ဘွိုင်းလ်၏ နိယာမ

ဘွိုင်းလ်၏ နိယာမ (Boyle's Law, or Boyle–Mariotte law) သည် လက်တွေ့စမ်းသပ်နိုင်သော ဓာတ်ငွေ့ဆိုင်ရာ နိယာမတစ်ခုဖြစ်ပြီး (ဓာတ်ငွေ့)ကွန်တိန်နာ၏ ထုထည် များပြားလာစဉ် ဓာတ်ငွေ့၏ ဖိအားသည် ကျဆင်းလာသည်ကို ပြသသော နိယာမတစ်ခုဖြစ်၏ ။ ခေတ်သစါ ဘွိုင်းလ်၏ နိယာမက ဤသို့ဆိုထားသည်။

အပိတ်စနစ်တစ်ခု၌ အပူချိန်နှင့် ဓာတ်ငွေ့ပမာဏသည် မပြောင်းလဲဘဲ တည်ရှိနေလျှင် စံဓာတ်ငွေ့တစ်ခု၏ ပေးထားသောဒြပ်ထုက သက်ရောက်သော ပကတိဖိအားသည် ၎င်းနေရာယူထားသော ထုထည်နှင့် ပြောင်းပြန်အချိုးကျသည်။^[၁][၂]

သင်္ချာပုံစံဖြင့် ဘွိုင်း၏ နိယာမကို အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြနိုင်သည်။

${\displaystyle P\propto {\frac {1}{V}}}$

ဖိအားသည် ထုထည်နှင့် ပြောင်းပြန်အချိုးကျသည်။

သို့မဟုတ်

ဤ၌ P သည် ဓာတ်ငွေ့၏ ဖိအား၊ V သည် ဓာတ်ငွေ့၏ ထုထည်၊ k သည် ကိန်းသေ ဖြစ်သည်။

ဤညီမျှခြင်းက အပူချိန်သည် ကိန်းသေဖြစ်နေသမျှ ကာလပတ်လုံး ဖိအားနှင့် ထုထည်တို့၏ မြောက်လဒ်သည် အထဲတွင်ရှိနေသော ဓာတ်ငွေ့၏ သတ်မှတ်ထားသော ဒြပ်ထုအတွက် ကိန်းသေဖြစ်သည်ဟု ဆိုထားသည်။ မတူညီသော အခြေအနေနှစ်ခုတွင် တူညီသော ပါဝင်ပစ္စည်းကို နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ရန်အတွက် နိယာမကို အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြနိုင်သည်။

${\displaystyle P_{1}V_{1}=P_{2}V_{2}.}$

အထက်ပါညီမျှခြင်းတွင် ထုထည် များပြားလာသောအခါ ဓာတ်ငွေ့၏ ဖိအားသည် အချိုးအဆ ကျဆင်းနည်းပါးလာမည်ဟု ပြထားလေသည်။ ထိုနည်းတူစွာ ထုထည် ကျဆင်းလာပါက ဖိအား မြင့်တက်လာမည် ဖြစ်သည်။ ထိုနိယာမကို ရောဘတ် ဘွိုင်းလ်အား အစွဲပြု အမည်ပေးခဲ့ကြကာ ရောဘတ် ဘွိုင်းလ်က ၁၆၆၂ တွင် မူရင်းနိယာမကို စာအုပ်ကို ဖြန့်ချိခဲ့သည်။^[၃]