Монтенегро

Монтенегро буюу Черногор (монтенегрогоор Crna Gora/Црна Гора, "Хар уул" хэмээсэн утгатай) нь зүүн өмнөд Европт, Балканы хойг дээр орших тусгаар улс юм. Баруун өмнөд хаяанд нь Адриатын тэнгис байх тус улс баруун талаараа Хорват, баруун хойд талаараа Босни ба Херцеговина, зүүн хойд талаараа Серби, зүүн талаараа Косово, зүүн өмнө талаараа Албани улсуудтай хиллэнэ. Нийслэл бөгөөд хамгийн том хот нь Подгорица боловч Цетинье хотыг Вангийн хуучин нийслэл (prijestonica) гэж тодорхойлсон байдаг.^[9]

Монтенегро Crna Gora (Монтенегро) Црна Гора (Монтенегро)
Төрийн далбаа Сүлд
Төрийн дуулал:  Oj, svijetla majska zoro (Монгол: "Өө, тавдугаар сарын гэгээн үүр")
Монтенегро улсын байршил (ногоон) Европ (хар саарал)  –  [Legend]
Нийслэл ба томоохон хот	Подгорица[1] 42°47′N 19°28′E / 42.783°N 19.467°E / 42.783; 19.467
Албан ёсны хэл	Монтенегро хэл[2]
Албан ёсны хэрэглээний хэл[3]	Албани хэл Босни хэл Хорват хэл Серби хэл
Угсаатны бүлгүүд (2011[4])	45% Монтенегрочууд‎ 28.7% Сербичүүд 8.6% Боснякчууд 4.9% Албаничууд 8.7% Бусад 4.0% хариулаагүй
Шашин (2011[4])	76.0% Христ 72.1% Дорнодын Ортодокс 3.9% бусад урсгал 19.1% Ислам 1.3% Шашингүй 1% Бусад 2.6% хариулаагүй
Ард түмний нэршил	Монтенегрочууд
Төр засаг	Нэгдмэл парламентын бүгд найрамдах улс
• Ерөнхийлөгч	Яков Милатович
• Ерөнхий сайд	Дритан Абазович
• Парламентын дарга	Даниэла Джурович
Хууль тогтоох байгууллага	Шкупшина
Түүх
• Дукля	10-р зуун
• Зета	1356
• Ван-Бишопын зөвлөл	1516
• Вант улс Шашин төрийг салгав	3 сарын 13, 1852
• Берлиний гэрээ Тусгаар тогтнолыг хүлээн зөвшөөрөв	7 сарын 13, 1878
• Хаант улсыг тунхаглав	8 сарын 28, 1910
• Югославын байгуулалт	11 сарын 26, 1918
• ХБНС Югослав дахь социалист бүгд найрамдах улс	11 сарын 29, 1945
• Сербитэй холбоот бүгд найрамдах улс	4 сарын 27, 1992
• Тусгаар тогтнолын санал асуулга	5 сарын 21, 2006
• Тусгаар тогтнолоо сэргээв	6 сарын 3, 2006
Газар нутаг
• Нийт	13,812 км2 (156)
• Усны эзлэх талбай (%)	2.6
Хүн ам
• 2023 тооцоо	602,445[5] (169)
• Нягтаршил	43.6/км2 (133)
ДНБ (ХАЧТ)	2023 тооцоо
• Нийт	$17.282 тэрбум[6] (149)
• Нэг хүнд ноогдох	$28,686[6] (63)
ДНБ (нэрлэсэн)	2023 тооцоо
• Нийт	$7.027 тэрбум[6] (153)
• Нэг хүнд ноогдох	$11,664[6] (73)
ОТББИ (2020)	▼ 32.9[7] дундаж
ХХИ (2021)	▲ 0.832[8] маш өндөр · 49
Мөнгөний нэгж	Евро (€)a (EUR)
Цагийн бүс	UTC+1 (ТЕЦ)
• Зуны цаг (ЗЦ)	UTC+2 (ТЕЗЦ)
Огнооны формат	өө.сс.жжжж.
Жолооны тал	баруун
Утасны томьёо	+382
Домэйн нэр	.me
Нэг талын журмаар баталсан; Монтенегро нь Еврогийн бүсийн гишүүн биш юм.

9-р зуунд Сербийн гурван гүнлиг одоогийн Монтенегрогийн нутагт оршиж байв: багцаагаар нутгийн өмнөд хагасыг эзлэх Дукля, баруун хэсгийн Травуния, хойд хэсгийн Расция.^[10][11][12] 1042 онд Стефан Воислав Византын эзэнт гүрний эсрэг бослого гаргаснаар Дукля тусгаар тогтнолоо олж, Воиславевич династи хэсэг хугацаанд оршин тогтножээ. Түүнээс хойш бүс нутгийн хүчирхэг улсуудын мэдэлд ээлж дараалан орсоор, мөн Османы эзэнт гүрний бүрэлдэхүүнд хэдэн зууныг өнгөрөөсний дараа 1918 онд Югославын вант улсын нэг хэсэг болж, улмаар уг вант улсыг 1945 онд Холбооны Бүгд Найрамдах Социалист Югослав Улс залгамжилсан юм.

1992 оны Югославын задралын дараа Серби болон Монтенегро улсууд хамтдаа Югославын Холбооны Улс хэмээх холбооны улсыг байгуулсан боловч Югославын албан ёсны залгамжлагч эсэх асуудал нь хуучин Югославын бүрэлдэхүүнд байсан бусад улсуудын эсэргүүцэлтэй тулгарч, улмаар Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Аюулгүйн Зөвлөлийн 777-р тогтоолоор үгүйсгэгдсэн тул 2003 онд улсын нэрээ Серби ба Монтенегро болгон өөрчилжээ. 2006 оны 5 сарын 21-ний тусгаар тогтнолын бүх нийтийн санал асуулгын үр дүнгийн дагуу, Монтенегро улс мөн оны 6 сарын 3-нд тусгаар тогтнолоо зарлажээ. Тус улс 2007 оны 10 сарын 22-нд албан ёсны нэрээ Бүгд Найрамдах Монтенегро Улс болгон өөрчилсөн.

Дэлхийн Банкны ангиллаар дундаас дээгүүр орлоготой орон болох Монтенегро нь НҮБ, НАТО, Дэлхийн Худалдааны Байгууллага, Европын Аюулгүй Байдал Хамтын Ажиллагааны Байгууллага, Европын Зөвлөл, Төв Европын чөлөөт худалдааны гэрээний гишүүнчлэлтэй бөгөөд Газрын дундад тэнгисийн холбоог үүсгэн байгуулалцсан гишүүн юм.