नोह

नोहको अर्थ कला, तरिका भन्ने अर्थ हो । नोहले मध्य चौधौँ शताब्दीमा उत्पत्ति भएको नाट्य विधालाई बुझाउँछ । चौधौँ शताब्दीको अध्ययनले यस विधाका लागि केही परिवारहरू नै लागि पर्ने बुझिएको छ ।

नाट्य तयारी अभिनय कर्ताहरूले सानै देखि सिक्न सुरु गर्दछन् । एतिहासिक रुप देखि पुरुषहरू मात्रै कला कर्मीका रूपमा आए पनि सन् १९४० को दशक देखि भने महिलाहरू पनि यसमा अग्रसर भएका छन् । सन् २००९ सम्म १२०० पुरुष तथा २०० महिला नोह कलाकारहरू थिए ।^[२]

भूमिकाहरू

मुख्य रूपमा अभिनयकर्ताहरू चार समूहमा बाँडिन्छन्: सिते (मुख्य पात्रका रूपमा), वाकी (खल पात्रका रूपमा), क्योजेन र हायसी (बाद्यबाधक)

मुकुन्डो

अभिनय समयमा लगाइने विशेष मुकुन्डोहरू विभिन्न किसिमका हुन्छन् । मुकुन्डोहरू पात्र/भुमिका अनुसार उमेर, लिङ्ग, तह वा अन्य पात्रहरू बताउँछन् । धेरै नाटकहरूमा सिते (मुख्य पात्र) ले मात्र मुकुन्डो लगाएका हुन्छन् ।

मुकुन्डो लगाइनुको अर्थ मुख्य पात्रको भावना लुकाउनु नभई दर्शकमाझ भावनात्मक परिकल्पना गराउनु हो । मुकुन्डोले पात्रलाई अर्थपूर्ण बनाउँछ । केही मुकुन्डोले प्रकाशको प्रयोगद्वारा विभिन्न भावनाहरू प्रस्तुत गर्न सक्दछ; प्रकाशको चहकमा मुकुन्डोले खुसी/हाँसेको अर्थ दिन सक्दछ भने अभिनय कर्ताले शिर निहुराउँदा प्रकाश कम पर्नुले दुखि क्षणको अर्थ दिन्छ ।^[३]

नाट्य घर

नोह नाटक घरमा अन्य नाटक घरमा जस्तै पर्दाहरूको प्रयोग भएको हुदैँन । कलाकारहरू नाट्य शालामा प्रवेश गरेको र बाहिरिएको देख्न सकिन्छ ।

नाटक घरहरू भित्रै पनि नाट्य शाला (स्टेज) भन्दा माथि छाना हुनु नोह नाटक घरहरूको मुख्य विशेषता हो । नाटक घरहरूमा सजावट पनि गरिएको हुदैँन ।

वस्त्र

नोहमा वस्त्र पात्र अनुसारको हुने गर्छन् ।

संगीत तथा धुन

नोहमा संगीत, धुन हुने भएकाले जापानी ओपेरा नाम पनि दिने गरेका छन् । वाक्यहरू कवितात्मक र अर्थपूर्ण हुने गर्दछन् ।

अन्य

नाट्य विषय

नाटकका विषय लौकिक र पारलौकिक हुने गर्दछन् ।

नाट्य शैली

हाल जापानमा ७० वटा नोह नाटकघर रहेका छन् ।^[४]