चण्डीगढ
चण्डीगढ, (पञ्जाबी: ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ) भारतक एकटा केन्द्र शासित प्रदेश छी, जे दुई राज्य, पञ्जाब आ हरियाणाक राजधानी सेहो छी । एकर नामक अर्थ छी चण्डीक किला । ई हिन्दू देवी दुर्गाक एकटा रूप चण्डिका आ चण्डीक एकटा प्रसिद्ध मन्दिरक कारण राखल गएल अछि । ई मन्दिर अखनो अहि सहरमे अवस्थित अछि ।[५] ई शहरके सिटी अफ ब्युटिफुल सेहो कहल जाएत अछि । चण्डीगढ राजधानी क्षेत्रमे मोहाली, पञ्चकुला आ जिरकपुर आबैत अछि, जेकर सन् २००१ क जनगणना अनुसार जनसङ्ख्या ११,६५,१११ (१ करोड १६ लाख) रहल अछि । भारतक लोकसभामे प्रतिनिधित्व करैक लेल एकटा सिट आरक्षित कएल गेल अछि । वर्तमान सोलहम लोकसभामे भारतीय जनता पार्टीक श्रीमति किरण खेर यतयसँ सांसद चुनल गएल अछि ।[६]
चण्डीगढ | |
---|---|
उपनाम: सुन्दर सहर | |
देश | भारत |
क्षेत्र | उत्तर भारत |
केन्द्र शासित प्रदेश/सहर | चण्डीगढ |
स्थापना | १ नवम्बर १९६६ |
सरकार | चण्डीगढ |
सरकार | |
• केन्द्र शासित प्रदेशक प्रशासक | शिवराज पाटिल |
• मेयर | हरफुल चन्द्र कल्याण |
• कमिसनर | विवेक प्रताप सिंह |
क्षेत्रफल | |
• सहर केन्द्र शासित प्रदेश | ११४ किमी२ (४४ वर्गमाइल) |
• क्रम | ३३ |
उन्नतांश | ३५० मिटर (११५० फिट) |
जनसङ्ख्या | |
• सहर केन्द्र शासित प्रदेश | १०५४६८६ |
• क्रम | २९अम |
• घनत्व | ९३००/वर्ग किमी (२४०००/वर्ग माइल) |
• महानगर | ९६०७८७ |
[२] | |
भाषा | |
• आधिकारिक[३] | अङ्ग्रेजी,[४] हिन्दी भाषा, पञ्जाब |
समय क्षेत्र | युटिसी+५:३० (भारतीय मानक समय) |
पिन | १६०xxx |
टेलिफोन कोड | ९१-१७२-XXX XXXX |
आइएसओ ३१६६ सङ्केत | IN-CH |
सवारी दर्ता | CH-01 सँ CH-04 |
एचडिआई | ०.८९२ |
एचडिआई श्रेणी | बहुत उच्च |
साक्षरता | ८१.९ |
वेबसाइट | chandigarh.nic.in |
चण्डीगढ सहर चण्डीगढ केन्द्र शासित प्रदेशक पूर्ण क्षेत्र ओकटने अछि |
इतिहास
ब्रिटिश भारतक विभाजन पश्चात सन् १९४७ मे पञ्जाब राज्यके भारत आ पाकिस्तान करि दुई भागमे बाँटल गएल छल । अहि संगे राज्यक पुरान राजधानी लाहोर पाकिस्तानक भागमे घसकाएल गएल छल । आब भारतीय पञ्जाबके एकटा नयाँ राजधानीक आवश्यकता देखाएल । पूर्व स्थित सहरसभके राजधानीमे रुपान्तरित करैमे बहुतेक कठिनाई भएल छल जेकर फलस्वरूप एकटा नयाँ योजनाबद्ध राजधानी सहरक निर्णय कएल गेल तथा सन् १९५२ मे ई सहरके निर्माण करैक निर्णय कएल गेल । ।[७]
आर्थिक अवस्था
भूगोल
खेलकुद
चित्र दीर्घा
- पञ्जाब तथा हरियाणा उच्च न्यायालय
- सचिवालय भवन
- रक गार्डेन
- रोज गार्डेन
सन्दर्भ सामाग्री
वाह्य लिङ्कसभ
विकिमिडिया कमन्समे चण्डीगढसँ सम्बन्धित मिडिया अछि। |
- चण्डीगढ विकिभोएज सँ यात्रा सहयोगी
- चण्डीगढ प्रशासन आधिकारिक वेवसाइट
- चण्डीगढ पर्यटन
- चण्डीगढ पुलिस सङ्ग्रहित २०१४-११-०२ वेब्याक मेसिन
- चण्डीगढ जिला न्यायालय सङ्ग्रहित २००७-०१-२२ वेब्याक मेसिन