Sacharoza

Sacharoza jest disacharydem, czyli cukrem złożonym z dwóch reszt monosacharydowych połączonych ze sobą wiązaniem O-glikozydowym. Naturalnie występująca (+)-sacharoza zbudowana jest z reszty fruktozy (β-D-fruktofuranozy) oraz glukozy (α-D-glukopiranozy). Grupy te są połączone za pomocą wiązania α,β-1,2-glikozydowego. Wg systematycznego nazewnictwa sacharydów (węglowodanów) jest to α-D-glukopiranozylo-β-D-fruktofuranozyd lub β-D-fruktofuranozylo-α-D-glukopiranozyd^[1].

Właściwości fizyczne

W temperaturze pokojowej sacharoza jest bezbarwnym, krystalicznym ciałem stałym. Jest nietoksyczna, ma słodki smak i bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. 65% wodny roztwór sacharozy w temperaturze 20 °C osiąga punkt nasycenia^[8]. Temperatura topnienia: 184 °C.

Sacharoza wykazuje słabą, ale dosyć wyraźną tryboluminescencję – podczas kruszenia jej kryształów jest emitowane światło, co daje się zaobserwować po przyzwyczajeniu oczu do ciemności^[9].

Właściwości chemiczne

Należy do cukrów nieredukujących, o czym świadczy negatywny wynik próby Trommera. W kwasowym środowisku lub pod wpływem inwertazy hydrolizuje do fruktozy i glukozy. Uzyskana mieszanina nosi nazwę cukru inwertowanego^[1]:

Pod wpływem stężonego kwasu siarkowego sacharoza ulega zwęgleniu:

C₁₂H₂₂O₁₁ → 12C + 11H₂O

Sacharozę na skalę przemysłową zaczęto otrzymywać na Bliskim Wschodzie z trzciny cukrowej już w starożytności. Cukier wyrabiano także w Indiach oraz Chinach. Grecy byli narodem, któremu zawdzięczamy pojawienie się cukru w Europie. Sprowadzono go w IV wieku p.n.e. i stosowano wówczas jako kosztowny lek^{[potrzebny przypis]}.

Po odkryciu Ameryki przez Europejczyków założono tam wielkie plantacje trzciny cukrowej, dzięki czemu dostawy cukru do Europy znacznie wzrosły. Pierwsza udana próba otrzymania cukru z buraków cukrowych odbyła się w 1747 r. Proces opracował niemiecki chemik Andreas Sigismund Marggraf.^{[potrzebny przypis]} Pierwsza cukrownia została wybudowana przez Franza Acharda w Konarach na Dolnym Śląsku w 1802^[10].

Sacharoza jest głównym składnikiem (>99,5%) cukru spożywczego, zwykle trzcinowego lub buraczanego^[11], stosowanego powszechnie jako środek słodzący^[12].