एयर कन्डिसनिङ
एयर कण्डिसनिङ (बोलीचालीको भाषामा वातानुकूलन / एसी अथवा ए/सी)[१] कुनै बन्द कोठा वा कक्षबाट त्यहाँ बस्ने मानिसको सहजताको निम्ति ताप/तापक्रम र आद्रता हटाउने प्रक्रिया हो । वातानुकूलनको प्रयोग घरायसी तथा व्यवसायिक दुवै अवस्थामा गर्ने गरिन्छ । यो प्रक्रिया कुनै बन्द कोठामा अझ सहज बाताबरण हासिल गर्न उपयोग गरिन्छ ।
एयर कण्डिसनिङ उद्देश्य
सामान्य रूपमा कोहि व्यक्ति विशेषको लागि वायुमण्डल एवं वातावरणको ताप, आद्रता, वायुको गति एवं वायुमण्डलको गुणस्तर शरीरको सुख-सुविधाको दृष्टिले सधैं अनुकूल तथा सुखप्रद हुदैन। यसैकारण यी कारकहरूलाई सुखप्रद बनाउनको लागि एयर कण्डिसनिङ/वातानुकूलन संयन्त्रको आधुनिक युगमा विशेष प्रचार भएको छ। वातानुकूलित वातावरण मनुष्यको लागि केवल सुखप्रद मात्र हुदैन, यसले मानिसको कार्यक्षमतालाई समेत वृद्धि गर्छ । मनुष्यको शरीरमा विभिन्न उपापचयी क्रियाहरूबाट एवं शारीरिक श्रमबाट ताप/ऊष्माको उत्पादन हुन्छ तथा शरीरबाट वायुमण्डल एवं वातावरणमा ताप निष्कासन हुन्छ । यदि शरीरको ताप ताप उत्पादन तथा शरीरबाट तापको निष्कासनको गति समान हुन्छ, तब मानिस (तथा यन्त्रमा समेत ) सुखप्रद हुन्छ।
वातानुकूलनको प्रमुख उद्देश्य भनेको शरीरको ताप ताप उत्पादन तथा शरीरबाट तापको निष्कासनको गति समान बनाउन वायुमण्डल एवं वातावरणका सबै कारकहरूलाई नियन्त्रण गर्नु हो । मानव शरीरको लागि सुखप्रद वातावरणको तापक्रम २१ डिग्री सेल्सियस - २४ डिग्री सेल्सियस तथा सापेक्षित आर्द्रता ५० प्रतिशत हुन आवश्यक छ। र वायुको गति १५-२५ घन फूट प्रति मिनेट शरीरको लागि सुखप्रद हुन्छ।
इतिहास
सञ्चालन सिद्धान्त
