Iteowate
Iteowate (Iteaceae) – rodzina roślin z rzędu skalnicowców obejmująca od 1 do 3 rodzajów w zależności od ujęcia systematycznego. W szerszym ujęciu zgodnie z Angiosperm Phylogeny Website i systemem APG IV wyróżnia się tu dwa rodzaje z 19-20 gatunkami. Występują one w rozproszeniu na różnych kontynentach – rodzaj Itea najbardziej zróżnicowany jest w południowo-wschodniej Azji, jeden jego przedstawiciel rośnie we wschodniej części Ameryki Północnej, inny w Afryce wschodniej i południowej (wyodrębniany czasem jako Choristylis rhamnoides), a Pterostemon w Ameryce Środkowej (Meksyk)[4][2].
Itea ilicifolia | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | Saxifraganae |
Rząd | |
Rodzina | iteowate |
Nazwa systematyczna | |
Iteaceae J. Agardh Theoria Syst. Pl.: 151. Apr-Sep 1858[3] |
Morfologia
- Pokrój
- Najczęściej krzewy, rzadziej drzewa, półkrzewy i pnącza[2][5]. Rośliny z włoskami jednokomórkowymi i gruczołowatymi[2].
- Liście
- Zimozielone do półzimozielonych, rzadziej odpadające, skrętoległe, pojedyncze, ogonkowe[5], z drobnymi przylistkami[2][5]. Blaszka gruczołowato piłkowana, czasem kolczasta na brzegu[2][5].
- Kwiaty
- Obupłciowe, wpółdolne[5], zwykle drobne, zebrane w kwiatostany wierzchotkowate (Pterostemon) lub groniaste (Itea)[2]. Hypancjum płytkie[2]. Działek kielicha i płatków korony po pięć. Pręcików także pięć. U roślin z rodzaju Pterostemon oskrzydlone i ząbkowane nitki pręcików tworzą długą rurkę[2]. Zalążnia dwukomorowa z dwoma szyjkami słupka zwieńczonymi główkowatymi lub klapowanymi znamionami[5][2].
- Owoce
- Torebki pękające (Itea)[5] i niepękające (Pterostemon)[2], zawierające pojedyncze nasiona[2].
Systematyka
- Pozycja rodziny według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2018)
Rodzina siostrzana dla kladu obejmującego rodziny agrestowate i skalnicowate w obrębie rzędu skalnicowców[2].
W systemie APG III z 2009 ustalono szerokie ujęcie rodziny. We wcześniejszym systemie APG II z 2003 rodzina Iteaceae sensu lato była opcjonalna wobec wyróżniania dwóch odrębnych rodzin Iteaceae sensu stricto i Pterostemonaceae Small[2]. W systemie Cronquista z 1981 rodzaje tu zaliczane włączane były do szeroko ujmowanej rodziny agrestowatych Grossulariaceae[6].
skalnicowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Itea L., 1753 – itea
- Pterostemon Schauer, 1847