इन्डो-आर्यन भाषा परिवार
इन्डो-आर्यन भाषा परिवार (अङ्ग्रेजी: Indo-Aryan language family) इन्डो-इरानी भाषा परिवारक शाखा छी जे अपने आपमे बहुत वृहद भारोपेली भाषा परिवारक शाखा छी । ई भाषा परिवारक मातृभाषीकें इन्डो-आर्यन गण कहल जाइत अछि । ई भाषा परिवारक मातृभाषी प्रयोक्तासभक जनसङ्ख्या सम्पूर्ण भारोपेली भाषा परिवारक मातृभाषीक आधा जनसङ्ख्या रहल अछि । तहिना इन्डो-आर्यन भाषासभ सम्पूर्ण भारोपेली भाषासभक आधासँ बेसी सङ्ख्यामे उपस्थित अछि । ई भाषा परिवारक भाषासभ एके टा मूल भाषासँ विकसित भेल अछि -- मूल इन्डो-आर्यन भाषा (Proto-Indo-Aryan language) ।
| इन्डो-आर्यन | |
|---|---|
| हिन्द समूह | |
| भौगोलिक वितरण | दक्षिण एसिया; ९० करोड मातृभाषी |
| भाषिक वर्गीकरण | हिन्द-युरोपेली
|
| मूल-भाषा | मूल इन्डो-आर्यन |
| उपभागसभ |
|
| आइएसओ ६३९-२ / ५ | inc |
| Linguasphere | ७५-(phylozone) |
| ग्लोटोलग | indo1321[१] |
 सन् १९७८ कऽ नक्सामे दक्षिण एसिया भरि रहल इन्डो-आर्यन भाषासभक फैलावट देखाएल गेल अछि । बुन्दा या डीर भेल क्षेत्र बहुभाषीक अछि । केन्द्रिय क्षेत्र दारदार क्षेत्र पूर्वी क्षेत्र उत्तरी क्षेत्र (पहाडी) उत्तरपश्चिम क्षेत्र दक्षिण क्षेत्र पश्चिमी क्षेत्र | |
ई भाषा परिवारक मुख्य भाषा हिन्दुस्तानी भाषा (हिन्दी-उर्दू भाषा) (३२.९ करोड)[२], बङ्गाली भाषा (२४.२ करोड)[३], पञ्जाबी भाषा (१० करोड)[४], आदि रहल अछि ।
इतिहास
ई भाषाक उत्पत्ति एक प्राचिन निर्मित मूलभाषासँ भेल अछि । वैदिक संस्कृत भाषा सभसँ पुरान इन्डो-आर्यन भाषा छी ।
भाषासभ
ई भाषा परिवारकें ७ क्षेत्रिय शाखामे विभाजन कएल गेल अछि ।
दारदार भाषासभ
दारदार भाषासभ
पहाडी भाषासभ (उत्तरी क्षेत्र)
पहाडी भाषासभमे निम्नलिखित भाषा अवैत अछि:
- पश्चिमी पहाडी भाषामे डोग्री भाषा अवैत अछि ।
- केन्द्रिय पहाडी भाषामे कुमाउँनी भाषा, गढवाली भाषा अवैत अछि ।
- पूर्वी पहाडी भाषामा नेपाली भाषा आ ओकर जुम्ली आ पाल्पाली बोली अवैत अछि ।
