1945

1942 - 1943 - 1944 - 1945 - 1946 - 1947 - 1948

1945 (MCMXLV) waor e gewoen jaor wat begós mit maondig op de Gregoriaanse kalender.

Gebäörtenisse

januari
februari
  • 4: Winston Chruchill, Franklin Delano Roosevelt en Josef Stalin beginne de Conferens vaan Jalta, die tot 11 februari zal dore.
  • 13: De RAF bombardeert Dresden.
  • 19: De Slaag bij Iwo Jima tösse Japan en de VS begint. Ze zal gewonne weure door de VS, mèt 20.000 doeje aon Japanse kant.
  • 23: Manila weurt door de Amerikane bevrijd.
  • 23: Poznań weurt door de Sovjetrusse en Pole bevrijd.
miert
  • 2: De Natter, de ierste bemaande rakèt, weurt door de Duitsers in Stetten am kalten Markt gelanceerd. De lancering mislök en de piloet kump um.
  • 3: Finland verklaort de Asmachte d'n oorlog.
  • 6: In Roemenië weurt 'n communistische regering ingestèld.
  • 7: De Amerikane vereuevrde de brögk euver de Rien bij Remagen. Heidoor ligk 't Duits achterland ope en kin 't indoffensief beginne.
  • 8: In Joegoslavië weurt 'n communistische regering ingestèld oonder Josip Broz Tito.
  • 9/10: De Amerikane bombardere Tokio. 100.000 börgers koume heibij um.
  • 18: Zwoer Amerikaans bombardemint op Berlien.
  • 19: Adolf Hitler beveelt tot alle industriewerke in Duitsland verneteg mote weure.
  • 21: Mandalay (Birma) weurt door de Britte bevrijd.
  • 22: De Arabische Liga weurt in Cairo gevörmd.
  • 30: Russische tróppe neme Wene in.
aprèl
  • 1: Mèt lochlandinge op Okinawa begint de Slaag um Okinawa.
  • 4: De Amerikane bevrije vernetegingskamp Ohrdruf.
  • 7: 't Japans slaagsjeep Yamato, op weeg veur 'n kamikazeactie, weurt 200 km vaan slaagveld Okinawa tot zinke gebrach.
  • 10: De Amerikane bevrije concentratiekamp Buchenwald.
  • 12: Nao de plotsen doed vaan Roosevelt volg Harry S. Truman häöm es woernummende president op.
  • 14: Slaag um Greuninge.
  • 15: Kamp Bergen-Belsen weurt bevrijd.
  • 25: Amerikaanse en Sovjetrussische tróppe treffe ziech aon de Elbe. 't Gebeed oonder nazi-bevel weurt zoe in twie stökker gesplete.
  • 28: D'n Italiaansen dictator Benito Mussolini en zien maitres Clara Petacci weure gefusilleerd.
  • 29: Bove bezat Nederland weurt Operatie Manna begós: oet vleegmesjiene weurt ete nao onder gedrop um de bevolking oet d'n hoonger te helpe.
  • 30: Hitler en zien nui vrouw Eva Braun plege suïcied. Joseph Goebbels en Karl Dönitz volge häöm op es kanseleer resp. president.
mei
  • 1: Ouch Joseph Goebbels pleeg suïcied mèt zien vrouw.
  • 2: Berlien valt in hen vaan de Sovjettróppe.
  • 3: D'n Duitse rakètgelierde Wernher von Braun gief ziech mèt 120 vaan zien employees euver. Heer zal in deens trejje vaan de Amerikane.
  • 5: In Wageningen, in Hotel De Wereld, teikene de Duitse bevelhöbbers in Nederland de capitulatie. Ouch Noord-Nederland is heimèt bevrijd.
  • 7: Anton Mussert weurt gefusilleerd.
  • 8: De Duitser geve ziech mèt de haandteikening vaan Alfred Jodl d'n daag deveur oonveurweerdelik euver. Dit is V-Day, 't ind vaan d'n Twiede Wereldoorlog in Europa.
  • 9: Versjèllende losse Duitse legers in Europa geve ziech ouch officieel euver.
  • 20: Tessel weurt bevrijd. Hei had ziech e garnizón Duitsere nog stoonde gehawwe.
  • 23: Karl Dönitz en zien regering weure door de Britse bezèttingsmach gearresteerd.
juni
  • 5: De geallieerde militair bezèttingsmach in Duitsland weurt officieel geïnstalleerd.
  • 21: De Slaag bij Okinawa weurt gewonne door de Amerikane.
  • 24: 't Nederlands kabinet-Schermerhorn-Drees trejt aon.
  • 26: 't Sjarter vaan de Vereinegde Naties weurt oonderteikend.
juli
  • 1: Bezat Duitsland weurt door de geallieerde in bezèttingszaones verdeild.
  • 6: Inoch vaan keuningin Wilhelmina in D'n Haog.
  • 15: Keuning Leopold III wèlt e referendum laote hawwe euver of 'r moot aoftrejje.
  • 16: In de weuste vaan New Mexico weurt de ierste atoompreuf gehawwe.
  • 17: Conferens vaan Potsdam, tösse de geallieerde bezèttingsmachte.
  • 26: Churchill zien conservatief partij verluis oonverwach de verkezinge vaan de arbeierspartij oonder Clement Attlee.
  • 26: de Conferens vaan Potsdam eis Japan zien oonveurweerdelike euvergaaf.
  • 31: Pierre Laval, aajd-leismaan vaan 't Vichy-Fraankriek, gief ziech euver in Oosteriek.
augustus
  • 6: Atoombom op Hiroshima.
  • 8: De Sovjet-Unie verklaort Japan d'n oorlog.
  • 9: Atoombom op Nagasaki.
  • 15: Keizer Hirohito verklaort de capitualtie vaan Japan op de radio.
  • 15: Korea weurt oonaofhenkelik es gevolg vaan de capitulatie vaan Japan.
  • 17: Soekarno en Mohammed Hatta rope de Republiek Indonesië oet.
  • 19: In Vietnam koume de communiste aon de mach.
september
  • 2: Japan teikent de euvergaaf aon boord vaan 'n Amerikaans slaagsjeep. Ind vaan d'n Twiede Wereldoorlog.
  • 8: Korea weurt in 't zuie door de Amerikane, in 't noorde door de Sovjetrusse bezat. Begin vaan de verdeiling vaan Korea.
  • 12: De Japanse tróppe in Singapore geve ziech euver.
  • 20: Mahatma Gandhi en Jawaharlal Nehru eise tot de Britte ziech oet India tröktrèkke.
oktober
  • 15: Pierre Laval weurt gefussilleerd.
  • 24: De Vereinegde Naties weure opgeriech.
november
  • 13: Generaol Charles de Gaulle weurt tot hoof vaan de veurluipege Franse regering gekoze.
  • 20: De Processe vaan Neureberg beginne.
  • 29: De Socialistische Federaol Republiek Joegoslavië weurt oetgerope. Maarsjalk Tito weurt president.
december
  • 3: In Athene demonstere communiste - begin vaan d'n aonloup nao de Griekse Börgeroorlog.

Nobelprieze

  • Natuurkunde: Wolfgang Pauli "um de oontdèkking vaan 't oetsletingsbeginsel, ouch Paulibeginsel geneump."
  • Sjemie: Artturi Ilmari Virtanen "um zien oonderzeuk en oetvindinge umtrint de landbouw- en veujingssjemie, in 't bezunder zien conservatiemethode vaan biestevoor."
  • Geneeskunde: Alexander Fleming, Ernst Boris Chain en Howard Walter Florey "um hun oontdèkking vaan penecilline en häör genezend effek in diverse infectiekrenkdes."
  • Literatuur: Gabriela Mistral "veur häör lyrische poëzie, geïnspireerd door krachtege emoties, die häör tot e symbool vaan de idealistische aspiraties vaan de ganse Latiens-Amerikaanse wereld höbbe gemaak."
  • Vrei: Cordell Hull "[um] zie gevech binnelands tegen isolationisme, zien inspanninge um e vreidesblok vaan staote op 't Amerikaans continent te make en zie werk veur de Vereinegde Naties."

Maan vaan 't Jaor

Harry S. Truman

Gebore

Gesjtorve

Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https:https://www.search.com.vn/wiki/index.php?lang=li&q=1945&oldid=439722"