ಬೈಜಿಕ ಕ್ರಿಯಾಕಾರಿ

ಪಳೆಯುಳಿಕೆ ಇಂಧನವನ್ನು ಬಳಸಿ ಹೇಗೆ ಶಾಖೋತ್ಪನ್ನ ಸ್ಥಾವರಗಳು^[೫] ವಿದ್ಯುತ್‍ನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತವೆಯೋ ಹಾಗೆಯೇ, ಬೈಜಿಕ ಕ್ರಿಯಾಕಾರಿಗಳು ನಿಯಂತ್ರಿವಾಗಿ ಜರುಗುವ ಬೈಜಿಕ ವಿದಳನ ಸರಪಣಿ ಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುವ ಶಾಖ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಮತ್ತೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಿ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಅಥವಾ ವಿದ್ಯುತ್ ರೂಪಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ.

ವಿದಳನ

ವಿದಳನೀಯ ಬೀಜಕೇಂದ್ರ ಹೊಂದಿರುವ ಯುರೇನಿಯಂ-೨೩೫ ಅಥವಾ ಪ್ಲೋಟೋನಿಯಂ-೨೩೯ ಭಾರವಾದ ಧಾತುಗಳು ನ್ಯೂಟ್ರಾನ್‍ಗಳನ್ನು ಹೀರಿಕೊಂಡಾಗ, ಬೈಜಿಕ ವಿದಳನ ಕ್ರಿಯೆ^[೬] ಜರುಗುತ್ತದೆ.

ಭಾರವಾದ ಬೀಜಕೇಂದ್ರವು ೨ ಅಥವಾ ೩ ಹಗುರವಾದ ಬೀಜ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸುತ್ತದೆ (ವಿದಳನ ಉತ್ಪಾದಕಗಳು). ಇದರಿಂದ ಚಲನಶಕ್ತಿ, ಗಾಮಾ ವಿಕಿರಣಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವತಂತ್ರ ನ್ಯೂಟ್ರಾನ್‍ಗಳು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಈ ನ್ಯೂಟ್ರಾನ್‍ಗಳ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ವಿದಳನೀಯ ಪರಮಾಣುಗಳು ಹೀರಿಕೊಂಡು ಮತ್ತೆ ವಿದಳನ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಪ್ರಚೋದನೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಮತ್ತೆ ನ್ಯೂಟ್ರಾನ್‍ಗಳ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿ ಅದೇ ರೀತಿ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನೆ ಬೈಜಿಕ ಸರಪಣಿ ಕ್ರಿಯೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.

ಶಾಖ ಉತ್ಪಾದನೆ

ಕ್ರಿಯಾಕಾರಿಯ ಗರ್ಭವು ಹಲವು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಖವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ.

• ವಿದಳನಗೊಂಡ ಉತ್ಪಾದಕಗಳ ಚಲನ ಶಕ್ತಿಯು ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದ ಪರಮಾಣುಗಳ ಡಿಕ್ಕಿ ಹೊಡೆಯುವಿಕೆಯಿಂದ ಶಾಖ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
• ಬೈಜಿಕ ಕ್ರಿಯಾಕಾರಿಯು ವಿದಳನ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಂಡ ಗಾಮಾ ಕಿರಣಗಳ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಶಾಖ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ.
• ಬೈಜಿಕ ವಿದಳನದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದನೆಗೊಂಡ ವಿಕಿರಣ ಶೀಲ ಧಾತುಗಳ ಕ್ಷೀಣಿಸುವಿಕೆಯಿಂದ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಟ್ರಾನುಗಳನ್ನು ಹೀರಿಕೊಂಡ ವಸ್ತುಗಳಿಂದಲೂ ಶಾಖ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ರೀತಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾದ ಶಾಖವು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಬೈಜಿಕ ಕ್ರಿಯಾಕಾರಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣ ನಿಲ್ಲಿಸಿದಾಗಲು ಇರುತ್ತದೆ.

ತಂಪುಗೊಳಿಸುವಿಕೆ

ಬೈಜಿಕ ಕ್ರಿಯಾಕಾರಿಯು ತಂಪುಕಾರಕವನ್ನಾಗಿ ನೀರನ್ನೇ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಆದರೆ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅನಿಲ ಅಥವಾ ದ್ರವ ಲೋಹ (ದ್ರವ ಸೋಡಿಯಂ)ವನ್ನು ಅಥವಾ ಕರಗಿದ ಲವಣವನ್ನು ಕ್ರಿಯಾಕಾರಿಯ ಗರ್ಭ ಮೂಲಕ ಸಾಗಿಸಿ ಅಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಲ್ಪಡುವ ಶಾಖವನ್ನು ಹೀರಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಖವನ್ನು ಕ್ರಿಯಾಕಾರಿಯಿಂದ ಹೊರ ಸೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಹಬೆಯ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣ

ನ್ಯೂಟ್ರಾನಿನ ವೇಗವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ನಿಯಂತ್ರಣ ದಂಡಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೭] ನ್ಯೂಟ್ರಾನ್‍ನ ವೇಗ ಕಡಿಮೆಯಾದಾಗ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿ ಕ್ರಿಯಾಕಾರಿಯ ವೇಗವೂ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಯಂತ್ರಣ ದಂಡವನ್ನು ಕ್ಯಾಡ್ಮಿಯಮ್ ಅಥವಾ ಬೋರಾನ್‍ನಿಂದ ರಚಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ.

ಪರಮಾಣು ಸ್ಥಾವರಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವರು ವಿಕಿರಣದ ನೇರ ಹೊಡೆತಕ್ಕೆ ಈಡಾಗುತ್ತಾರೆ. ಇಂಥವರು ರಕ್ತಕ್ಯಾನ್ಸರಿನಿಂದ (ಲ್ಯೂಕೀಮಿಯ) ನರಳುವುದು ವಿರಳವಲ್ಲ.

• The Database on Nuclear Power Reactors – IAEA
• Uranium Conference adds discussion of Japan accident
• A Debate: Is Nuclear Power The Solution to Global Warming?
• Union of Concerned Scientists, Concerns re: US nuclear reactor program
• Freeview Video 'Nuclear Power Plants — What's the Problem' A Royal Institution Lecture by John Collier by the Vega Science Trust.
• Nuclear Energy Institute — How it Works: Electric Power Generation
• Annotated bibliography of nuclear reactor technology from the Alsos Digital Library
  • (in Japanese) ソヴィエト連邦における宇宙用原子炉の開発とその実用