बलिउड
हिन्दी सिनेमा, प्राय: बलिउड र पहिले 'बम्बई सिनेमा'को रूपमा पनि परिचित,[६] मुम्बई (पहिले बम्बई) मा आधारित भारतीय हिन्दी भाषाको चलचित्र उद्योग हो। यो शब्द "बम्बई" र "हलिउड"को सम्मिश्रण हो। यो उद्योग दक्षिण भारतीय सिनेमा र अन्य भारतीय चलचित्र उद्योगसँग सम्बन्धित छ, जसले भारतीय सिनेमा बनाउँदछ, जुन कथानक चलचित्रहरूको संख्याले संसारको सबैभन्दा ठूलो हो।[३][७][८]
हिन्दी सिनेमा (बलिउड) | |
---|---|
मुख्य वितरकहरू | एए फिल्म्स फक्स स्टार स्टुडियोज |
निर्मित चलचित्रहरू (सन् २०१७)[३] | |
जम्मा | ३६४ |
Gross Box Office (सन् २०१६)[५] | |
कुल | ₹१५,५०० करोड (अमेरिकी डलर२.३१ billion) |
National films | भारत: ₹३,५०० करोड (युएस$५६५ million) (2014)[४] |
सन् २०१७ मा, भारतीय सिनेमाले १,९८६ कथानक चलचित्रहरू उत्पादन गरेको थियो, जसमा बलिउड यसको सबैभन्दा ठूलो चलचित्र निर्माता थियो, जसले सोही वर्ष ३६४ हिन्दी चलचित्रहरू उत्पादन गरेको थियो।[३] बलिउडले भारतीय नेट बक्स अफिस राजस्वको ४३ प्रतिशत प्रतिनिधित्व गर्दछ; जबकि तमिल र तेलुगु सिनेमाले ३६ प्रतिशत प्रतिनिधित्व गर्दछ भने बाँकी क्षेत्रीय सिनेमाले सन् २०१४ मा २१ प्रतिशत गठन गरेको थियो।[४] बलिउड विश्वको चलचित्र निर्माणको सबैभन्दा ठूलो केन्द्र हो।[९][१०][११] सन् २००१ को टिकट बिक्रीमा, हलिउडको २.६ बिलियन टिकटहरू बेचिएको तुलनामा भारतीय सिनेमा (बलिउड सहित) ले विश्वव्यापी रूपमा ३.६ बिलियन टिकटहरू बिक्री गरेको बताइएको छ।[१२][१३][१४] बलिउड चलचित्रहरूमा स्थानीय हिन्दुस्तानीको प्रयोग गरिन्छ, जुन आफूलाई हिन्दी वा उर्दू बोल्ने भनेर चिनाउने व्यक्तिहरूले पारस्परिक रूपमा बुझ्न सक्दछन्,[१५] र आधुनिक बलिउड चलचित्रहरूमा हिङ्लिसका तत्वहरू बढ्दो रूपमा समावेश गरिन्छ।[१६][१५]
व्युत्पत्ति
"बलिउड" बम्बई (मुम्बईको पुरानो नाम) र अमेरिकी चलचित्र उद्योगको केन्द्र हलिउड, क्यालिफोर्नियाबाट व्युत्पन्न गरिएको सम्मिश्रण हो।[१७] हलिउड विपरीत, बलिउड एक भौतिक स्थान हैन; यसको नाम केही चलचित्र पत्रकारहरू र आलोचकहरूद्वारा आलोचना गरिएको छ, जसले विश्वास गर्छन् कि उद्योग हलिउडको एक गरीब चचेरा भाई हो।[१७][१८]
अक्सफोर्डडिक्सनेरी डट कमका अनुसार, "बलिउड" शब्द सन् १९७० को दशकमा सुरु भएको हो,[१९] जब भारतीय सिनेमाले चलचित्र निर्माणमा हलिउडलाई पछाडि पारेको थियो। शब्द बनाएकोमा अखबारहरूले धेरै पत्रकारहरूलाई श्रेय दिएका छन्।[२०] 'द हिन्दु'को सन् २००४ को लेख अनुसार, पत्रकार बेभिंडा कोल्कोले यो शब्द बनाएका थिए;[२१] अर्को वर्ष एक 'टेलिग्राफ' लेखले अमित खन्ना यसको निर्माता थिए भनेर रिपोर्ट गरेको थियो।[२२]