Woszeria
Woszeria, prostnica (Vaucheria) – rodzaj glonów z klasy różnowiciowców z monotypowej rodziny Vaucheriaceae.
Vaucheria sessilis | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Supergrupa | |
Królestwo | |
Typ | |
Gromada | |
Rząd | Vaucheriales |
Rodzina | Vaucheriaceae |
Rodzaj | Woszeria |
Nazwa systematyczna | |
Vaucheria A.P. de Candolle (1801). Extrait d'un rapport sur les conferves. Bulletin des Sciences par la Société Philomathique de Paris 3: 17-21, pl. I.[1] |
Budowa i ekologia
Woszerie żyją w wilgotnej glebie i w wodach słodkich oraz słonawych. Zwykle tworzą zbitą darń. Są to jedyne różnowiciowce, u których stwierdzono rozmnażanie płciowe na drodze oogamii[2]. Morfologicznie przypominają zielenice, do których pierwotnie były zaliczane[3]. Plecha woszerii ma postać długiego, nitkowatego komórczaka. Protoplazma jest w niej rozmieszczona przyściennie i zawiera drobne chromatofory i kropelki tłuszczu[2]. Chloroplasty reagują ruchem na światło o krótkich falach – od nadfioletowego po niebieskie. Komórki mogą wytwarzać nibynóżki i poruszać się pełzakowato[4]. Niektóre gatunki mają błony komórkowe inkrustowane wapniem, przez co ich szczątki mogą przyczyniać się do powstawania skał wapiennych[3]. Vaucheria sessilis jest gatunkiem oligosaprobowym, typowym dla wód co najwyżej słabo zanieczyszczonych materią organiczną. Niektóre gatunki występują w źródłach, inne tworzą fitobentos dużych rzek[5]. Ze względu na szerokie rozpowszechnienie i występowanie w wodach o różnej czystości, rodzaj woszeria ma niskie wartości jako takson Makrofitowego Indeksu Rzecznego[6] Przedstawiciele rodzaju są rozpowszechnieni na całym świecie, w tym także na Antarktydzie. Opisano 263 gatunków woszerii[7]. Jednym z nich jest woszeria rozesłana (Vaucheria repens)[2].
Rozmnażanie
Rozmnaża się bezpłciowo za pomocą dużych, wielowiciowych zoospor lub płciowo, w drodze oogamii[2].
Rozmnażanie płciowe
Organy płciowe umieszczone są z boku nici. Plemnia powstaje ze szczytowej części rożkowatego wyrostka plechy. Po odcięciu się tej części powstają w niej bezbarwne dwuwiciowe plemniki, które wydostają się przez otwór w ścianie. Bezbarwne i jednojądrowe lęgnie tworzą się w bezpośrednim sąsiedztwie plemni[2]. Początkowo lęgnie zawierają wiele jąder, ale zanikają one, pozostawiając jedno jądro komórki jajowej wypełnionej tłuszczem[3]. Po wniknięciu plemników do lęgni przez otworek na jej szczycie jeden z nich zlewa się z jajem tworząc zygotę. Zygota otacza się ścianą i po przejściu podziału redukcyjnego kiełkuje w nowy organizm[2].
Wytwarzanie organów płciowych inicjowane jest przez zmiany warunków środowiska (np. temperatury). Osobniki są jednopienne, a z pojedynczej lęgni lub plemni może się zregenerować obupłciowy osobnik[4].
Rozmnażanie bezpłciowe
Na końcu nici powstaje nabrzmienie, które, po odcięciu ścianą od reszty nici, tworzy zoosporangium. Po dojrzeniu, na szczycie zoosporangium powstaje otwór, przez który wypływa naga zoospora[2]. Zoospora jest wielowiciowa i wielojądrowa (synzoospora)[3]. Ma kolor ciemnozielony. Wypełnia ją wakuola otoczona warstwą gęstej plazmy. W wewnętrznych częściach plazmy znajdują się chromatofory, a w zewnętrznych jądra. Naprzeciw każdego jądra znajdują się dwie wici. Zoospora ma zdolność poruszania się, po kilku godzinach osiada jednak na podłożu i kiełkuje w osobnika potomnego[2]. Kolejne fazy rozmnażania bezpłciowego ilustruje rysunek w infoboksie.
Wytwarzanie pływek może być inicjowane brakiem pożywienia w siedlisku[3] lub działaniem auksyn (kwas indolilooctowy)[4].
Gatunki
Rozszerzony spis gatunków można znaleźć w AlgaeBase[7].
- Vaucheria acranda
- Vaucheria adela
- Vaucheria arcassonensis
- Vaucheria aversa
- Vaucheria bermudensis
- Vaucheria borealis
- Vaucheria compacta
- Vaucheria coronata
- Vaucheria dillwynii
- Vaucheria disperma
- Vaucheria erythrospora
- Vaucheria fontinalis
- Vaucheria geminata
- Vaucheria hamata
- Vaucheria litorea
- Vaucheria longicaulis
- Vaucheria longipes
- Vaucheria minuta
- Vaucheria nasuta
- Vaucheria nicholsii
- Vaucheria ornithocephala
- Vaucheria orthocarpa
- Vaucheria pachyderma
- Vaucheria piloboloides
- Vaucheria racemosa
- Vaucheria repens
- Vaucheria sesscuplicaria
- Vaucheria sessilis
- Vaucheria sphaerospora
- Vaucheria terrestris
- Vaucheria thuretii
- Vaucheria uncinata