1884
1884 (MDCCCLXXXIV) waor e sjrikkeljaor wat begós op dinsdag op de Gregoriaanse kalender.
Gebäörtenisse
- 4 jannewarie - In 't Verenigd Keuninkriek wirt door radicaal liberale en reformistische socialiste de Fabian Society opgerich. De bedoeling hiejvan is óm te kómme tot ein geleijde economie. De oprichtersj wille de productiemiddele nationalisere.
- 13 mieërt - Begin van 't Belègk van Khartoum.
- 23 mieërt - De Nederlandse regering weigert keuninklikke goodkäöring aan de Sociaal-Democratische Bóndj.
- 1 mei - D'r brik in de VS ein sjtaking oet die oetentelik 't begin van de 8-oerige wirkdaag zal beteikene. Deze daag zal de gesjiedenis ingaon es de Daag van de Arbeid en is in väöl lenj eine erkènde feësdaag. Oetzunjeringe zint Canada, Nederlandj, Zuud-Afrika en ouch de Verenigde Sjtate.
- 29 mei - De Nationale Maatsjappie van Buurtsjpaorwaege wirt opgerich.
- 16 juni - Jules Malou wirt premier van Belsj.
- 29 juli - Keuningin Emma wirt beneump tot regentes veur prinses Wilhelmina in geval keuning Willem III zouw kómme te euverlieje.
- 2 augustus - Ham Nghi wirt keizer van Vietnam.
- 18 oktober - Hertog Willem van Brunswiek sjturf kènjerloos. 't Pruusjes weigert Ernst-August es troanopvolger te erkènne, en pes 1913 wirt Brunswiek geregeerd door ein Pruusje regent.
- 26 oktober - August Beernaert wirt premier van Belsj.
- november - Grover Cleveland versjleit James G. Blaine in de presidentsverkezinge in de VS.
- 15 november - Begin van de Conferentie van Berlien. Hiej wirt Afrika wiejer verdeild ónger de koloniale mogendheje. Duutsjlandj treujt nao veure es koloniale mogendheid. Duutsj Zuudwes-Afrika, Togolandj, Kameroen en de Bismarckarchipel waere Duutsje kolonië of protectorate.
- 18 november - Mèt Britse sjteun verovert China opnuuj Oas-Turkesjtan (Xinjiang) en annexeert dit gebeed. Zoa waet Groat-Brittannië 't gevaor veur groatere Russische expansie in te damme.
- zónger datum
- De sjtichting van 't Zuderzeëcomité, dat zich inzèt veur de inpoldering van de Zuderzeë en de Waddezeë.
- In Frederiksoord wirt de eësjte tuinbouwsjoal van Nederlandj opgerich.
- In Belsj richte de conservatieve de Kathelieke Partiej op ónger de benaming: "Fédération des Cercles catholiques et des Associations conservatrices".
- In 't Èngelandj teistert ein epidemie van boektyfus 't landj.
- Eindj van de Salpeteraorlog in Zuud-Amerika. Bolivia sjteit de provincie Cobieja aaf aan Chili, en verlus zien verbènjing mèt de zeë.
- Transvaal herkriet zien ónaafhankelikheid.
- De Russe verovere 't gebeed róndj Merv.
- Pro-Japanse hervörmers plege eine sjtaatsgreep in Korea, dae mèt Chinese hulp wirt neergesjlage.
- Lucius Copeland presenteert eine door 'n sjtoummachine aangedreve velocipede (zuug foto).
Gebore
- 13 jannewarie - Joseph Rock, Amerikaans-Oasteriekse antropoloog, botanicus, filmer, fotograaf, linguïst, óntdèkkingsreiziger en auteur (gesjtórve 1962)
- 16 jannewarie - Frederick Yates, Britse sjaker (gesjtórve 1932)
- 21 jannewarie - Teunis van der Linden, Nederlandse sjeikundige (gesjtórve 1965)
- 22 jannewarie - Jan Feitsma, Nederlandse procureur-generaal in Amsterdam (gesjtórve 1945)
- 31 jannewarie - Theodor Heuss, Duutsje bóndjspresident (gesjtórve 1963)
- 31 jannewarie - Gerrit van Poelje, Nederlandse ambtenaer en besjtuurskundige (gesjtórve 1976)
- 1 fibberwarie - Jevgeni Zamjatin, Russische sjriever (gesjtórve 1937)
- 4 fibberwarie - Tjeerd Bottema, Nederlandse kunstenaer (gesjtórve 1978)
- 9 fibberwarie - Carel Gerretson, Nederlandse historicus en politicus, ouch bekènd es de dichter Geerten Gossaert (gesjtórve 1958)
- 12 fibberwarie - Marie Vassilieff, Russische sjilder (gesjtórve 1957)
- 14 fibberwarie - Alfred Ost, Belzje sjilder (gesjtórve 1945)
- 8 mieërt - Jo Goetzee, Nederlandse atleet (gesjtórve 1935)
- 14 mieërt - Albert van Giffen, Nederlandse archeoloog (gesjtórve 1973)
- 15 mieërt - Ángelos Sikeliános, Griekse dichter (gesjtórve 1951)
- 24 mieërt - Peter Debye, Nederlands-Amerikaanse sjeikundige (gesjtórve 1966)
- 24 mieërt - Eugène Tisserant, Franse kardinaal (gesjtórve 1972)
- 2 april - Gösta Adrian-Nilsson, Zjweedse sjilder (gesjtórve 1965)
- 4 april - Isoroku Yamamoto, Japanse admiraal (gesjtórve 1943)
- 12 april - Otto Fritz Meyerhof, Duutsje medicus, biochemicus en Nobelprieswinnaer (gesjtórve 1951)
- 20 april - Otto van Rees, Nederlandse sjilder (gesjtórve 1957)
- 21 april - Kees van Nieuwenhuizen, Nederlandse voetballer (gesjtórve 1981)
- 8 mei - Santiago Casares Quiroga, Sjpaanse politicus (gesjtórve 1950)
- 8 mei - Harry S. Truman, 33ste president van de Verenigde Sjtate (gesjtórve 1972)
- 19 mei - Arthur Meulemans, Belzje componis, dirigent en meziekpedagoog (gesjtórve 1966)
- 21 mei - Johan van de Kieft, Nederlandse politicus (gesjtórve 1970)
- 27 mei - Max Brod, Oasterieks-Tsjechisch-Israëlische sjriever (gesjtórve 1968)
- 28 mei - Edvard Beneš, Tsjechische president (gesjtórve 1948)
- 5 juni - Ralph Benatzky, Oasteriekse componis (gesjtórve 1957)
- 5 juni - Ivy Compton-Burnett, Èngelsje sjriefster (gesjtórve 1969)
- 13 juni - Jean Brusselmans, Belzje sjilder (gesjtórve 1953
- 13 juni - Burrill Bernard Crohn, Amerikaanse gastro-enteroloog (gesjtórve 1983)
- 13 juni - Anton Drexler, Duutsje Nazi-politicus (gesjtórve 1942)
- 18 juni - Édouard Daladier, Franse politicus (gesjtórve 1970)
- 20 juni - Johannes Heinrich Schultz, Duutsje neuroloog (gesjtórve 1970)
- 2 juli - Alfons Maria Jakob, Duutsje neuroloog (gesjtórve 1931)
- 6 juli - Willem Marinus Dudok, Nederlandse architec (gesjtórve 1974)
- 7 juli - Lion Feuchtwanger, Duutsje sjriever (gesjtórve 1958)
- 12 juli - Amedeo Modigliani, Italiaanse sjilder en beeldhawwer (gesjtórve 1920)
- 15 juli - Manopakorn Nithithada, Thaise politicus (gesjtórve 1948)
- 19 juli - Karel Eduard, hertog van Sakse-Coburg en Gotha (gesjtórve 1954)
- 23 juli - Emil Jannings, Amerikaanse acteur (gesjtórve 1950)
- 26 juli - Guillaume Lemmens, bisjhop van Remunj (gesjtórve 1960)
- 29 juli - Boris Asafjev, Russische componis (gesjtórve 1949)
- 3 augustus - Josias Braun-Blanquet, Zjwitserse botanicus (gesjtórve 1980)
- 4 augustus - Jacques Hoogveld, Nederlandse atleet (gesjtórve 1948)
- 7 augustus - Billie Burke, Amerikaanse actrice (gesjtórve 1970)
- 9 augustus - Mary Beekman, Nederlandse actrice (gesjtórve 1957)
- 13 augustus - Guus Lutjens, Nederlandse voetballer (gesjtórve 1974)
- 16 augustus - Hugo Gernsback, Amerikaanse sjriever (gesjtórve 1967)
- 20 augustus - Rudolf Bultmann, Duutsje theoloog (gesjtórve 1976)
- 4 september - Henri Cornet, Franse fitserenner (gesjtórve 1941)
- 6 september - Julien Lahaut, Belzje politicus (gesjtórve 1950)
- 9 september - Arthur Lieutenant, Duutsje politicus (gesjtórve 1968)
- 11 september - Harvey Fletcher, Amerikaanse natuurkundige (gesjtórve 1981)
- 16 september - Staf de Clercq, Belzje politicus (gesjtórve 1942)
- 24 september - Gustave Garrigou, Franse fitserenner (gesjtórve 1963)
- 24 september - Johan August van Thiel, procureur-generaal van Amsterdam (gesjtórve 1972)
- 30 september - Adeodato Giovanni Piazza, patriarch van Venetië (gesjtórve 1957)
- 5 oktober - Hendrik Willem Tilanus, Nederlandse politicus (gesjtórve 1966)
- 10 oktober - Ferdinand Bordewijk, Nederlandse sjriever (gesjtórve 1965)
- 11 oktober - Eleanor Roosevelt, Amerikaanse meinsjerechte-activiste, evrouw van Franklin Delano Roosevelt (gesjtórve 1962)
- 8 november - Hermann Rorschach, Zjwitserse psycholoog (gesjtórve 1922)
- 10 november - Zofia Nałkowska, Poolse sjriefster (gesjtórve 1954)
- 10 november - Jan van Nijlen, Belzje dichter (gesjtórve 1965)
- 24 november - Michel de Klerk, Nederlandse architec (gesjtórve 1923)
- 1 december - Karl Schmidt-Rottluff, Duutsje expressionistische sjilder (gesjtórve 1976)
- 2 december - Ruth Draper, Amerikaanse actrice (gesjtórve 1956)
- 6 december - Petru Groza, Roemeense politicus (gesjtórve 1958)
- 11 december - Piet Ooms, Nederlandse zjwömmer en waterpoloër (gesjtórve 1961)
- 14 december - Cornelis Kruyswijk, Nederlandse architec (gesjtórve 1935)
- 18 december - Nicolaas Tsjarnetskyj, Oekraïense redemptoris en martelaer (gesjtórve 1959)
- 20 december - Max Blokzijl, Nederlandse zanger en journalist (gesjtórve 1946)
- 24 december - Antoine, Franse kapper van beroemdheje (gesjtórve 1976)
- 30 december - Hideki Tojo, Japanse bevelhöbber en politicus (gesjtórve 1948)
- Gebaore 1n 1884
Peter Debije, Mesjtreechse sjeikundige
Harry S. Truman, president van de VS
Eleanor Rooseveldt, presidentsvrouw en miensjerechte-activiste
Gesjtórve
gesjtórve in 1884
- 1 jannewarie - Franz Senn (52), Oasteriekse pesjtoar en bergbeklömmer
- 6 jannewarie - Gregor Mendel (61), gróndjlègker van de genetica
- 24 jannewarie - Karel Adrianus Meeussen (68), Nederlandse politicus
- 24 fibberwarie - Georg Büchmann (62), Duutsje taalkundige
- 27 fibberwarie - Marie de Jésus Deluil-Martiny (42), Belsj/Franse ordesjtichtster en zalige
- Cetshwayo kaMpande, keuning van de Zoeloes
- 28 mieërt - Leopold (30), zoon van keuningin Victoria
- 4 april - Marie Bashkirtseff (25), artieste
- 8 mei - Mithat Pasja (62), Ottomaanse politicus
- 12 mei - Bedřich Smetana (60), Tsjechische componis
- 21 juni - Alexander (32), (kroan)prins der Nederlande
- 1 juli - Allan Pinkerton (64), Amerikaanse detective
- 10 juli - Karl Richard Lepsius (73), Duutsje Egyptoloog
- 10 juli - Paul Morphy (47), Amerikaanse sjaker
- 31 juli - Kien Phuc (15), keizer van Vietnam (1883-1884)
- 3 augustus - Paul Abadie (72), Franse architec
- 11 augustus - Cornelis Philippus Hofstede de Groot (54), Nederlandse theoloog
- 16 oktober - Benjamin Alvord (71), Amerikaanse wiskundige
- 18 oktober - Willem (78), zittend hertog van Brunswiek
- 11 november - Alfred Brehm (55), Duutsje zoöloog, ornitholoog en publicis
- 25 november - Adolph Wilhelm Hermann Kolbe (66), chemicus
Meziek
- Giacomo Puccini sjrief ziene eësjte opera, Le Villi
- Róndj deze tied kriet de gitaar zoaes geboewd door Antonio de Torres ziene hujige 'klassieke' vörm.
Literatuur
- Joris-Karl Huysmans sjrief A rebours
- Edwin Abbott Abbott sjrief Flatland
- Mark Twain sjrief Adventures of Huckleberry Finn (De Lotgevalle van Huckleberry Finn)
- Louis Couperus sjrief de gedichtebunjel Een lent van vaerzen
Beeldende Kuns
- Georges Seurat voltoajt 't sjilderie La baignade à Asnières.
't blaw kèndj (1884) Mary Cassatt, Museum Langmatt, Zjwitserlandj
Madame Pierre Gautreau (1884) John Singer Sargent, Metropolitan Museum
Boewkuns
- 6 december - 't Washington Monumènt kump gereid
- 't Vriejheidsbeeld wirt geboewd
- Begin van de boew van 't Rieksdaaggeboew in Berlien
- 't Dakota geboew in New York wirt geboewd
Paerdetramremise, Amsterdam Abraham Salm
Washington Monumènt (1884) Robert Mills
🔥 Top keywords: BeegVeurblaadWikipedia:GebroekersportaolIn 't nuujsTwiede WereldoorlogWikipedia:WilkómSpeciaal:Lètste verangeringeWikipediaWikipedia:Algemein aafwiezing aansjpraokelikheidInsekteChristophe DeborsuISO 3166-1Saoedi-ArabiëSpeciaal:ZeukeIngelsDaslookNederlandAlles palettiPakistanN-VAMestreechsEslandWikipedia:De kaffeeItaliëAustraliëSjabloon:Cite webWikipedia:Wie sjrief ich LimburgsAlfabetCoronacrisis in NederlandjIndiaIndonesiëWikipedia:SjterartikelIP-adresServiëTechnologieVereinegde Staote vaan AmerikaMars (planeet)Categorie:AllesNettiquette