Rai

A Rai (réiza 'na öta cómme RAI), conosciûa in italiàn con o nómme Radiotelevisione Italiana, ch'o vêu dì Radio-televixón Italiann-a, a l'è a socjêtæ pùbrica italiànn-a concesionâia do serviçio pùbrico televixîvo e radiofònico.

Rai − Radiotelevisione italiana
Lögo
Lögo
A séde da Rai a Romma
StâtoItàlia Itàlia
Fórma de socjêtæSocjêtæ pe-e açioîn
Fondaçión27 agósto do 1924 a Torìn
Creâ daGoverno italiàn
Sêde prinçipâRomma, quartê de Saxa Rubra
ControlæRai Pubblicità, Rai Cinema, Rai Way, Rai Com e âtre
Setômediàtico
Prodûtiemiténti televixìve e radiofòniche, editorîa
Faturòu2,655 miliardi de [1][2] (2019)
Ùtile nétto20,3 milioni di [2][3] (2019)
Dipendénti12 901[2] (2019)
Scîto webwww.rai.it/

Stòia

Da-e primme sperimentaçioîn a-a fìn da goæra

E primme prêuve de trasmisción radiofònica in Italia nàscen into 1923 a Turìn, con l'Unión Radiofònica Italiann-a (URI), assemme a-a SIRAC e a-a Radiofono, dòppo quârche ànno fûze inta SIPRA, (Società Italiana Pubblicità Radiofonica Anonima, Socjêtæ Italiann-a Pubricitâia e Radiofònica Anonima), a partî da-o 1926.

Caùtto o regimme fascìsta e finìa a Segonda Goæra Mondiâ a vegne avèrta into 1944 a Rai, con a sìgla Radio Aodiçioîn Italiann-e, dòppo l'esperiensa de l'EIAR (Ente Italiàn Aodiçioîn Radiofòniche) avegnûa fra o 1927 e o 1944 con âtri generi de sperimentaçioîn.

O dòppo goæra

A nêuva aziénda a eredita e dózze staçioîn radiofòniche in sce ónde méddie e e dôe in ónde cûrte, gestîe apónto dao Comitòu de Liberaçión Naçionâ ao nòrd con pónti de emisción da Turin, Milan, Zena, Bològna, Veneçia, Veronn-a, Pàdoa, Bolsàn, méntre ao sùd a ræ l'éa gestîa dai americhén, con emiscioîn da Romma, Napoli, Bari, Palermo, Catania, ciù di âtri ponti de trasmisción da Firense, Sanremmo, Turin, Milan e Zena.

Riscitemòu co-o ténpo l'intrego grùppo de trasmetittoî radio començan ascì e trasmiscioîn ciù fìsse, cómme in ocaxión de rionioîn de l'Asenbléa Costitoénte, a partì da-o 25 de zùgno do 1946, con o spàçio ciamòu Anchêu a-o Parlaménto (Oggi al Parlamento). O scistémma trasmiscìvo o pàssa coscì a 28 trasmetitoî into 1948, con ascì e primme prêuve de emisción internaçionâle in ónde cûrte da l'inpiànto de Pròu, verso vàri paìxi de l'Eoròpa e de l'America, in italiàn, françéize, spagnòllo, portoghéize, tedesco e âtre léngoe ciù specifiche pé çèrte naçioîn.

Vegnèn ascì inaogoræ e trasmiscioîn in léngoa tedesca pé i abitanti germanòfoni de l'Âto Àdixe con a ræ Sender Bozen (con socesivamente l'azonta de quelle in ladìn) e slavòfoni inta Veneçia-Giólia, con Radio Trieste (òua Rai Radio Trst A).

Tornan da chi in avanti e prêuve da televixón, inaogorâ sólo into 1954, a-i 3 de zenâ, con i anónçi de Fulvia Colombo che dàn o vîa a-o Primmo Canâle Naçionâle, coscì l'aziénda a càngia scìgla da Radio Aodiçioîn Italiann-e a Radiotelevixón italiànn-a.

De quarche ànno prìmma (1951) a nascita do Segóndo Programma Radio (Rai Radio 2), con ina fórma de intratenimento ciù légeo e l'aviamento do Térso Programma (Rai Radio 3) con in stànpo coltùrâle. Into mæximo perîodo a và a fà parte de l'Unión Eoropéa de Radiodifoxón.

Dòppo o 1954 e fìn a-o 1970

Inti ànni sucesîvi a-a nàscita de Rai 1 a ræ de trasmetitoî a crêuve squæxi o 36 da popolaçion italiann-a. O parte ascì ùn di programmi ciù lónghi cómme duâ, cómme a Doménega Sportiva.

Inte l'ànno 1955 a vegne mandâ in ónda a prìmma trasmisción Rai in Eorovixón, co-e gâre sportîve de VII Olimpiàdi Invernâli. Famózi ascì de st'epóca progràmmi cómme o Carozèllo, con l'ingresso de primme reclàm televixîve ò No l'è mâi tròppo tardi, ch'o mostrâva a scrîve in italiàn a chi o no l'éa bon.

Da-o 1961 comensa e trasmiscioîn Rai 2, a l'epoca o Segóndo Progràmma, co-e trasmiscioîn inaogoræ da Rosanna Vaudetti e doî ànni dóppo comensan e prêuve ascì a colôri, inti scistemmi NTSC, SECAM e PAL, pé pöi çerne ufiçialmente l'ùrtimo scistemma solo ciù déxe ànni dòppo, fra o 1976 e o 1977.

Con l'esigénsa de atrovâ 'na sêde ciù gròssa a Rai a se trasfeisce coscì a Viàle Mazzini into 1965, costroîo da l'architetto Berarducci e ancón achêu ùna de ciù inportànti scinboli da stöia de l'azienda, into mæximo ànno a Napóli a se tegne a dêxima ediçión do Festival Muxicâle de l'Eorovixón (Eurovision Song Contest).

Da-o 1970 fin a-i ànni '90

Con o nêuvo dexennio a Rai àrve a-e trasmiscioîn co-o satellite ascì pe-o Braxî, l'Argentinn-a, l'Aostralia e o Giapón. Vegnan firmæ into méize de mazzo i acòrdi co-a Sipra pé a Pubricitæ Progrèsso, chi i anticipan de in ànnu quelli co-a SIP pé a filodifoxón de ræ radiofòniche e co-o Ministéro da Pùbrica Istroçión (màzzo 1971), pé favoî o sviluppo de inn-a programaçión didattica. Trasmesse ascì con sperimentaçioîn do scistemma a colôri e XX Olimpiadi, tegnùe a Monego into 1972.

Co-o 1975 a televixón de stàtto a vegne riformâ, graçie a 'na lézze do 14 de arvì de quell'ànno: o nomme de dôe emitenti o diventa Rete 1 e Rete 2, ciamæ pûe TV1 ò TV2, prevedendo ascì a creaçión inti ànni a vegnî de 'na tersa ræ, poi divegnùa Rai 3. Con a mæxima rifórma into 1976 nascian e testæ giornalìstiche do TG1 e do TG2, presedentemente difatti o telegiórnale o l'éa gestîo da in ùnica strutûa pé o Prìmmo e o Segondo. L'11 de agósto o Ministéro de Telecomunicaçioîn o concedde ufiçialmente a-a Rai a poxiçión de Serviçio Pubrico.

Da-o 1977 comensan e trasmiscioîn a colôri in vîa ufiçiâ, e vegne inaogorâ o 15 de dixenbre do 1979 Rai3, con a prezentaçión a cûa de Fabiana Udenio, a l'época ancón ciamâ Tv3 ò Rete 3 e da-o 1988, con e ræe binélle Tv1 e Tv2 divegnûe Rai Uno, Rai Due e Rai Tre, con in nêuvo progetto grafico.

Co-i ànni otanta o rîva ascì o primmo programma prudûo in Âta Definiçión (comunemente ascì HD, da l'ingleize High Definition), cangia ascì a conpoxiçión do Conséggio d'Aministraçión e o regolamento pe a sòa formaçión.

Da-o 1984 va in ónda o Televideo in sce tutte e tre emitenti televixìve, into 1987 Rai Tre vegne espànsa a livello de segnale e inte quelli ànni i tréi canâli van a afiancâse a-a DC (O Primmo) a-o PSI (O Segondo) e a-o PCI (O Tréi). In Radio, a incominsâ da-o 1989 se dan e primme preuve de trasmisción de IsoRadio, in ónda in sciâ ræ de Aotostràdde a-o 103.30 in FM.

Emiténti televixìve e radiofòniche

Canâli da televixón

LögoCanâleDæta de lancioNomiaçión aotomàticaRaiPlay
Digitâle terèstreTivùsatSky
Rai 13 zenâ 195411101
Rai 24 novenbre 196122102
Rai 315 dixenbre 197933103
Rai 414 luggio 20082110
Rai 526 novenbre 20102313
Rai Movie1º luggio 19992414
Rai Premium31 luggio 20032515
Rai Gulp1º zugno 20074242807
Rai Yoyo1º novenbre 20064343
Rai News 2426 arvî 19994824508
Rai Storia2 frevâ 20095423805
Rai Scuola19 otóbre 20095733806
Rai Sport1º frevâ 199958, 14621227

Canâli da radio

LogoCanâleNomiaçion aotomatica in sce TivùsatDæta de
iniçio
AMFMCâvoDAB+RaiPlay RadioRaiPlay
[4]
iTunesTelevixón digitâle (DTT)SatelliteGénere
Rai Radio 16016 otobre 1924 informaçion, aprofondiménto, muxica e sport
Rai Radio 260221 marso 1938 divèrse fórme de mûxica e intrateniménto legéo, demóa
Rai Radio 36031º otobre 1950 cultua, mûxica clàscica, arte e cìne
Rai Gr Parlamento6055 zenâ 1998 dirette e repliche di interventi a-o Senâto e a-a Càmera
Rai Radio 3 Classica6071º dixenbre 1958 [5]mûxica clascica, öpéra e musical
Rai Radio Kids63912 zugno 2017 canâle dedicòu ai figgêu
Rai Radio Live64024 otobre 2015mûxica rock, pop e dance con eventi e concèrti
Rai Radio Tutta Italiana6371º dixenbre 1958mûxica italiann-a da-o 1960 a anchêu, sensa reclàm
Rai Radio Trst A6425 frevâ 1944 canâle regionâ in lengoa slovenn-a
Rai Radio Techete'6387 setenbre 2015 programaçion con i docomenti d'archìvio da Rai Radio da-o doppo-goæra a anchêu
Rai Radio 1 Sport60614 zugno 2018evénti e progràmmi sportîvi
No Name Radio63616 dixenbre 2022mûxica moderna e indipendénte
Rai Isoradio60423 dixenbre 1989 [5]emitènte disponìbile in sciâ ræ aotostradâ italiann-a co-e continnue informaçioin in scio traffico intervalæ daa mûxica

Nòtte

Âtri progètti

Contròllo de outoritæVIAF (EN137832947 · ISNI (EN0000 0001 0946 5291 · LCCN (ENn79132356 · BNF (FRcb12306404w (data) · WorldCat Identities (ENn79-132356