Skalnicowate

Pokrój

Byliny lub rzadko rośliny jednoroczne (skalnica i Cascadia)^[3], osiągające czasem ponad 1 m wysokości, mające grube kłącza i okazałe liście (np. rodgersja i astilboides)^[4]. Rośliny z kilku rodzajów wytwarzają bulwki. Pędy są nagie lub owłosione, czasem gruczołowato, włoski zwykle są wielokomórkowe (jednokomórkowe w przypadku tawułki i Saxifragopsis)^[3].

Liście

Skrętoległe lub naprzeciwległe, często w przyziemnych różyczkach. Różnokształtne – pojedyncze lub dłoniasto, rzadko pierzasto, podzielone lub klapowane, czasem nawet podwójnie lub potrójnie pierzaste (tawułka)^[4].

Kwiaty

Zawsze owadopylne, promieniste, obupłciowe (rzadko jednopłciowe, np. u tawułek), wyrastają pojedynczo na szczytach pędów lub w kątach liści lub zebrane są w kwiatostany groniaste, wiechowate i baldachogrona. Zwykle z 5 płatkami korony (czasem ich brak – np. śledziennica). Pręcików jest 10 w dwóch okółkach (jeden okółek czasem zredukowany). Słupek zwykle z dwóch owocolistków, w różnym stopniu zrośnięty z wgłębionym dnem kwiatowym (dlatego zalążnia bywa górna, półdolna lub dolna)^[4].

Owoce

Torebki, rzadko mieszki, zawierające liczne drobne nasiona^[4].

Klasyfikacja rodziny jest dość stabilna w różnych ujęciach ostatnich lat. Dawniej (np. system Cronquista z 1981 i systemy wcześniejsze) panował trend, zgodnie z którym zaliczano tu także rodzaje o charakterze pośrednim między skalnicowatymi i innymi rodzinami. Współcześnie rodzaje te zostały przeklasyfikowane. Rodzaj dziewięciornik (Parnassia) umieszczany jest w rzędzie dławiszowców (Celestrales) (według systemu Reveala w odrębnej rodzinie dziewięciornikowatych (Parnassiaceae), według APweb w ramach rodziny dławiszowatych (Celestraceae). Rodzaj hortensja (Hydrangea) klasyfikowany jest współcześnie w obrębie dereniowców (Cornales) w randze rodziny hortensjowate (Hydrangeaceae)^[2].

Pozycja i podział rodziny według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Skalnicowate tworzą grupę siostrzaną dla rodziny agrestowatych (Grossulariaceae), wraz z którą wchodzą w skład rzędu skalnicowców^[2].

Powiązania filogenetyczne rodziny w obrębie rzędu skalnicowców:

Wykaz rodzajów^[5]

• Asimitellaria (Wakab.) R.A.Folk & Y.Okuyama
• Astilbe Buch.-Ham. ex G.Don – tawułka
• Astilboides (Hemsl.) Engl. – astilboides
• Bensoniella C.V.Morton
• Bergenia Moench – bergenia
• Bolandra A.Gray
• Boykinia Nutt. – bojkinia
• Brewerimitella (Engl.) R.A.Folk & Y.Okuyama
• Cascadia A.M.Johnson
• Chrysosplenium L. – śledziennica
• Conimitella Rydb.
• Darmera Voss – tarczownica
• Elmera Rydb.
• Hemieva Raf.
• Heuchera L. – żurawka
• ×Heucherella Wehrh. – żuraweczka
• Jepsonia Small
• Leptarrhena R.Br.
• Lithophragma (Nutt.) Torrey & A. Gray – litofragma
• Micranthes Haw.
• Mitella L. – mitella, utajma
• Mitellastra (Nutt. ex Torr. & A.Gray) Howell
• Mukdenia Koidz. – mukdenia
• Oresitrophe Bunge
• Ozomelis Raf.
• Pectiantia Raf.
• Peltoboykinia (Engl.) Hara – peltobojkinia
• Rodgersia A.Gray – rodgersja
• Saniculiphyllum C.Y.Wu & T.C.Ku
• Saxifraga L. – skalnica
• Saxifragodes D.M.Moore
• Saxifragopsis Small
• Spuriomitella (H.Boissieu) R.A.Folk & Y.Okuyama
• Suksdorfia A.Gray
• Sullivantia Torr. & A.Gray
• Tanakaea Franch. & Sav.
• Telesonix Raf.
• Tellima R.Br.
• Tetilla DC.
• Tiarella L. – tiarella
• Tolmiea Torrey & A. Gray – tolmiea

• Saxifragaceae Juss. [w:] Watson L. & M.J. Dallwitz. 1992. The families of flowering plants: descriptions, illustrations, identification, and information retrieval na http://delta-intkey.com (ang.)