Эйлер, Леонард

Леонард Эйлер (нем. Leonhard Euler) уыдис швейцайраг, немыцаг æмæ уæрæсейаг математик æмæ механик, уыцы зонæдты иртасынмæ бындурон бавæрд чи ныккодта, уый. Уыдис 850 куыстытæй фылдæр автор математикон анализ, дифференциалон геометри, нымæцты теори, æххæстон хыгъдытæ, æрвон механикæ, математикон физикæ, оптикæ, баллистикæ, музыкæйы теори æмæ бирæ æндæр фадгуыты. Уыдис Бетъырбухы, Берлины, Турины, Лиссабоны æмæ Базелы зонæдты академиты академик, Парижы зонæдты академийы фæсарæйнаг уæнг.

Леонард Эйлер
нем. Leonhard Euler
Эйлер 1756-æм азы
Райгуырды датæ	1707-æм азы 15 апрелы(1707-04-15)[1][2][3][…]
Райгуырæны бынат	Базель, Базель[d], Швейцарийы цæдис[d][6][7][8][…]
Мæлæты датæ	1783-æм азы 18 сентябры(1783-09-18)[2][3][1][…] (76 азы) кæнæ 7 (18) сентябры 1783[4][5] (76 азы)
Мæлæты бынат	Бетъырбух, Уæрæсейы импери[6][7][4]
Бæстæ	Швейцарийы цæдис[d]  Уæрæсейы импери  Пруссийы къаролад[d]
Зонады къабаз	анализ[d][9], нымæцты теори[d], науаразын[d], вариацион хынцынад[d], астрономи[9], механикæ[d][9], дифференциалон æмбæрты теори[d], баллистикæ[d], оптикæ[d][9], математикæ[9], музыкæйы теори[d], дифференциалон хынцынад[d][9], графты теори[d][9], физикæ[9] æмæ логикæ[d][9]
Куысты бынат	Бетъырбухы зонæдты академи[d] Пруссийы зонæдты академи Академический университет Петербургской Академии наук[d]
Альма-матер	Базелы университет[d]
Ахуырадон къæпхæн	философийы доктор[d][10]
Зонадон разамонæг	Иоганн Бернулли[d][10][11]
Ахуыргæнинæгтæ	Михаил Евсеевич Головин[d], Пётр Борисович Иноходцев[d], Семён Кириллович Котельников[d], Андрей Иванович Лексель[d], Степан Яковлевич Румовский[d], Николай Иванович Фусс[d], Иоганн Альбрехт Эйлер[d][12] æмæ Жозеф Луи Лагранж[d][13]
Хорзæхтæ æмæ премитæ	член Американской академии искусств и наук[d] (1782) Лондоны къароладон æхсæнады уæнг[d]
Къухфыст
Викикъæбицы медиа

Йæ царды ’рдæг Уæрæсейы фæцардис æмæ Уæрæсейы зонады æрлæууынмæ стыр бавæрд фæкодта. 1726-æм азы æрбахуыдтой йæ Бетъырбухмæ кусынмæ æмæ иу азы фæстæ дзы цæрын райдыдта. 1726-æм азæй 1741-æм азмæ, æмæ стæй 1766-æм азæй уыдис Бетъырбухы зонæдты академийы уæнг (фыццаджыдæр дзы адъюнт уыдис, 1731-æм азæй та профессоры титул систа). 1741-1766-æм азты Берлины куыста. Уæрæсейы иу аз куы фæцардис, уæд уырыссаг æвзаг хорз базыдта æмæ йæ куыстыты хай, уæлдайдæр ахуыры чингуытæ, уырыссаг æвзаджы мыхуыр кодта. Фыццаг уырыссаг академиктæ-математиктæ æмæ астрономтæ Эйлеры ахуырдзаутæй уыдысты (кæс С. К. Котельников æмæ С. Я. Румовский).

Леонард Эйлеры хистæр фырт, Иоганн Альбрехт, уыдис зынгæ математик æмæ физик.

Эйлеры сывæллæттæ сеппæтдæр систы Уæрæсейы граждæнтæ, йæ байзæддæгтæй иуæй-иутæ ныр дæр Уæрæсейы цæрынц.