Skrzydlik paprociowaty
Skrzydlik paprociowaty (Fissidens adianthoides Hedw.) – gatunek mchu należący do rodziny skrzydlikowatych (Fissidentaceae). Występuje w Ameryce Północnej (Grenlandia, Kanada, Stany Zjednoczone[4]), Europie, Afryce Północnej[5] i Azji[4]. W Polsce podawany m.in. pasma Gorców[6] i Bieszczadów[7].
![]() | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek | skrzydlik paprociowaty |
Nazwa systematyczna | |
Fissidens adianthoides Hedw. Sp. Musc. Frond. 157 1801[3] |
Morfologia
- Gametofit
- Formuje darnie (luźne lub zbite), początkowo zielone, z czasem żółtozielone[5]. Łodyżki pojedyncze[5] lub rozgałęzione[4], dorastają do 10–15 cm wysokości, o listkach wyrastających dwustronnie[5], do 60 par[4]. Listki lancetowate, o lekko zaostrzonym szczycie, długości 3,5 mm, szerokości 1[5] mm do 1,2[4] mm, brzegiem nierówno ząbkowane, nieobrzeżone. Blaszka dwudzielna, ze skrzydełkiem szerszym od nasady blaszki właściwej. Żeberko kończy się 2-3 komórki[4] przed szczytem listka[5].
- Sporofit
- Jeden lub dwa sporogony wyrastają ze środka łodyżki. Seta jest u góry żółta, u dołu czerwona[5], dorasta do 25 mm[4]. Puszka zarodni dorasta do 2,5 mm długości, jest lekko zagięta, brunatna, z pojedynczym perystomem i wieczkiem o długim dzióbku. Zarodniki są gładkie, zielonożółte[5], o średnicy 13–22 µm[4].
- Listek
- Puszka
- Zarodniki
Biologia i ekologia
Gatunek kilkuletni, jednopienny lub dwupienny. Na obszarze Bieszczadów nie obserwowano sporogonów[7].
Gatunek cienioznośny, hydrofilny, słabo kalcyfilny[7].Rośnie na mokrej glebie. Siedliskiem są wilgotne łąki, źródliska, torfowiska niskie, skały[5] i młaki[7]. Występuje wzdłuż cieków wodnych, w pobliżu wodospadów, u podstawy drzew, na rozpadającym się drewnie, na podłożu z wapienia lub piaskowca i głazach[4].
W Bieszczadach występuje do 804 m n.p.m.[7].
Systematyka i nazewnictwo
Synonimy[3]: Fissidens gottscheaeoides Besch., Fissidens major Mitt.
Zagrożenia i ochrona
Stanowiska gatunku występują w Polsce na obszarze chronionym w obrębie Bieszczadzkiego Parku Narodowego. W Bieszczadach nadano mu kategorię zagrożenia VU (narażony na wyginięcie)[7].