छापामार युद्ध
छापामार युद्ध (गुरिल्ला युद्ध) को अर्थमा प्रयोग भएको गुरिल्ला वा छापामार शब्द स्पेनिस भाषाबाट आएको हो। स्पेनिशमा यसको अर्थ छोटो युद्ध हो। बृहत नेपाली शब्दकोषमा यसको अर्थ "लुकीछिपी छापा मार्ने; अचानक आक्रमण गर्ने" छ ।[१]
सामान्यतया, छापामार युद्ध शत्रुको पछाडि वा भागमा आक्रमण गर्ने अर्धसैनिक वा अनियमित सेनाहरूको एकाइहरूद्वारा लडाइन्छ। वास्तविक युद्ध बाहेक, छापामारहरूले शत्रु सेनाहरूमा विध्वंश गर्ने र आतंक फैलाउने काम पनि गर्छन्।
छापामारको पहिचान गर्न गाह्रो हुन्छ। उनीहरूसँग कुनै विशेष पोशाक हुदैन। दिनमा सर्वसाधारण नागरिकजस्तै बस्ने र रातमा लुकेर आतंक फैलाउने गर्छन् । छापामारहरूले नियमित सेनालाई छक्क्याएर विध्वंस कार्य काम गर्छन्।
छापामार सैनिकको सिद्धान्त ‘हिट एण्ड रन’ हो । तिनीहरू अचानक आक्रमण गर्छन्, अदृश्य हुन्छन् र टाढा देखा पर्दछ। उनीहरूले आफूसँग थोरै सामान बोक्छन्। तिनीहरूको लागि कुनै नियन्त्रक छैन, त्यसैले तिनीहरूको काममा कुनै अवरोध छैन। छापामार सेनाले सामान्यतया आफूभन्दा शक्तिशाली सेनालाई अचानक आक्रमण गरेर आफ्नो रक्षा गर्छ। उनीहरुको बुद्धिमा विशेष विश्वास हुन्छ । उनीहरुको सुरक्षाका लागि सूचना दिनेको व्यवस्था मिलाइन्छ ।