15 november

15 november is 'nen daag op de Gregoriaanse en Juliaanse kalender. 't Is d'n 319en daag vaan e gewoen jaor en d'n 320e vaan e sjrikkeljaor. Heinao volge nog 46 daog. 't Is de nationaole fiesdaag in de Palestijnse Otoriteit en de Turkse Rippubliek Noord-Cyprus.

Gebäörtenisse

565 - Justinus II volg ziene noonk Justinianus I op es keizer vaan 't Byzantijns Riek.
655 - Slaag bij de Winwaed: Oswiu vaan Northumbrië versleit Penda vaan Mercië.
1315 - 't Zwitsers Eidgenoetsjap versleit hertog Leopold I vaan Oosteriek in de slaag bij Morgarten.
1533 - Francisco Pizarro kump aon in Cuzco, de hoofstad vaan 't Incariek.
1715 - De Repebliek en Aosteriek sjlute in Antwerpe 't Barrièreverdraag, wodoor de Repebliek 't rech krit soldaote te legere in ach sjtaej in de Zudelikke Nederlande.
1854 - Krimaorlog: Sjlaag biej Inkeman.
1884 - Begin van de Conferentie van Berlien.
1889 - Nao de aofzètting vaan Peter II vaan Brazilië reup maarsjalk Deodoro da Fonseca de rippubliek oet.
1920 - De Volkerboond kump veur 't iers bijein in Genève.
1920 - De Vrij Stad Danzig weurt ingestèld.
1933 - In Thailand zien veur 't iers verkezinge.
1939 - D'n Amerikaanse president Franklin Delano Roosevelt lègk d'n ierste stein veur 't Jefferson Memorial.
1942 - De KLM DC-3 G-AGBB (veurhaer PH-ALI, Ibis) op de BOAC liendeens Bristol-Lissabon, mèt passagiers en KLM bemanning, wirt aangevalle door Luftwaffejagers. Gehavend mèr zónger perseuënlik lètsel weite zie esnog in Èngelandj te lanje (Aanvalle op de BOAC-vleegtuge). Anger aanvalle op 't zelfde toesjtèl en biej diezelfde liendeens: 19 april 1943 en 1 juni 1943 (fataal).
1942 - De Slaag bij Guadalcanal indeg mèt 'n beslissende Geallieerde euverwinning.
1943 - Heinrich Himmler beveult tot de zigeunders 'tzelfde mote weure behandeld wie de joede en zoedoende ouch in concentratiekaampe mote weure gestoke.
1946 - Nederlandj en de Republiek Indonesië sjlete 't akkaord van Linggadjati.
1949 - Nathuram Godse en Narayan Apte weure geëxecuteerd veur de maord op Mahatma Gandhi.
1955 - 't Ierste stök vaan de metro vaan Sint-Petersbörg geit ope.
1966 - 't Bemaand ruimtesjeep Gemini 12 kiert veileg trök op Eerd.
1968 - Vietnamoorlog: 't Amerikaans leger begint aon Operatie Commando Hunt, 'n serie bombardeminte um de Ho Chin Minroute aof te slete.
1969 - In Washington D.C. loupe hoonderddoezende lui 'ne protesmarsj tege de Vietnamoorlog.
1971 - Officieel ingebruuksjtèlling van de Haringvlietdam. Dees sjlut al saer 1970 't Haringvliet aaf.
1971 - Intel bringk de ierste commercieel microprocessor op de merret, d'n Intel 4004.
1976 - Pieter Menten verdwient sjpaorloos.
1978 - 'nen DC-8 stort neer bij Colombo, de hoofstad vaan Sri Lanka. 183 lui koume um.
1980 - Voyager 1 bereik de planeet Saturnus en sjtuurt sjpectaculair foto's van Saturnus, zien ring en zien maone truk nao de aerd.
1982 - In 't oetverkochde sjportpelies Ahoy' in Rotterdam verdedigt bókser Rudi Koopmans mèt succes ziene Europese titel in 't haufzjwaorgewich taenge landjgenoot Alex Blanchard, dae verlus op technische knock-out.
1983 - Rauf Denktaş reup in 't Turks gedeilte van Cyprus ein ónaafhankelik sjtötje oet. Allein Turkije erkènt zien regering.
1987 - Arbeiers in de Roemeense plaots Brașov koume in opstand tegen 't bewind vaan Nicolae Ceaușescu.
1988 - 't Sovjetrussisch ruimtesjeep Boeran, gebaseerd op de spaceshuttle meh oonbemaand, maak zien insegste vlöch.
1988 - De Palestijnse Nationaole Raod reup 'nen oonaofhenkeleke staot Palestina oet.
1988 - Max Havelaar, 't ierste fairtrade-merk op de wereld, weurt in Nederland geïntroduceerd.
1990 - De Volksrippubliek Bulgarije woort officieel vervaange door e democratisch systeem.
2002 - Hu Jintao weurt de nuie secretair-generaol vaan de Chinese Communistische Partij.
2005 - Israël en de Palestijnse Autoriteit bereike 'n akkaoërd uvver 't äöpene van de grens tusje d'r Gazasjtroeëk en Egypte vör goedere- en personeverkieër.
2006 - De Qatarese nuitszender Al Jazeera begint mèt oetzendinge in 't Ingels.
2007 - Gouverneur Steve Stevaert vaan Belsj Limburg pleit deveur um vaan de Nederlandse en Belzje provincies ein economische regio te make. Gouverneur Leon Frissen vaan Nederlands Limburg steunt 't pleidooi.
2012 - Xi Jinping weurt beneump tot secretair-generaol vaan de Chinese Communistische Partij.

Gebore

459 - B'utz Aj Sak Chiik, Mayakeuning vaan Palenque (gestorve 501)
1316 - Jan I vaan Fraankriek (gestorve 1316)
1397 - Paus Nicolaas V (gestorve 1455)
1498 - Eleonora vaan Oosteriek (gestorve 1558)
1511 - Janus Secundus, Hollandsen diechter (gestorve 1536)
1607 - Madeleine de Scudéry, Franse diechteres (gestorve 1701)
1688 - Louis Bertrand Castel, Franse wiskundege en natuurwetensjapper (gestorve 1757)
1708 - William Pitt sr., Britse politicus (gestorve 1778)
1738 - William Herschel, Duutsje-Britse astronoom, componis, organis en meziekleëraar (óntdèkker van Uranus; gesjtórve 1822)
1776 - José Joaquín Fernández de Lizardi, Mexicaanse sjriever (gestorve 1827)
1859 - Christopher Hornsrud, Noorse politicus (gesjtórve 1960)
1862 - Gerhart Hauptmann, Duutsje sjriever, Nobelpries in de literatuur 1912 (gesjtórve 1946)
1874 - August Krogh, Deense zoözbioloog, Nobelpries in de geneeskunde 1920 (gestorve 1949)
1875 - Johannes Petrus Huibers, Nederlandse R.K. geistelikke; bisjop van Haarlem (gesjtórve 1969)
1887 - Georgia O'Keeffe, Amerikaanse sjilderes (gesjtórve 1986)
1887 - Marianne Moore, Amerikaanse diechteres (gestorve 1972)
1888 - Harald Sverdrup, Noorse weitesjapper (gesjtórve 1957)
1891 - Erwin Rommel, Duutsje veldmaarsjalk (gesjtórve 1944)
1905 - Mantovani, Italiaans-Britse componis vaan leechte meziek (gestorve 1980)
1907 - Graaf Claus von Stauffenberg, Duitse kolonel dae 'ne mislukte aanslaag plieëgdje op Adolf Hitler (euverleje 1944)
1916 - Nita Barrow, Barbadiaanse politica (gestorve 1995)
1925 - Jurriaan Andriessen, Nederlandse componis (gesjtorve 1996)
1930 - Frans Vasen, Nederlandse acteur (gesjtorve 1995)
1931 - Jan Terlouw, Nederlandse politicus (D66) en kènjerbeuksjriever
1932 - Petula Clark, Britse zangeres
1934 - Peter Dickinson, Britse componis en musicoloog
1936 - Wolf Biermann, Oos-Duitse daan wel Duitse zenger-sjriever
1942 - Daniel Barenboim, Argentijns-Israëlischen dirizjènt en pianis
1945 - Anni-Frid Lyngstad, Zweedse popzengeres (ABBA)
1954 - Aleksander Kwaśniewski, Poolse president
1967 - François Ozon, Franse cineas
1968 - Ol' Dirty Bastard, Amerikaanse rapper en producent (gestorve 2004)
1974 - Ingrida Šimonytė, polletieka, premier vaan Litouwe
1983 - John Heitinga, Nederlandse voetballer

Gesjtorve

165 v.Chr. - Mattathias, juudsen opstandeling
621 - Malo, Bretónse bisjop en heilege
655 - Æthelhere vaan East Anglia
655 - Penda vaan Mercië
1194 - Margaretha I vaan Vlaondere (ca. 49)
1280 - Albertus Magnus (ca. 87), Duitsen heilege en theoloog
1379 - Otto V vaan Beiere (37 of 39)
1630 - Johannes Kepler (58), Duutsje wiskundige
1670 - Johannes Amos Comenius (78), Boheemsen theoloog
1691 - Aelbert Cuypp (71), Nederlandse sjèlder
1706 - Tsangyang Gyatso (23), Tibetaanse religieuze leismaan, zèsde Dalai Lama
1787 - Christoph Willibald von Gluck (73), Duutsje componis
1794 - John Witherspoon (71), Brits-Amerikaansen theoloog en politicus
1819 - Daniel Rutherford (70), Britse natuurkundege en sjeikundege
1832 - Jean-Baptiste Say (65), Franse econoom
1853 - Maria II vaan Portugal (34)
1863 - Frederik VII van Denemarke (55)
1908 - Keizerin-wedevrouw Cixi (72)
1910 - Wilhelm Raabe (79), Duitsen oteur
1916 - Henryk Sienkiewicz (70), Poolse sjriever en journalis, Nobelpries in de literatuur 1905
1919 - Alfred Werner (52), Zwitserse sjeikundege, Nobelpries in de Sjemie 1913
1932 - Dirk Witte (47), Nederlandse leedjessjriever en zenger
1934 - Anton Dreesmann (80), Nederlandjse óngernummer
1945 - Frank Chapman (81), Amerikaansen ornitholoog
1959 - Charles Thomson Rees Wilson (90), Britse meteoroloog, Nobelpries in de Natuurkunde 1927
1961 - Johanna Westerdijk (78), Nederlandse biologe
1965 - Angelica Balabanoff (87), Oekraïense socialistisch feministe
1976 - Cor Deneer (59), Nederlands-Limburgse sjriever-dichter
1976 - Jean Gabin (72), Franse danser, filmacteur en aorlogsheld
1978 - Margaret Mead (76), Amerikaanse antropologe
2015 - Rob van Reijn (86), Nederlandse pantomimesjpaeler