Lippia

Lippia
	; Lippia lacunosa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	werbenowate
Rodzaj	lippia
	Nazwa systematyczna
	Lippia L.; Sp. Pl.: 633 (1753)
	Typ nomenklatoryczny
	L. americana Linnaeus
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lippia (Lippia L.) – rodzaj roślin z rodziny werbenowatych (Verbenaceae). Obejmuje 174 gatunki^[3]. Występują one w strefie międzyzwrotnikowej obu kontynentów amerykańskich oraz w Afryce, jako rośliny introdukowane obecne są także na subkontynencie indyjskim i w północnej Australii^[3].

Liście wielu gatunków służą do sporządzania naparów pijanych podobnie jak herbata oraz służą jako przyprawa (w tym zwłaszcza L. origanoides stosowana jako zamiennik oregano). Liście L. plicata mają działanie robakobójcze i spożywane są przez szympanse^[5]. Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne^[5], w tym m.in. lippia słodka L. dulcis znana i wykorzystywana przez Azteków też jako roślina lecznicza^[6]. Z powodu zawartości hernandulcyny 800 razy słodszej od sacharozy wykorzystywana jest też ona jako naturalny słodzik^[5].

Morfologia

Pokrój: Byliny, krzewy i krzewinki, często aromatyczne^[7].

Liście: Całobrzegie lub ząbkowane^[7].

Kwiaty: Zebrane w gęste kwiatostany główkowate lub kłosokształtne wyrastające szczytowo i w kątach liści, czasem z okazałymi podsadkami. Kwiaty są siedzące. Kielich błoniasty, rurkowaty lub dzwonkowaty, trwały, z dwoma lub czterema niewielkimi ząbkami. Korona barwy białej, kremowożółtej, różowej i różowofioletowej, zwykle z żółto zabarwioną gardzielą. Słabo dwuwargowa, z czterema łatkami i rurką prostą lub wygiętą. Pręciki są cztery, przyrośnięte do środkowej lub górnej części rurki korony i w niej schowane, z równoległymi pylnikami^[7]. Szyjka słupka pojedyncza ze skośnym lub bocznym znamieniem^[7].

Owoce: Suche rozłupnie^[7].

Systematyka

Rodzaj z rodziny werbenowatych Verbenaceae^[2]^[8].

Wykaz gatunków^[3]

Lippia aberrans (Briq.) Tronc.
Lippia abyssinica (Otto & A.Dietr.) Cufod.
Lippia acuminata C.Wright ex Griseb.
Lippia acutidens Mart. & Schauer
Lippia alba (Mill.) N.E.Br. ex Britton & P.Wilson
Lippia alnifolia Schauer
Lippia americana L.
Lippia angustifolia Cham.
Lippia antaica Loes. & Moldenke
Lippia appendiculata B.L.Rob. & Greenm.
Lippia arechavaletae Moldenke
Lippia aristata Schauer
Lippia asperrima Cham.
Lippia balansae Briq.
Lippia baumii Gürke
Lippia bellatula Moldenke
Lippia bicolor Kunth & C.D.Bouché
Lippia brachypoda (Hayek) Tronc.
Lippia bracteosa (M.Martens & Galeotti) Moldenke
Lippia bradei Moldenke
Lippia brasiliensis (Link) T.R.S.Silva
Lippia bromleyana Moldenke
Lippia burtonii Baker
Lippia callensii Moldenke
Lippia campestris Moldenke
Lippia cardiostegia Benth.
Lippia carviodora Meikle
Lippia chevalieri Moldenke
Lippia chiapasensis Loes.
Lippia chrysantha Greenm.
Lippia ciliata Salimena
Lippia coarctata Tronc.
Lippia coriacea Briq.
Lippia corymbosa Cham.
Lippia crucifera B.P.Moreira & Deble
Lippia culmenicola Moldenke
Lippia dauensis (Chiov.) Chiov.
Lippia deltata I.N.Santana & T.R.S.Silva
Lippia diversifolia P.H.Cardoso & Salimena
Lippia domingensis Moldenke
Lippia dulcis Trevir. – lippia słodka
Lippia durangensis Moldenke
Lippia ekmanii Moldenke
Lippia elliptica Schauer
Lippia eupatorium Schauer
Lippia fastigiata Brandegee
Lippia felippei Moldenke
Lippia ferruginea Kunth
Lippia filifolia Mart. & Schauer
Lippia fissicalyx Tronc.
Lippia flavida Urb.
Lippia florida Cham.
Lippia formosa Brandegee
Lippia fragrans Turcz.
Lippia ganevii Salimena & Múlgura
Lippia gardneriana Schauer
Lippia gehrtii Moldenke
Lippia gentryi Standl.
Lippia glazioviana Loes.
Lippia gossweileri S.Moore
Lippia grandiflora Mart. & Schauer
Lippia grata Schauer
Lippia harleyi Moldenke
Lippia hassleriana Chodat
Lippia hatschbachii Moldenke
Lippia hederifolia Mart. & Schauer
Lippia herbacea Mart. ex Schauer
Lippia hermannioides Cham.
Lippia hieraciifolia Cham.
Lippia hirsuta L.f.
Lippia hirta (Cham.) Meisn. ex Walp.
Lippia hispida R.D.Good
Lippia hoehnei Moldenke
Lippia horridula (Epling) Salimena, Múlgura & Harley
Lippia inopinata Moldenke
Lippia insignis Moldenke
Lippia integrifolia (Griseb.) Hieron.
Lippia javanica (Burm.f.) Spreng.
Lippia junelliana (Moldenke) Tronc.
Lippia kituiensis Vatke
Lippia krenakiana P.H.Cardoso, V.I.R.Valério & Salimena
Lippia lacunosa Mart. & Schauer
Lippia lamiana (Moldenke) Moldenke
Lippia lanata Walp.
Lippia lasiocalycina Cham.
Lippia lasiocalyx Herzog
Lippia lindmanii Briq.
Lippia linearifolia Moldenke
Lippia lippioides (Cham.) Rusby
Lippia lojensis Moldenke
Lippia longipedunculata Kuntze
Lippia longispicata Salimena
Lippia lopezii Moldenke
Lippia lorentzii Moldenke
Lippia lupulina Cham.
Lippia macedoi Moldenke
Lippia macrophylla Cham.
Lippia magentea T.R.S.Silva
Lippia mantiqueirae P.H.Cardoso & Salimena
Lippia marrubiifolia Reichardt
Lippia martiana Schauer
Lippia maximiliani (Schauer) T.R.S.Silva
Lippia mcvaughii Moldenke
Lippia melastomifolia Gand.
Lippia mexicana G.L.Nesom
Lippia micromera Schauer
Lippia minima Salimena
Lippia morii Moldenke
Lippia multiflora Moldenke
Lippia myriocephala Schltdl. & Cham.
Lippia oatesii Rolfe
Lippia oaxacana B.L.Rob. & Greenm.
Lippia origanoides Kunth
Lippia oxycnemis Schauer
Lippia oxyphyllaria (Donn.Sm.) Standl.
Lippia paranensis (Moldenke) T.R.S.Silva & Salimena
Lippia pearsonii Moldenke
Lippia pedunculata H.Pearson
Lippia pedunculosa Hayek
Lippia phryxocalyx Briq.
Lippia plicata Baker
Lippia possensis Moldenke
Lippia praecox Mildbr. ex Moldenke
Lippia primulina S.Moore
Lippia procurrens (Schauer) T.R.S.Silva
Lippia pseudothea (A.St.-Hil. , A.Juss. & Cambess.) Schauer
Lippia pubescens (Moldenke) T.R.S.Silva
Lippia pumila Cham.
Lippia pusilla T.R.S.Silva & Salimena
Lippia radula Baker
Lippia raoniana P.H.Cardoso & Salimena
Lippia recolletae Morong
Lippia rehmannii H.Pearson
Lippia renifolia Turcz.
Lippia rhodocnemis Mart. & Schauer
Lippia riedeliana Schauer
Lippia rodriguezii Moldenke
Lippia rosmarinifolia Andersson
Lippia rotundifolia Cham.
Lippia rubella (Moldenke) T.R.S.Silva & Salimena
Lippia rugosa A.Chev.
Lippia rzedowskii Moldenke
Lippia salicifolia Andersson
Lippia salsa Griseb.
Lippia sandwithiana Moldenke
Lippia saturejifolia Mart. & Schauer
Lippia savoryi Meikle
Lippia scaberrima Sond.
Lippia schaueriana Mart. ex Schauer
Lippia schlimii Turcz.
Lippia sclerophylla Briq.
Lippia sericea Cham.
Lippia somalensis Vatke
Lippia spiraeastrum (Mart. & Schauer) T.R.S.Silva
Lippia stachyoides Cham.
Lippia stoechadifolia (L.) Kunth
Lippia subracemosa Mansf.
Lippia suffruticosa (Griseb.) Kuntze
Lippia tayacajana Moldenke
Lippia tegulifera Briq.
Lippia tepicana Moldenke
Lippia thymoides Mart. & Schauer
Lippia trachyphylla Briq.
Lippia triplinervis Gardner
Lippia tristis Briq.
Lippia trollii Moldenke
Lippia turbinata Griseb.
Lippia turnerifolia Cham.
Lippia umbellata Cav.
Lippia vernonioides Cham.
Lippia villafloridana Kuntze
Lippia vinosa Moldenke
Lippia woodii Moldenke
Lippia yucatana Loes.

Przypisy

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]