავარი გვერდიუქმე დღეები საქართველოშისპეციალური:ძიება17 მაისისუვერენიტეტიარაბინარული გენდერილუდვიგ ვან ბეთჰოვენიქვეყნების სიაკატეგორია:ქართული გვარებიახალი კალედონიასაქართველოევროკავშირის წევრი სახელმწიფოებიბიძინა ივანიშვილიარასამთავრობო ორგანიზაციადავით IV აღმაშენებელიირაკლი კობახიძედავით ქაცარავასაქართველოს დამოუკიდებლობის დღეევროკავშირიქაშვეთის ეკლესიათამარ მეფესლოვაკეთიმეორე მსოფლიო ომირეჯეფ თაიფ ერდოღანიილია ჭავჭავაძევახტანგ I გორგასალითბილისიმერაბ კოსტავა9 აპრილის ტრაგედიასაბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირიზვიად გამსახურდიაინტელექტის კოეფიციენტიქართული დამწერლობაემპათიავაჟა-ფშაველაპირველი მსოფლიო ომიერეკლე IIლიბერალიზმიიოსებ სტალინი