Śnieżka (ptak)

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1766 roku Karol Linneusz w 12. edycji Systema Naturae^[3][6]. Autor nazwał gatunek Fringilla nivalis, wykorzystując nazwę ukutą w 1760 roku przez Brissona w publikacji, która nie spełniała jeszcze zasad nazewnictwa binominalnego^[6][7]. Jako miejsce typowe Linneusz błędnie wskazał Amerykę^[6]; później skorygowano je na Szwajcarię^[2][3]. Obecnie gatunek zaliczany jest do rodzaju Montifringilla^[3][5][8]. Wyróżnia się siedem podgatunków^[2][8].

Takson blisko spokrewniony ze śnieżką czarnoskrzydłą (M. adamsi) i śnieżką tybetańską (M. henrici), czasami łączono je w jeden gatunek^[2].

IOC wyróżnia następujące podgatunki^[2][8]:

• M. nivalis nivalis – południowa Europa
• M. nivalis leucura – południowa i wschodnia Turcja
• M. nivalis alpicola – Kaukaz i północny Iran do Afganistanu
• M. nivalis gaddi – południowo-zachodni Iran
• M. nivalis tianshanica – wschodni Kazachstan i północny Tadżykistan
• M. nivalis groumgrzimaili – północno-zachodnie Chiny do środkowej Mongolii
• M. nivalis kwenlunensis – zachodnio-środkowe Chiny i północny Tybet (południowa część prowincji Sinciang)

Do Polski zalatuje wyjątkowo – stwierdzono ją tylko 3 razy, łącznie obserwowano około 15 osobników^[9]. Najstarsze obserwacje pochodzą z 1859 i 1912 roku^[10] z Sudetów. 12 kwietnia 2016 widziana po raz trzeci w Borzykowej pod Radomskiem (woj. łódzkie)^[9].

Długość ciała wynosi 17–17,5 cm, masa ciała 31–57 g^[2]. Dorosłe osobniki mają szarą głowę z czarnym podbródkiem. Wierzch ciała brązowoszary z białymi plamami na skrzydłach. Spód ciała biały. Ogon biały z czarnymi lotkami środkowymi. Dziób koloru kości słoniowej (u samca w szacie godowej czarny). Samice i młode nie posiadają czarnego podbródka.

Śnieżki to typowe ptaki górskie. Gniazdują powyżej linii drzew, na alpejskich łąkach; unikają nawet obszarów z karłowatymi drzewkami. Trzymają się obszarów skalistych oraz budynków, takich jak schronienia pasterzy, składy na drewno lub ośrodki turystyczne. Ptaki te podejmują jedynie wędrówki wysokościowe, zimą schodząc na niższe wysokości^[11]. W Alpach odnotowywano śnieżki do 3300 m n.p.m., w paśmie Taurus do 1820 m n.p.m., w rosyjskiej części Ałtaju do 2900 m n.p.m., do 3100 m n.p.m. na Kaukazie i do 5150 m n.p.m. w Tybecie. Śnieżki żerują na ziemi. Żywią się różnorodnymi nasionami oraz małymi owadami^[12].

IUCN uznaje śnieżkę za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność światowej populacji, wstępnie obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2015 roku, zawiera się w przedziale 3,18–19,2 milionów dorosłych osobników^[4]. BirdLife International uznaje trend populacji za stabilny ze względu na brak widocznych zagrożeń^[13].

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową^[14].

• ptaki Polski

• Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
• Zdjęcia śnieżki w Polsce z kwietnia 2016